PRF – BƯỚC TIẾN MỚI TRONG TRẺ HÓA DA, LÀM ĐẸP TỰ THÂN BUH
PRF – Thế hệ tiểu cầu cô đặc tiếp theo trong việc làm đẹp tự thân
Cả PRP và PRF đều là những phương pháp làm đẹp tự thân không mấy xa lạ dùng để điều trị các vấn đề về da như: rụng tóc, tàn nhang, lão hóa sớm, sẹo lõm,… Được đánh giá cao về mức độ an toàn vì sử dụng máu tự thân để điều trị.
Tuy nhiên với những nghiên cứu mới đây, cho thấy PRP vẫn có một số nhược điểm khi sử dụng chất chống đông; có thể làm cho người bệnh dị ứng hoặc cảm thấy khó chịu khi đưa hoạt chất lạ vào cơ thể. Vì vậy ngay sau khi PRF được phát hiện khắc phục mọi nhược điểm và phát huy ưu thế của PRP, thì phương pháp sử dụng PRF ngày càng được áp dụng nhiều trong điều trị da.
PRF là gì?
PRF – viết tắt của platelet -rich fibrin, hay fibrin giàu tiểu cầu. Đây là thế hệ tiểu cầu cô đặc tiếp theo đã, và đang được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực của y học.
Đầu tiên, chúng ta nhắc lại một chút về thế hệ tiểu cầu cô đặc đầu tiên – PRP ( platelet – rich plasma) hay huyết tương giàu tiểu cầu. PRP bắt đầu được sử dụng từ những năm 1990 và được báo cáo bởi Marx và cộng sự về hiệu quả tăng khả năng lành thương đạt được thông qua kích hoạt các yếu tố tăng trưởng trong PRP. Nhờ hiệu quả đó, PRP đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, từ răng hàm mặt, tới cơ xương khớp và đặc biệt là trong các vấn đề da liễu như trẻ hóa da.
Tuy nhiên, một trong những hạn chế của PRP là sự hiện diện của chất chống đông được thêm vào, do vậy, sự phóng thích yếu tố tăng trưởng sẽ phụ thuộc vào cơ chế đông máu và cơ chế chống đông. Một hạn chế khác của việc sử dụng PRP là sự phóng thích tức thời của các yếu tố tăng trưởng, có đến khoảng 95% yếu tố tăng trưởng được phóng thích ngay sau khi hoạt hóa và đưa vào sử dụng. Những hạn chế này thúc đẩy sự phát triển của thế hệ tiểu cầu cô đặc tiếp theo mà không có chất chống đông.
Hình 1: PRF và PRP
(Nguồn hình: Karimi K, Rockwell H. The Benefits of Platelet-Rich Fibrin. Facial Plast Surg Clin North Am. 2019 Aug;27(3):331-340.)
Vào năm 2000, Joseph C. và cộng sự đã giới thiệu một dạng tiểu cầu cô đặc không dùng chất chống đông – fibrin giàu tiểu cầu. Khi thực hiện quay ly tâm, hồng cầu sẽ chìm xuống đáy và bạch cầu sẽ mắc lại trong mạng lưới fibrin, kết cấu 3D của mạng lưới này sẽ cung cấp một dàn khung cho quá trình lành thương và là nguồn cung cấp yếu tố tăng trưởng kéo dài.
Các quy trình tạo ra PRF ngày được cải tiến, và đến thời điểm hiện tại đã tạo ra 2 dòng PRF chính để phù hợp cho các mục đích y khoa khác nhau:
-
PRF đặc: bao gồm L- PRF ( leukocyte rich PRF), A -PRF ( advanced PRF). và A-PRF + ( advanced PRF plus). PRF được tạo ra dưới dạng màng đặc, được dùng để đặt lên các vị trí cần lành thương như trong trong phục hình răng hoặc vết loét.
-
PRP dịch hay PRF tiêm được: bao gồm I-PRF ( injectable PRF) và C-PRF (concentrated PRF): PRF thu được ở dạng lỏng, do vậy có thể được sử dụng để tiêm trực tiếp vào mô.
Hình 2: Khối PRF
(Nguồn hình: Karimi K, Rockwell H. The Benefits of Platelet-Rich Fibrin. Facial Plast Surg Clin North Am. 2019 Aug;27(3):331-340.)
Ưu điểm vượt trội của PRF trong làm đẹp tự thân
Như chúng ta đã biết, liệu pháp PRP đã được ứng dụng từ lâu thông qua phóng thích các yếu tố tăng trưởng như: yếu tố tăng trưởng nội mô, yếu tố tăng trưởng fibrin, yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi, yếu tố tăng trưởng giống insulin…Các yếu tố tăng trưởng này sẽ kích hoạt quá trình lành thương, từ đó đạt được hiệu quả điều trị trong nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, trong lĩnh vực trẻ hóa da các thụ thể đích của các yếu tố tăng trưởng tạo ra bởi PRP sẽ kích thích biệt hóa collagen type I, làm da lão hóa được săn chắc.
Tuy vậy, PRP vẫn có một số nhược điểm. Đầu tiên, do việc phải sử dụng chất chống đông, nên sẽ cần thêm chất hoạt hóa. Do vậy, sẽ xuất hiện các nguy cơ về dị ứng, cũng như cảm giác khó chịu khi đưa chất lạ vào cơ thể. Ngoài ra, việc phóng thích gần như lập tức yếu tố tăng trưởng ngay khi hoạt hóa sẽ khiến kết quả điều trị khó mà cải thiện kéo dài.
PRF xuất hiện kế thừa toàn bộ những ưu điểm của PRP về các cơ chế phóng thích yếu tố tăng trưởng và có ưu điểm vượt trội về:
-
Thứ nhất, PRF sử dụng máu toàn phần và không thêm bất cứ chất chống đông -chất kích hoạt nào. Do vậy, không có nguy cơ về dị ứng cũng như cảm giác khi điều trị sẽ dễ chịu hơn rất nhiều cho người bệnh.
-
Thứ hai, PRF có hiệu quả phóng thích kéo dài. Một nghiên cứu invitro của
Joseph Choukroun và David Dohan đã cho thấy kết quả phóng thích yếu tố tăng trưởng của khối PRF có thể lên tới 14 ngày.
Ứng dụng của PRF trong điều trị
Ứng dụng trong lĩnh vực răng – hàm – mặt
Bằng việc tạo ra màng PRF đặt đặt trên vị trí mổ ( nhổ răng, cấy implant), các yếu tố tăng trưởng từ màng PRF sẽ phóng thích giúp việc lành thương được nhanh hơn và bệnh nhân sẽ có cảm giác dễ chịu hơn khi điều trị.
Ứng dụng trong lĩnh vực da liễu và thẩm mỹ
PRF đang được ứng dụng trong nhiều tình huống khác nhau:
-
Điều trị các vết loét lâu lành: Một nghiên cứu loạt ca của Umashankar Nagaraju thực hiện trên bệnh nhân có vết loét khó lành kéo dài với thời gian tồn tại từ 2 tháng cho đến một năm. Cho kết quả cải thiện 93,52% diện tích vết loét chỉ sau hai lần điều trị. Và chữa lành hoàn toàn sau tối đa năm lần điều trị và không có tác dụng phụ đáng kể nào được ghi nhận.
-
Chất làm đầy tự nhiên: Theo thời gian, làn da sẽ mất dần collagen, elastin và suy giảm thể tích. Lớp bì sẽ mỏng dần và các tế bào sợi sẽ giảm biệt hóa, từ đó sẽ giảm sản xuất collagen và hyaluronic acid. Với yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi nồng độ cao và được phóng thích chậm, PRF, khi được tiêm vào trong da, đã cho thấy sự kích thích tối đa việc tăng sinh của nguyên bào sợi.
Ngoài ra, khi PRF tạo thành 1 dạng gel thì nó có thể có vai trò như một chất làm đầy tự nhiên, cho tác dụng hồi phục các vùng lõm trên gương mặt ngay tức thì và kéo dài trong khoảng vài tuần, đủ để hiệu ứng tăng sinh collagen được hoàn thiện.
Hình 3: Một phụ nữ 45 tuổi với hình ban đầu (A) và hình sau điều trị (B). Kết quả đạt được sau 3 lần điều trị tiêm PRF cách nhau 4 tuần, kết quả đạt được là giảm các nếp nhăn, làm đầy vùng hố mắt và làn da trở nên căng mịn.
(Nguồn hình: Karimi K, Rockwell H. The Benefits of Platelet-Rich Fibrin. Facial Plast Surg Clin North Am. 2019 Aug;27(3):331-340. doi: 10.1016/j.fsc.2019.03.005. PMID: 31280847.)
Ứng dụng trong ngành thẩm mỹ
-
Điều trị sẹo: Cùng với việc phóng thích chậm yếu tố tăng trưởng có vai trò quan trọng trong quá trình lành thương, thì PRF được sử dụng để kích thích liền mô trong các điều trị sẹo, đặc biệt là sẹo rỗ, sau các thủ thuật như cắt đáy sẹo.
-
Rụng tóc: PRF đang là một điều trị hứa hẹn đối với tình trạng rụng tóc. Một báo cáo ca của tác giả Shashank Bansod công bố năm 2019 về ứng dụng của PRF trong điều trị rụng tóc. Cho thấy sau bốn lần điều trị với tiêm vi điểm PRF trên toàn bộ da đầu, mỗi lần cách nhau 4 tuần, kết quả cải thiện có thể thấy được bằng mắt thường. Điều này, mở ra tiềm năng của PRF cho việc điều trị rụng tóc.
Kết luận về phương pháp PRF trong làm đẹp tự thân
PRF hay fibrin giàu tiểu cầu là thế hệ tiếp theo sau PRP được ứng dụng trong nhiều ngành của y khoa nói chung và trong ngành da liễu nói riêng về phương pháp làm đẹp tự thân an toàn. PRF thể hiện ưu điểm vượt trội trong việc không cần thêm các chất khác và việc phóng thích yếu tố tăng trưởng chậm từ đó hiệu quả điều trị sẽ được kéo dài. Việc ứng dụng PRF sẽ mở ra nhiều phương pháp điều trị mới hiệu quả, an toàn và dễ chịu cho người bệnh.
Tài liệu tham khảo:
-
Dashore S, Chouhan K, Nanda S, Sharma A. Platelet-Rich Fibrin, Preparation and Use in Dermatology. Indian Dermatol Online J. 2021;12(Suppl 1):S55-S65. Published 2021 Nov 25.
-
Karimi K, Rockwell H. The Benefits of Platelet-Rich Fibrin. Facial Plast Surg Clin North Am. 2019 Aug;27(3):331-340.
-
Shashank B, Bhushan M. Injectable Platelet-Rich Fibrin (PRF): The newest biomaterial and its use in various dermatological conditions in our practice: A case series. J Cosmet Dermatol. 2021 May;20(5):1421-1426.
-
Nagaraju U, Sundar PK, Agarwal P, Raju BP, Kumar M. Autologous Platelet-rich Fibrin Matrix in Non-healing Trophic Ulcers in Patients with Hansen’s Disease. J Cutan Aesthet Surg. 2017;10(1):3-7. doi:10.4103/JCAS.JCAS_17_16
