ShanamNgười H’mông Tây Bắc đón Tết truyền thống như thế nào – Shanam
Tháng Chạp âm lịch hàng năm là khoảng thời gian người H’mông xã Tà Xùa, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La đón tết truyền thống của dân tộc mình. Đây cũng là thời điểm những cánh đào đầu tiên trên vùng rẻo cao Tây Bắc bắt đầu bung nở. Người H’mông lại rộn ràng với những hoạt động sinh hoạt văn hóa.
Phong tục ngày Tết của người H’mông ở Tà Xùa
Phong tục Tết của người H’mông bao gồm rất nhiều các hoạt động. Trong đó có lễ cúng ông bà, tổ tiên, gia đình quây quần bên nhau uống rượu ngô, ăn cơm Tết, chúc Tết nhau, vui chơi các trò chơi truyền thống như ném pao, đánh cù, đánh quay…
Người H’mông chuẩn bị Tết rất chu đáo. Từ việc nghỉ làm nương rẫy để dọn dẹp nhà cửa đến may quần áo mới, trang trí nhà cửa, làm mâm cúng ông bà. Ngày Tết của người H’mông ở Tà Xùa độc đáo với món mèn mén ăn thay cơm, thắng cố thơm ngon, bánh dày dẻo mềm, rượu ngô ấm bụng. Mỗi dịp Tết đến, khắp bản trên làng dưới đều nô nức tiếng chày giã gạo làm bánh dày. Bánh dày là thứ đặc sản không thể thiếu trong ngày Tết của đồng bào. Theo quan niệm của người H’mông, bánh dày là biểu tượng của mặt trời, mặt trăng là nguồn gốc sinh ra loài người. Nguyên liệu chính là ra chiếc bánh tròn trắng phau này là gạo nếp thơm. Mỗi nhà có thể làm từ 50 đến 100 chiếc bánh dày cúng Tết. Bên cạnh thắng cố, mèn mén và bánh dày thì bắt buộc phải có rượu ngô. Đây là loại rượu được làm từ giống ngô vàng dẻo ngọt. Những bắp ngô được cất trữ từ vụ thu hoạch cuối tháng 6 dương lịch hàng năm. Rượu ngô Tây Bắc đặc biệt có vị ngọt, thơm lạ lùng. Nhấp một ngụm rượu thơm lừng cay cay, tê tê đầu lưỡi lại vừa ấm nóng sảng khoái đến bất ngờ.
Tết của người H’mông cũng là dịp nhà nhà, người người diện quần áo mới. Quần áo thổ cẩm của người H’mong được làm chủ yếu bằng vải tự dệt. Những chiếc khăn đội đầu, váy, áo, thắt lưng… được thêu hoa văn cầu kỳ, tinh xảo.
Những kiêng kỵ ngày Tết
Với mong muốn cuộc sống yên bình, hạnh phúc trong năm mới, người H’mông kiêng kỵ rất nhiều thứ trong ngày Tết. Đặc biệt là việc tắt lửa trong bếp, kiêng giẫm lên bếp lò. Kiêng việc nướng cháy bánh giày hay thổi lửa… Bên cạnh đó, người H’mông Tà Xùa còn kiêng cả việc ăn cơm chan với canh trong 3 ngày Tết. Bởi lo sợ rằng ruộng nương sẽ bị ngập lụt trong năm tới.
Tết của đồng bào dân tộc H’mông Tây Bắc là tổng hòa những nét đẹp văn hóa độc đáo nhất. Người H’mông bao thế hệ vẫn cố gìn giữ bản sắc của dân tộc mình qua ngày Tết truyền thống.
