Phương thức, thủ đoạn của tội phạm sử dụng công nghệ cao lừa đảo chiếm đoạt tài sản và cách phòng ngừa | Trang thông tin điện tử Công an huyện Đại Từ

Thời gian vừa qua, trên địa bàn cả nước nói chung và tỉnh Thái Nguyên nói riêng đã xảy ra một số vụ tội phạm sử dụng công nghệ cao thông qua mạng xã hội lừa đảo chiếm đoạt tài sản của công dân gây phức tạp tình hình an ninh trật tự và gây thiệt hại lớn về tài sản. Theo thống kê từ ngày 01/01/2022 đến nay, trên địa bàn huyện Đại Từ đã xảy ra 8 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, số tiền bị chiếm đoạt khoảng sáu trăm triệu đồng.

Các đối tượng thường sử dụng các phương thức, thủ đoạn như sau:

1. Sử dụng các số thuê bao di động, mạng Internet (công nghệ Voip) giả mạo các số điện thoại của lực lượng Công an và tự xưng là cán bộ Công an, Viện kiểm sát, Tòa án, Thanh tra, Điện lực, Bảo hiểm…gọi điện thoại đến số máy điện thoại để bàn hoặc điện thoại di động của công dân để đe dọa, lừa gạt chủ yếu là phụ nữ, người già nghỉ hưu bằng việc thông báo các chủ thuê bao điện thoại có liên quan đến vụ án và có số tiền trong tài khoản thẻ ngân hàng hoặc đang gửi tiết kiệm tại các ngân hàng của chủ thuê bao điện thoại có liên quan đến vụ án, là tiền bất hợp pháp và yêu cầu bị hại chuyển, gửi số tiền sang tài khoản của các cơ quan pháp luật (thực chất là tài khoản của các đối tượng lừa đảo) để xác minh trong thời gian ngắn (đối tượng thường đưa ra thời hạn một vài giờ), các đối tượng cam kết nếu kết quả xác minh không liên quan thì sẽ được chuyển trả lại nguyên vẹn số tiền đã chuyển khoản. Một số trường hợp, các đối tượng gửi cho bị hại các đường link có dạng “vn184.apk”… và yêu cầu bị hại thực hiện các thao tác để cài đặt. Ứng dụng sau khi cài đặt có hình ảnh “Bộ Công an” nên bị hại lầm tưởng đây là ứng dụng phần mềm chính thức của Bộ Công an. Thực chất đây là ứng dụng gián điệp, khi bị hại cài đặt ứng dụng này và kích hoạt sử dụng, các đối tượng sẽ thông qua ứng dụng này để chiếm quyền điều khiển điện thoại của bị hại; đồng thời các đối tượng yêu cầu bị hại mở tài khoản ngân hàng mới, yêu cầu bị hại đăng ký sử dụng dịch vụ internet-banking trên điện thoại đã được cài đặt ứng dụng gián điệp như trên và chuyển tiền vào tài khoản đó mục đích là để kiểm tra và phong tỏa tiền của bị hại, sau đó các đối tượng sẽ thực hiện chuyển toàn bộ số tiền có trong tài khoản ngân hàng của bị hại sang các tài khoản khác để chiếm đoạt; trong quá trình các đối tượng chuyển tiền đi thì bị hại không biết vì điện thoại của bị hại đã bị chiếm quyền điều khiển. Nếu bị hại không thực hiện thì các đối tượng đe dọa sẽ khởi tố điều tra, bắt giam, cùng với đó còn đe dọa không được thông báo cho người thân và không được chậm trễ khi chuyển tiền. Vì nhẹ dạ cả tin, tâm lý hoang mang, lo sợ khi bị điều tra nên các bị hại đã gửi hoặc chuyển tiền từ tài khoản của mình sang tài khoản ngân hàng do các đối tượng cung cấp. Ngay sau khi tiền được chuyển vào tài khoản ngân hàng của đối tượng thì các đối tượng lập tức chuyển khoản đến nhiều tài khoản ngân hàng khác (sử dụng internet banking) sau đó rút ra và chiếm đoạt.

2. Mạo danh là cán bộ của các ngân hàng, nhà mạng di động sử dụng gọi điện thoại đến các chủ thuê bao đi động thông báo trúng giải thưởng trị giá của ngân hàng (Vietcombank, Vietinbank…) liên kết với (Viettel, Vinaphone, Mobifone…) hoặc gửi tin nhắn qua mạng xã hội Facebook về việc trúng thưởng do công ty Honda và mạng xã hội Facebook tổ chức. Sau đó đối tượng hướng dẫn các chủ thuê bao, chủ tài khoản Facebook tìm hiểu thông tin về giải thưởng và cách thức trao thưởng tại các trang web (ví dụ như http://www.traogiaithang11.com) do chúng tạo ra để cung cấp thông tin cá nhân và xem các thông tin về giải thưởng, danh sách người đã nhận thưởng, thông tin về người liên hệ để trao thưởng. Các thông tin này đều được các đối tượng làm giả (ảnh chụp CMND, tên công ty, địa chỉ, số điện thoại liên hệ). Nhóm đối tượng sử dụng các thuê bao di động khác nhau để gọi điện thoại cho nạn nhân hướng dẫn các bước nộp phí nhận thưởng, thuế, lệ phí đăng ký xe máy được thưởng, lệ phí quay phim, chụp ảnh, đồng thời yêu cầu chủ thuê bao chuyển tiền hoặc mua thẻ điện thoại để đọc số serial và mã thẻ nạp cho các đối tượng rồi chiếm đoạt số tiền đó.

3. Lợi dụng tâm lý của người tiêu dùng, các nhóm đối tượng lừa đảo đăng tin rao bán các mặt hàng (điện thoại, máy tính,…) trên các trang mạng, diễn đàn, mạng xã hội Facebook với giá rẻ hơn so với giá thực tế đang được bán trên thị trường. Khi người tiêu dùng hỏi về thông tin các mặt hàng đó, các đối tượng quảng cáo là các mặt hàng trên đều được xách tay, nhập từ nước ngoài được miễn thuế, chất lượng tốt nên bán với giá rẻ. Sau khi đã tư vấn và người tiêu dùng đã muốn mua, các đối tượng lừa đảo yêu cầu đặt cọc từ 50% giá trị mặt hàng trở lên và sẽ chuyển hàng ngay sau khi nhận được tiền cọc, sau đó các đối tượng không chuyển hàng như đã thỏa thuận và chiếm đoạt tiền cọc của người mua. Bên cạnh đó, trong thời gian vừa qua lợi dụng tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, nhu cầu người dân sử dụng các loại kit test nhanh và thuốc điều trị tăng cao; các đối tượng đã rao bán thuốc điều trị và kit test lên các trang mạng xã hội, sau khi có người hỏi mua chúng sẽ hướng dẫn chuyển tiền cọc vào các tài khoản do chúng đưa ra sau đó chiếm đoạt tiền cọc của nạn nhân.

4. Thông qua mạng xã hội Facebook, các đối tượng lừa đảo (thường giả danh là người nước ngoài là quân nhân Mỹ, phi công, thương gia giàu có…) yêu cầu kết bạn, nói chuyện bằng tiếng Việt (thường nói sai chính tả, ngữ pháp tiếng Việt để thể hiện là người nước ngoài), ngỏ ý làm quen, hứa hẹn tình cảm với nạn nhân thường là phụ nữ Việt Nam. Sau khi đã làm quen với nạn nhân, các đối tượng thường nói đang có nhiều tiền đô la Mỹ và muốn gửi tiền cho nạn nhân để nhận hộ, góp vốn làm ăn hoặc ngỏ ý gửi tặng quà có giá trị lớn như tiền, vàng, kim cương, tiền đô la… cho nạn nhân. Khi bị hại đã “cắn câu”, đồng bọn là người Việt Nam đóng giả nhân viên giao nhận, hải quan, thuế … thông báo thùng quà biếu bị tạm giữ vì trong đó có nhiều ngoại tệ, hàng hóa có giá trị… và yêu cầu phải nộp thuế, lệ phí để nhận hàng hoặc lo lót. Sau đó, các đối tượng giả danh này cung cấp cho nạn nhân số tài khoản ngân hàng để nộp tiền vào tài khoản hoặc nộp phí qua thẻ cào điện thoại rồi chiếm đoạt số tiền nạn nhân đã chuyển khoản hoặc nạp thẻ điện thoại. Sau khi không thuyết phục được, các đối tượng sử dụng thủ đoạn đe dọa nạn nhân như sẽ bị tịch thu số tiền, quà hoặc sẽ bị bắt nếu không nộp tiền lấy quà.

5. Các đối tượng đánh cắp (hack) tài khoản Facebook, Zalo cá nhân của người khác hoặc lập các tài khoản Facebook, Zalo mạo danh người khác. Sau khi chiếm đoạt được tài khoản Facebook, Zalo các đối tượng thay đổi mật khẩu, vào phần tin nhắn Messeger để đọc, tìm hiểu các mối quan hệ, cách nói chuyện của chủ tài khoản Facebook, Zalo với bạn bè của nạn nhân. Qua đó tìm ra những người thân thiết, thường xuyên nói chuyện (chat) với chủ tài khoản, các đối tượng sử dụng tài khoản Facebook, Zalo đã chiếm đoạt được đó để nhắn tin vay tiền bạn bè trong Facebook, Zalo, nhờ họ chuyển khoản vào tài khoản ngân hàng do các đối tượng cung cấp, hoặc mua hộ thẻ cào điện thoại với mệnh giá lớn nhằm chiếm đoạt.

6. Các đối tượng thiết lập các website, diễn đàn, nhóm mạng xã hội để kêu gọi người dân tham gia góp vốn, đầu tư tiền ảo, thương mại điện tử cam kết trả lãi suất cao trong thời gian ngắn; sau khi huy động được số tiền lớn thì “đánh sập” website, đóng các tài khoản mạng xã hội và bỏ trốn khỏi địa phương nơi cư trú để chiếm đoạt số tiền đã huy động.

7. Các đối tượng lợi dụng bị hại có nhu cầu vay vốn qua mạng nên đã đăng các bài quảng cáo với nội dung liên kết với các ngân hàng và tổ chức tín dụng cho vay tiền với lãi suất thấp, không cần tài sản đảm bảo, giải ngân nhanh…Sau khi bị hại liên hệ để vay tiền, các đối tượng hướng dẫn bị hại làm hồ sơ thủ tục để giải ngân trong đó yêu cầu bị hại phải đóng tiền bảo hiểm cho khoản vay và yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản của các đối tượng; sau đó các đối tượng chiếm đoạt số tiền này và ngắt toàn bộ liên lạc với bị hại.

8. Trong thời gian vừa qua, lợi dụng tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, người dân thực hiện các biện pháp cách ly theo quy định của Pháp luật, không thể đi làm nên các đối tượng thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản đã mạo danh là nhân viên của các trang thương mại điện tử như: Shopee, Lazada, Tiki… lôi kéo người dùng tham gia cộng tác viên bán hàng online với hoa hồng hấp dẫn từ 10 – 20%, hoặc thu nhập từ 500.000đ đến 1.000.000đ/ 1 ngày… Sau khi nạn nhân đồng ý, các đối tượng yêu cầu công tác viên đặt đơn ảo và phải thanh toán tiền đơn hàng trước sau đó mới được nhận tiền gốc và hoa hồng. Khi nạn nhân chuyển tiền vào các tài khoản do đối tượng đưa ra, các đối tượng sẽ chiếm đoạt toàn bộ số tiền mà cộng tác viên đã thanh toán đơn hàng.

9. Thời gian gần đây, nhiều người dân nhận được tin nhắn điện thoại với nội dung thông báo mình bị cơ quan Công an ra “lệnh truy nã”. Nội dung tin nhắn còn nêu rõ hành vi bị truy nã đồng thời yêu cầu người nhận tin nhắn phải tự giác ra trình diện hoặc liên hệ với các số điện thoại do bọn chúng đưa ra. Khi nạn nhân liên hệ, các đối tượng sẽ dẫn dụ, yêu cầu chuyển tiền để chạy án, để xác minh… hoặc thực hiện hành vi trái pháp luật khác. Khi nạn nhân chuyển tiền vào các tài khoản do chúng đưa ra, các đối tượng sẽ chiếm đoạt toàn bộ mà nạn nhân đã gửi.

10. Các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản giả danh nhân viên chăm sóc khách hàng của các nhà mạng, ngân hàng, ví điện tử đã liên hệ với nạn nhân để hỗ trợ giải quyết sự cố. Khi các đối tượng yêu cầu nạn nhân nhắn tin theo cú pháp **21*#, đây là cú pháp chuyển hướng cuộc gọi cho phép thuê bao di động chuyển hướng cuộc gọi đến 1 số thuê bao khác của các đối tượng lừa đảo; sau đó các đối tượng sẽ thao tác từ xa để lấy mã OTP tài khoản ngân hàng, ví điện tử và chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng của nạn nhân. Bên cạnh đó, các đối tượng nhắn tin lừa đảo nạn nhân với nội dung giúp họ nâng cấp sim điện thoại thành sim 4G, 5G; khi nạn nhân đồng ý đối tượng yêu cầu nạn nhân nhắn tin theo cú pháp DS gửi 901, đây là cú pháp đổi sim điện thoại qua phôi sim trắng. Khi thực hiện thành công, nạn nhân sẽ mất quyền kiểm soát sim điện thoại của mình và quyền kiểm soát sim thuộc về các đối tượng lừa đảo, sau đó các đối tượng sẽ sử dụng sim điện thoại này để thực hiện chiếm đoạt tiền trong tài khoản ngân hàng của nạn nhân.

Vậy làm thế nào để phòng ngừa các loại tội phạm sử dụng công nghệ cao thông qua mạng xã hội lừa đảo chiếm đoạt tài sản?

Thứ nhất, bạn nên nâng cao cảnh giác, không giao dịch với các số điện thoại có đầu số lạ, không truy cập vào các trang web mà bản thân không biết rõ hoặc do các đối tượng lạ yêu cầu.

Thứ hai, không cung cấp thông tin cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào khi chưa xác định được họ là ai và sử dụng thông tin của mình vào mục đích gì.

Thứ ba, không mua, bán, cho, mượn Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân, không cung cấp thông tin tài khoản và thẻ tín dụng ngân hàng.

Thứ tư, tuyệt đối không chuyển, nộp tiền vào bất kỳ tài khoản cá nhân, tổ chức nào khi chưa biết họ là ai.

Thứ năm, khi có người thân, người quen đề nghị vay, mượn tiền thông qua các ứng dụng mạng xã hội như zalo, facebook cần phải gọi điện thoại ngay cho người đó để xác minh lại, lưu ý: tuyệt đối không được gọi lại bằng ứng dụng zalo, facebook.

Thứ sáu, nâng cao bảo mật các tài khoản ngân hàng, tài khoản mạng xã hội (zalo, facebook…) bằng cách cài đặt mật khẩu mạnh gồm đầy đủ chữ, số, ký tự đặc biệt…

Thứ bảy, khi nhận được các thông tin nêu trên, cần trao đổi ngay với những người thân quen hoặc cơ quan Công an nơi gần nhất để được hướng dẫn phòng ngừa, ngăn chặn; khi phát hiện hành vi hoăc vu việc có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản, phải nhanh chóng đến cơ quan Công an gần nhất để trình báo hoặc liên hệ đến số điện thoại trực ban của Công an huyện Đại Từ: 0208.3824.201 để tiếp nhận giải quyết./.