Phương pháp nghiên cứu khoa học
Trang
Lời mở đầu
3
Chương I. Giới thiệu chung về nghiên cứu khoa học
1.1. Khoa học
5
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và tiêu chí nhận biết khoa học
5
1.1.2. Sự phát triển của khoa học
10
1.1.3. Phân biệt khoa học, kỹ thuật, công nghệ
12
1.1.4. Phân loại khoa học
15
1.2. Phương pháp khoa học
20
1.2.1. Khái niệm liên quan đến phương pháp khoa học
20
1.2.2. Các phương pháp khoa học
30
1.2.3. Cơ sở khoa học
31
1.3. Nghiên cứu khoa học
31
1.3.1. Khái niệm và các hình thức nghiên cứu khoa học
31
1.3.2. Vấn đề nghiên cứu khoa học
37
1.3.3. Chức năng của nghiên cứu khoa học
41
1.3.4. Mục đích, mục tiêu, loại hình nghiên cứu khoa học
43
Chương II. Đề tài nghiên cứu khoa học
2.1. Tổng quan đề tài nghiên cứu khoa học
55
2.1.1. Khái niệm đề tài nghiên cứu khoa học
55
2.1.2. Tính chất của đề tài nghiên cứu khoa học
58
2.1.3. Phân loại đề tài nghiên cứu khoa học
58
2.1.4. Chọn đề tài nghiên cứu khoa học
59
2.1.5. Xác định đề tài nghiên cứu và đặt tên đề tài nghiên cứu khoa học
61
2.1.6. Xây dựng cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu khoa học
65
2.1.7. Xây dựng và xử lý các khái niệm
69
2.1.8. Một số vấn đề cụ thể trong việc xác định đề tài nghiên cứu khoa học
72
2.2. Nhiệm vụ của đề tài nghiên cứu khoa học
75
2.3. Khách thể, đối tượng, phạm vi và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
76
2.3.1. Khách thể nghiên cứu
76
2.3.2. Đối tượng nghiên cứu
77
2.3.3. Đối tượng khảo sát
78
2.3.4. Phạm vi và nhiệm vụ nghiên cứu
79
2.4. Mục tiêu, mục đích nghiên cứu của đề tài
80
2.4.1. Khái niệm mục tiêu và mục đích nghiên cứu
80
2.4.2. Xây dựng cây mục tiêu
81
2.5. Giả thuyết khoa học của đề tài
82
2.5.1. Khái niệm liên quan đến giả thuyết khoa học
82
2.5.2. Phân loại giả thuyết khoa học của đề tài
92
2.5.3. Kiểm chứng giả thuyết khoa học trong đề tài
95
Chương III. Các phương pháp nghiên cứu khoa học
3.1. Tổng quan về phương pháp nghiên cứu khoa học
99
3.1.1. Khái niệm phương pháp và phương pháp luận nghiên cứu khoa học
99
3.1.2. Đặc trưng cơ bản và đặc điểm của phương pháp nghiên cứu khoa học
106
3.1.3. Phân loại phương pháp nghiên cứu khoa học
109
3.2. Các phương pháp cơ bản khi nghiên cứu khoa học
112
3.2.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
112
3.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
123
3.2.3. Các phương pháp toán học trong nghiên cứu khoa học
146
3.2.4. Các phương pháp dự báo khoa học
147
Chương IV. Thu thập tài liệu và phương pháp thu thập tài liệu phục vụ
nghiên cứu khoa học
4.1. Thu thập tài liệu phục vụ nghiên cứu khoa học
151
4.1.1. Khái niệm về tài liệu, dữ liệu và số liệu
151
4.1.2. Mục đích thu thập tài liệu
158
4.1.3. Phân loại tài liệu nghiên cứu
159
4.1.4. Nguồn và phương pháp thu thập tài liệu
160
4.2. Phương pháp thu thập số liệu từ tham khảo tài liệu
161
4.2.1. Các phương pháp cơ bản & các bước thu thập dữ liệu sơ cấp
161
4.2.2. Các phương pháp cụ thể thu thập dữ liệu sơ cấp
162
4.3. Phương pháp thu thập số liệu từ thực nghiệm
173
4.3.1. Khái niệm
173
4.3.2. Định nghĩa các loại biến trong thí nghiệm
175
4.3.3. Xác định các biến trong thí nghiệm
176
4.3.4. Bố trí thí nghiệm để thu thập số liệu nghiên cứu
176
4.4. Phương pháp phi thực nghiệm
182
4.4.1. Khái niệm
182
4.4.2. Phương pháp thu thập số liệu
183
4.4.3. Một số biện pháp để kích thích người trả lời phỏng vấn
193
Chương V. Trình tự nghiên cứu khoa học
5.1. Logic của nghiên cứu khoa học
196
5.1.1. Khái niệm logic của nghiên cứu khoa học
196
5.1.2. Trình tự logic của nghiên cứu khoa học
197
5.1.3. Cơ sở phương pháp luận thiết kế và thực hiện nghiên cứu khoa học
199
5.2. Xây dựng đề cương nghiên cứu khoa học
203
5.2.1. Lý do chọn đề tài
203
5.2.2. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
204
5.2.3. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
205
5.2.4. Mục tiêu, nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu
205
5.2.5. Giả thuyết khoa học và tính mới của công trình nghiên cứu
206
5.2.6. Dàn ý nội dung của công trình nghiên cứu
206
5.2.7. Kế hoạch tiến độ thực hiện đề tài
207
5.2.8. Lập kế hoạch nhân lực và dự toán kinh phí nghiên cứu
208
5.2.9. Ví dụ một đề cương nghiên cứu khoa học
209
5.3. Lập kế hoạch nghiên cứu khoa học
211
5.3.1. Giai đoạn chuẩn bị
211
5.3.2. Giai đoạn triển khai nghiên cứu
212
5.3.3. Giai đoạn xác định kết cấu công trình nghiên cứu
213
5.3.4. Giai đoạn viết công trình nghiên cứu
213
5.3.5. Giai đoạn bảo vệ công trình nghiên cứu
231
5.4. Thu thập và xử lý thông tin trong nghiên cứu khoa học
213
5.4.1. Thu thập thông tin
213
5.4.2. Xử lý thông tin
218
5.5. Viết báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học
219
5.6. Báo cáo, nghiệm thu đề tài
220
5.6.1. Báo cáo công trình nghiên cứu
220
5.6.2. Nghiệm thu đề tài
222
5.7. Đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học
223
5.7.1. Chỉ tiêu đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học
223
5.7.2. Phương pháp đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học
524
5.7.3. Nhận xét phản biện khoa học
226
5.8. Công bố kết quả nghiên cứu khoa học
227
Chương VI. Viết và thực hiện công trình nghiên cứu khoa học
6.1. Viết tài liệu khoa học
229
6.1.1. Bài báo, báo cáo, thông báo, tổng luận, tác phẩm,
kỷ yếu, chuyên khảo khoa học
229
6.1.2. Sách giáo trình/Tài liệu giảng dạy
234
6.1.3. Báo cáo kết quả nghiên cứu
234
6.1.4. Luận văn khoa học
234
6.2. Viết báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học
235
6.2.1. Nội dung báo cáo
235
6.2.2. Hình thức và bố cục báo cáo
236
6.3. Viết luận văn khoa học
242
6.3.1. Khái niệm luận văn khoa học
242
6.3.2. Các loại luận văn khoa học
242
6.3.3. Trình tự chuẩn bị luận văn khoa học
244
6.3.4. Thể hiện luận văn khoa học
246
6.4. Cách trình bày kết quả số liệu nghiên cứu khoa học
248
6.4.1. Trình bày dạng văn viết
249
6.4.2. Trình bày bảng
249
6.4.3. Trình bày hình
253
Chương VII. Áp dụng xây dựng đề cương nghiên cứu
cho luận văn thạc sĩ và luận án tiến sĩ
7.1. Tổng quan về luận văn thạc sĩ và luận án tiến sĩ
263
7.1.1. Khái niệm về luận văn, luận án
263
7.1.2. Luận văn thạc sĩ và luận án tiến sĩ
264
7.2. Định hướng nghiên cứu và các vấn đề nghiên cứu
276
7.2.1. Định hướng nghiên cứu
276
7.2.2. Xác định các vấn đề nghiên cứu
277
7.3. Tổng quan đối tượng nghiên cứu và xây dựng đề cương nghiên cứu
283
7.3.1. Tổng quan về đối tượng và các vấn đề nghiên cứu
283
7.3.2. Xác định đối tượng nghiên cứu
295
7.3.3. Xây dựng đề cương nghiên cứu
295
7.4. Xây dựng cơ sở khoa học để giải quyết vấn đề nghiên cứu
303
7.4.1. Phương pháp tìm tài liệu khoa học phục vụ vấn đề nghiên cứu
303
7.4.2. Thu thập tài liệu thực tế phục vụ vấn đề nghiên cứu
305
7.4.3. Nghiên cứu lý luận, thực tiễn và kinh nghiệm liên quan đến vấn đề
nghiên cứu
307
7.5. Xác định hướng giải quyết vấn đề nghiên cứu
308
7.5.1. Xác định tên chính thức của vấn đề nghiên cứu
308
7.5.2. Cách triển khai vấn đề nghiên cứu đúng tiến độ và chất lượng
310
7.6. Kết luận kết quả nghiên cứu, kiến/khuyến nghị
311
7.6.1. Kết luận kết quả nghiên cứu
312
7.6.2. Khuyến nghị/Kiến nghị
312
Phần phụ lục
Phụ lục 1. Hướng dẫn viết và trình bày luận án tiến sĩ
315
Phụ lục 2. Hướng dẫn xếp danh mục tài liệu tham khảo
332
Phụ lục 3. Lựa chọn đề tài nghiên cứu và lựa chọn người hướng dẫn khoa học
338
Phụ lục 4. Quy chuẩn cụm từ viết tắt, chữ viết hoa, định dạng ngày tháng,
định dạng con số
343
Phụ lục 5. Thuật lại ý tưởng của người khác bằng lời của người nghiên cứu
345
Phụ lục 6. Viết tóm tắt
347
Phụ lục 7. Cách viết và văn phong viết đề cương nghiên cứu
350
Phụ lục 8. Chuẩn mực, quyền tác giả và đạo đức nghiên cứu khoa học
353
Tài liệu tham khảo
380
