Sử dụng thực phẩm biến đổi gen

TS. Phạm Thùy Dương, Giảng viên khoa Công nghệ sinh học, Trường ĐH Phương Đông

TS. Phạm Thùy Dương, Giảng viên khoa Công nghệ sinh học, Trường ĐH Phương Đông sẽ cùng trao đổi về vấn đề này.

Thực phẩm biến đổi gen là gì?

Thực phẩm biến đổi gen (GMO – Genetically Modified Oganism) là một trong những sản phẩm ưu việt mà ngành công nghệ sinh học đã mang lại cho ngành nông nghiệp nói riêng và đời sống của con người nói chung.

Thực phẩm biến đổi gen được tạo ra bằng kỹ thuật chuyển gen nhằm thêm, bớt hoặc chọn lọc các gen có lợi để chuyển vào sinh vật đích nhằm nâng cao năng suất, chất lượng của những sinh vật này.

Sự ra đời của GMO đã tạo nên những giống cây trồng, vật nuôi có năng suất và chất lượng tốt, khả năng chống chịu với những biến đổi của thời tiết cao, hạn chế việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kích thích sinh trưởng trong quá trình phát triển góp phần đảm bảo an ninh lương thực, xóa đói giảm nghèo cũng như tiết kiệm được đất đai sản xuất, giảm thuốc trừ sâu và phân bón hóa học.

Thực phẩm biến đổi gen cho năng suất và chất lượng tốt.

Kể từ khi ra đời đến nay các vấn đề liên quan đến thực phẩm biến đổi gen luôn được bàn luận sôi nổi, thậm chí gay gắt. Sự tranh cãi diễn ra giữa một bên ủng hộ việc sử dụng thực phẩm GMO và một bên là phản đối hoặc hoài nghi về vấn đề này.

Thực phẩm biến đổi gen có an toàn?

Việc chứng minh GMO có an toàn hay không là một vấn đề đòi hỏi một quá trình lâu dài, kỹ lưỡng và khó khăn vì phải xem xét, đánh giá nhiều yếu tố. Trước khi đưa thực phẩm biến đổi gen ra bán trên thị trường, các nhà sản xuất đều phải tiến hành nhiều thử nghiệm chặt chẽ về chất lượng sản phẩm, kiểm định để khẳng định không có chất độc và không gây hại cho người tiêu dùng. 

Các thử nghiệm này được tiến hành trên nhiều loài động vật như chuột, cá, gà, bò và các tiêu chí đánh giá gồm cả quá trình sinh trưởng, phát triển, khả năng sinh sản, chất lượng thịt, sữa cũng như các chất độc phát sinh nếu có ở động vật sau khi ăn đậu nành biến đổi gen.

Các nghiên cứu trên động vật đều cho thấy không có tác dụng có hại nào khác biệt giữa thực phẩm biến đổi gen và không biến đổi gen. Hơn 20 năm kể từ khi thực phẩm biến đổi gen được đưa vào sử dụng đến nay chưa có báo cáo chính thức nào về những tác hại do thực phẩm GMO gây ra ở người.

Các tổ chức khoa học và các chính phủ khắt khe nhất trong việc kiểm soát an toàn thực phẩm như: WHO, FAO, Hiệp hội Hoàng gia Anh và hơn 60 nước đã khẳng định GMO an toàn và cho phép sử dụng. Họ đều ủng hộ việc áp dụng công nghệ sinh học sẽ góp phần trong việc giải quyết an ninh lương thực, dinh dưỡng trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Hiện chưa có bằng chứng cụ thể về những ảnh hưởng của thực phẩm biến đổi gen đối với sức khỏe.

Song song với những ý kiến trên, nhiều nhà nghiên cứu cũng có những lo ngại nhất định về một số rủi ro cho sức khỏe khi sử dụng các sản phẩm thực phẩm biến đổi gen như khả năng gây dị ứng, khả năng kháng thuốc kháng sinh, sự phát triển của căn bênh ung thư hay lo ngại về khả năng gây hại cho môi trường bởi nguy cơ làm thay đổi hệ sinh thái.

Tuy nhiên, tất cả những băn khoăn này đều chưa được chứng minh và có những bằng chứng cụ thể. Trên thực tế vẫn có khả năng tồn tại độc tố trong thực phẩm biến đổi gen, bởi vì cây trồng truyền thống và cây trồng biến đổi gen chỉ khác nhau về gen quy định tính trạng mong muốn. Lượng độc tố tự nhiên (nếu có) tồn tại trong cây trồng truyền thống cũng sẽ có mặt trong cây trồng chuyển gen. 

Tuy nhiên, điều quan trọng là trong các thực phẩm chúng ta ăn từ xưa đến nay đều tồn tại độc tố ở hàm lượng nhất định nhưng hầu hết ở mức độ an toàn với người sử dụng. Các nhà khoa học cho rằng, việc gây dị ứng hoặc gây ngộ độc của một protein là rất thấp vì chúng đã được biến đổi trong quá trình chế biến, đồng thời, chúng được phân giải đi trong quá trình tiêu hóa.

Hãy là người tiêu dùng thông thái

Thực phẩm biến đổi gen là một phát triển mang tính tất yếu của khoa học và sự sống của con người. Với sức ép của dân số và lương thực, cùng với phát triển của khoa học, chúng ta ngày nay có thể tạo ra những thực vật và động vật với năng suất cao hơn và đa phần là an toàn hơn so với trước đây.

Về mặt an toàn hiện vẫn chưa đủ bằng chứng để đưa ra kết luận rằng, thực phẩm biến đổi gen có an toàn với sức khỏe con người hay không? Nên quyền quyết định có sử dụng hay không phụ thuộc hoàn toàn vào người tiêu dùng. 

Người tiêu dùng cần có những hiểu biết nhất định về thực phẩm biến đổi gen trước khi quyết đinh sử dụng. Hãy xem xét một vài lựa chọn khác nhau, thay vì phản đối hoàn toàn bởi đây là một trong những sản phẩm được kiểm soát ngặt nghèo nhất. 

Nếu đã quyết định sử dụng, nên chọn những thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, nhận diện thực phẩm biến đổi gen qua mã code hay xem nhãn thực phẩm, nhãn kiểm định để đảm bảo sức khỏe cho mình và gia đình.

Giống ngô biến đổi gen của Viện Nghiên cứu Ngô trồng tại Nông trường Sông Mã. Ảnh: T. Dương

Tại Việt Nam, dù chỉ mới công nhận 4 giống ngô biến đổi gen (chưa tiến hành trồng đại trà), song việc nhập khẩu thực phẩm biến đổi gen (đậu tương, ngô… ) là thực tế từ khoảng 10 năm gần đây. Do đó, việc quy định ghi nhãn đối với thực phẩm biến đổi gen bằng tiếng Việt góp phần minh bạch thông tin để người tiêu dùng có thể lựa chọn.

Xem thêm video đang được quan tâm:

Gọi tên những thiên thần.