SỰ KHÁC BIỆT CỰC THÚ VỊ GIỮA TẾT CỔ TRUYỀN Ở MIỀN BẮC VÀ MIỀN NAM

Cùng một nguồn gốc, cùng nói một ngôn ngữ giống nhau mà thú vị thay cách đón Tết ở hai miền Nam – Bắc Việt Nam lại có nhiều sự khác biệt. Sau đây là những nét khác biệt dễ nhận thấy nhất trong cách đón Tết Nguyên Đán giữa hai miền Nam – Bắc.

1. Thời tiết và trang phục ngày Tết

Tại miền Bắc, Tết đến đồng nghĩa với những ngày mưa phùn lất phất và những cơn gió mang theo hơi lạnh. Người dân miền Bắc đa phần diện các trang phục mùa đông như áo khoác, áo len, áo dạ, khăn quàng ấm… và tận hưởng không khí se se lạnh. Còn tại miền Nam thời tiết ấm áp dễ chịu nên người miền Nam khi ra đường chơi Tết có thể ăn mặc đủ kiểu, miễn là đẹp và hợp với ngày Tết.

Điều này là do vị trí địa lý của nước ta trải dài theo nhiều vĩ độ gây ra sự phân hóa về thời tiết rõ rệt. Chính sự khác biệt về thời tiết sẽ là nguyên nhân dẫn tới có những độc đáo riêng trong việc đón tết ở từng vùng.

2. Mâm ngũ quả

Mâm ngũ quả miền Bắc không thể thiếu chuối và bưởi>< Mâm ngũ quả miền Nam không thẻ thiếu ”  Cầu-Vừa-Đủ-Xài”  (Nguồn: YAnTV)

Trên bàn thờ tổ tiên ngày Tết ở đâu cũng có mâm ngũ quả nhưng sự khác nhau giữa hai miền lại nằm ở nải chuối.  Người miền Bắc không có phong tục khắt khe về mâm ngũ quả và hầu như tất cả các loại quả đều có thể bày được, miễn là nhiều màu sắc. Tuy nhiên, nải chuối không bao giờ thiếu được trên mâm ngũ quả, người miền Bắc thường dùng chuối như một giá đỡ để trưng những loại trái cây khác lên trên.

Trong khi miền Nam nhiều nơi không cho chuối vào vì theo tiếng miền Nam phát âm chuối là “chúi” sẽ mang lại xui xẻo cho năm mới khi làm ăn không lên được.

Có 4 loại quả nhất định phải có trên mâm ngũ quả của người miền Nam là mãng cầu, đu đủ, dừa non, xoài tượng trưng cho mong ước trong năm mới là “Cầu Vừa Đủ Xài”. Ngoài ra mọi người thường bày thêm quả sung để hoàn thiện mâm ngũ quả.

3. Hoa chơi Tết

Người miền Bắc trưng hoa Đào ngày Tết >< Người Miền Nam trưng hoa Mai ( Nguồn: Internet)

Miền Bắc chơi hoa đào đỏ, còn miền Nam thì chơi hoa mai vàng. Cả hai loài hoa tuy khác biệt về màu sắc nhưng đều được xem là biểu tượng cho năm mới. Đặt một cành đào hay chậu mai trong nhà, gia chủ mong muốn một năm mới an lành, thịnh vượng và may mắn hơn.

Sự khác biệt này là do hoa đào thích hợp với thời tiết se lạnh miền Bắc trong khi đó hoa mai lại thích sự ấm áp của miền Nam. Nhưng dù có như thế nào thì hai loại hoa này đã ăn sâu vào tiềm thức con người Việt Nam mỗi khi tết đến, như báo hiệu một năm mới hứa hẹn nhiều may mắn, an khang, thịnh vượng.

4. Bánh cổ truyền

Bánh chưng, bánh Tét là món ăn ngày Tết không thể thiếu trong mâm Tất niên cúng tổ tiên và cũng là món quà Tết truyền thống của người Việt. Nguyên liệu để làm hai thứ bánh này tương đối giống nhau, cách nấu cũng giống nhau, mục đích sử dụng giống nhau nhưng hình dáng bên ngoài khá khác nhau.

Bánh chưng miền Bắc có hình vuông, tượng trưng cho đất mẹ màu mỡ, sung túc. Bánh chưng thể hiện lòng biết ơn của con cháu đối với cha ông và đất trời xứ sở. Và khi biếu nhau tặng bánh chưng thì người Bắc có lệ tặng một cặp bánh chứ không tặng một cái lẻ.

Bánh tét miền Nam có hình ống dài, có nơi gọi là bánh đòn. Bánh tét biểu trưng cho sức sống, sự trường tồn, sự hùng mạnh. Lúc cắt ra theo từng khoanh, không giống với bánh chưng cắt ra thành những miếng hình tam giác.

Tuy nhiên dù là bánh Chưng hay bánh Tét đều đậm nét văn hóa của người Việt mà đều mang lại một mâm cơm đầm ấm, sum vầy dịp tết.

5. Dưa hành và dưa món (củ kiệu)

Dưa hành muối đây là món ăn quen thuộc đặc trưng của tết ở miền Bắc, Những củ hành tươi sẽ được cắt ngắn, đem muối với nước sạch, đường, muối, hành khô cắt nhỏ và để tự lên men, Tùy thói quen mà bạn có thể ăn được món này từ 1-3 ngày. khi ăn có vị nồng nồng của hành hòa lẫn với vị chua thanh của dưa sẽ khiến bạn không thể chối từ.

Còn miền Nam lại có dưa món hay còn gọi là củ kiệu với nhiều nguyên liệu khác nhau như: củ kiệu, đu đủ, cà rốt… cũng được đem muối cho đến khi lên men sẽ cho ta vị chua chua ngọt ngot rất vừa miệng, nhất là khi ăn kèm với bánh tét.

6. Thời khắc đầu năm mới

Sau khi đón giao thừa, tại miền Bắc thường sẽ ra đường đi hái lộc, người ta chọn những mầm non, tươi xanh để mang về để trên bàn thờ với mong muốn mang về nhiều lợi lộc trong năm mới.

Tại miền Nam người ta thường rủ nhau đi đền chùa để cúng bái, cầu cho một năm mới bình an, tài lộc. Dù cho phong tục có khác nhau nhưng tất cả đều mang môt mục đích là cầu cho gia đình qua năm mới phát tài, phát lộc, bình an, may mắn sẽ đến.

7. Phong tục tiếp khách

Nơi đâu đi nữa khi tết đến, xuân về việc đến nhà chúc tết nhau là nét đẹp trong văn hóa. Người miền Bắc khi khách tới nhà thường mang trà bánh, mứt, các loại kẹo ngọt để mời. Còn đối với người miền Nam thường là các cuộc nhậu dai dẳng để cùng chúc nhau năm mới thêm nhiều điều may mắn. Do người miền Nam rất thích nhậu và tụ tập bạn bè.

8. Lì xì

Người miền Nam thường có phong tục lì xì cho trẻ con với những lời chúc tốt đẹp và may mắn dành cho đứa trẻ. Còn người miền Bắc, họ tâm niệm lời chúc đầu năm cần dành cho cả người già và trẻ nhỏ. Vậy nên, họ sẽ mừng tuổi những người lớn tuổi trước, sau đó mới lì xì cho trẻ con.

9. Chơi tết

Quan niệm của người dân miền Bắc là ngày Tết là thời gian để đoàn tụ các thành viên trong gia đình, nên họ thường quây quần bên nhau ở nhà để sum họp, trò chuyện và ăn uống hoặc đi chúc tết họ hàng, bạn bè, hàng xóm. Nhưng người miền Nam với suy nghĩ và tư duy “thoáng” hơn, rằng ngày Tết là để nghỉ ngơi, nên họ thường dành thời gian và tiền bạc tích lũy được trong năm để đi du lịch, khám phá đây đó với người thân và bạn bè.

Nhưng ngày nay, nhiều gia đình ở miền Bắc cũng lựa chọn đi du lịch để tận hưởng một kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán thảnh thơi bên gia đình.

10. Kiêng kỵ ngày Tết

Nhiều người ở miền Bắc thích đi ra đường chơi giao thừa, tiện thể xông nhà, nhưng theo quan niệm của người miền Nam thì mọi người phải canh giờ về, ở ngoài đường trong thời khắc chuyển giao qua năm mới là xui xẻo.

Người miền Bắc kiêng cho lửa ngày Tết, kiêng cho nước đầu năm hay kiêng làm vỡ bát đĩa. Còn đối với người miền Nam phải cất chổi sau khi quét dọn, vì nếu trong ngày Tết mà để mất chổi thì có nghĩa cả năm đó gia đình sẽ bị trộm cắp viếng thăm vơ vét của cải.

Dù có khác nhau trong một số truyền thống đón Tết, nhưng cả người miền Bắc và người miền Nam đều coi ngày Tết là ngày để báo hiếu các bậc sinh thành và đoàn viên bên gia đình. Mỗi người Việt Nam đều mang trong mình những nguyện ước tốt đẹp để dành cho bạn bè và những người thân yêu của mình, đó mới là điều đáng quý và đáng trân trọng trong ngày Tết.

Xem thêm Hướng dẫn trang trí mâm ngũ quả ngày Tết đẹp đơn giản tại đây!