Tầm soát dị tật thai nhi qua siêu âm

(Cadn.com.vn) – Siêu âm hiện nay có thể phát hiện từ 22 đến 90% dị tật thai nhi tùy theo trình độ và thiết bị của các trung tâm siêu âm. Siêu âm thai nhi, tầm soát dị tật thai nhi có lợi ích gì? Bác sĩ Nguyễn Văn Thụy, chuyên gia hàng đầu về siêu âm  sản phụ khoa tại Đà Nẵng, Giáo sư thỉnh giảng Đại học Galveston, Texas (Mỹ), hiện làm việc tại Trung tâm Family – Bác sĩ Gia đình Đà Nẵng chia sẻ với bạn đọc Báo Công an TP Đà Nẵng về sự cần thiết của việc siêu âm thai.

  Bác sỹ Nguyễn Văn Thụy siêu âm thai bằng máy siêu âm 4 chiều thế hệ mới
của Mỹ tại Trung tâm Family Đà Nẵng. Ảnh: P.V

P.V: Thưa bác sĩ, siêu âm thai mang lại những lợi ích gì?

Bs. Nguyễn Văn Thụy: Có thể nói siêu âm thai là cuộc cách mạng trong chẩn đoán sản phụ khoa, là món quà tuyệt vời của khoa học công nghệ dành cho người mẹ tương lai. Siêu âm có 4 vai trò chính: xác định tuổi thai và số lượng thai; tầm soát dị tật thai nhi; theo dõi tình trạng sức khỏe thai; hỗ trợ các thủ thuật chẩn đoán xâm lấn và chữa trị tiền sản.

P.V: Siêu âm thai trong giai đoạn nào quan trọng nhất?

Bs. Nguyễn Văn Thụy: Thông thường, siêu âm thai được chia thành 5 lần: lúc 7 tuần, 12 tuần, 20-22 tuần, 32 tuần và 40 tuần tuổi. Hai thời điểm quan trọng nhất là 12 tuần và 22 tuần. Bởi vì, lúc 12 tuần tuổi: đo độ mờ da gáy (NT) nhằm tầm soát hội chứng Down (bệnh đao) và các bất thường nhiễm sắc thể khác. Đây là thời điểm khá quan trọng, nếu sản phụ đi khám trễ thì không còn cơ hội thực hiện nữa. Song, đây là kỹ thuật mới và tương đối khó nên bác sĩ giỏi, có kinh nghiệm và được thực hiện trên máy siêu âm có độ ly giải cao mới thực hiện được. Máy siêu âm 4 chiều có thể giúp dựng hình để đo NT trong trường hợp thai nằm tư thế không thuận lợi mà máy siêu âm 2 chiều không thể làm được. Khi thai 22 tuần, siêu âm giúp tầm soát tổng quát các dị tật thai và có thể nói, đây là thời điểm quan trọng nhất trong 5 lần siêu âm.

P.V: Vậy, phải chăng chỉ cần siêu âm thai theo đúng lịch là đủ?

Bs. Nguyễn Văn Thụy: Siêu âm được ví như con mắt thứ 3 của bác sĩ lâm sàng, nhưng siêu âm không thay thế cho khám thai. Người bác sĩ khám thai giữ vai trò nhạc trưởng của một dàn nhạc, bao gồm: xét nghiệm, siêu âm, chụp cộng hưởng từ, sinh thiết gai nhau, chọc ối làm nhiễm sắc đồ… nhằm phát hiện sớm các biến chứng của thai kỳ (nếu có), để tư vấn và xử lý kịp thời.

P.V: Tầm soát dị tật thai nhi là gì? Khả năng của y học đối với tầm soát dị tật thai nhi như thế nào, thưa bác sĩ?

Bs. Nguyễn Văn Thụy: Tầm soát dị tật thai nhi là đi tìm những bất thường về hình thái để chẩn bệnh cho cháu bé khi chưa ra đời. Siêu âm hiện nay có thể phát hiện từ 22 đến 90% dị dạng thai tùy theo trình độ và thiết bị của các trung tâm siêu âm. Các dị dạng thường gặp ở hệ thần kinh trung ương, hệ tiết niệu, tim. Dị dạng khó phát hiện nhất là dị tật tim bẩm sinh đơn lẻ. Do rất khó làm nên siêu âm tim bào thai được gọi là “gót chân Achille” của người siêu âm sản khoa. Thời điểm tối ưu để tầm soát dị dạng thai khoảng từ 20 đến 22 tuần, cũng có thể làm lúc 18 tuần nếu có máy tốt và bác sĩ kinh nghiệm. Tất nhiên, siêu âm không thể phát hiện tất cả các dị tật thai. Một kết quả siêu âm bình thường không thể đảm bảo cho sản phụ sinh ra một đứa con hoàn hảo vì có một số dị dạng sẽ bị sót. Khi khảo sát thai ở các thời điểm 7 tuần, 32 tuần và 40 tuần, chỉ cần máy siêu âm 2 chiều có độ ly giải tốt. Trong trường hợp nghi ngờ hoặc ở thời điểm 12 tuần và 20-22 tuần thì nên có máy siêu âm 4 chiều. Ưu điểm của máy 4 chiều là cho hình ảnh rõ nét, đặc biệt về vùng môi mặt, tay chân. Với phần mềm STIC trên máy 4 chiều của Mỹ, một bác sĩ có trình độ trung bình cũng có thể phát hiện dị tật tim thai chính xác tương đương với một giáo sư dùng máy 2 chiều. Siêu âm 4 chiều thật sự là một cuộc cách mạng lần thứ hai về máy siêu âm.

P.V: Thưa bác sĩ, vậy nên khám siêu âm ở một phòng khám có bác sĩ giỏi hay có máy siêu âm tốt?

Bs. Nguyễn Văn Thụy: Phương Tây có câu nói đại ý rằng người công nhân có tay nghề kém thường hay đổ thừa dụng cụ. Kết quả siêu âm phụ thuộc vào cả hai: 80% do bác sĩ lành nghề và 20% nhờ máy tốt. Máy siêu âm tốt ngoài đầu dò 2 chiều đen trắng đa tần số, cần thêm doppler màu, doppler xung, doppler năng lượng và các phần mềm hỗ trợ để tăng độ ly giải của các hình ảnh siêu âm. Máy siêu âm 4 chiều là lựa chọn số một, nhưng nó quá đắt tiền. Một máy siêu âm 4 chiều hiệu Voluson Expert thế hệ mới của Mỹ như hiện có tại Trung tâm Family trị giá khoảng 2 tỷ đồng, nên không phải trung tâm siêu âm nào cũng có khả năng để trang bị. Song, dẫu máy siêu âm hiện đại đến đâu đi nữa thì cũng cần kinh nghiệm và sự khéo tay của người thầy thuốc. Trong các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như CT scan, MRI, siêu âm đòi hỏi sự khéo tay của người thầy thuốc nhất.

P.V: Xin cảm ơn bác sĩ!

Hồng Nhật

(thực hiện)