Ôn tập Sinh học 9 Chương 1 – Các thí nghiệm của Menden

Đề cương ôn tập Sinh học 9 Chương 1

A. Tóm tắt lý thuyết

1. Menđen và di truyền học

– Di truyền: là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của bố me, tổ tiên cho các thế hệ con cháu.

– Biến dị: là hiện tượng con sinh ra khác bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết.

– Mối quan hệ giữa di truyền và biến dị: di truyền và biến dị là hai hiện tượng song song, gắn liền với quá trình sinh sản.

– Phương pháp nghiên cứu của Menđen: phương pháp phân tích các thế hệ lai.

– Đối tượng: đậu Hà Lan vì chúng có đặc điểm ưu việt: là cây tự thụ phấn nghiêm ngặt, có hoa lưỡng tính, thời gian sinh trưởng, phát triển ngắn, có nhiều tính trạng tương phản và trội lặn hoàn toàn, có số lượng đời con lớn.

– Nội dung các phép lai: 

• Lai các cặp bố mẹ khác nhau về một số cặp tính trạng thuần chủng tương phản (xanh – vàng; trơn – nhăn…).
• Theo dõi sự di truyền của từng cặp tính trạng đó trên con cháu của từng cặp bố, mẹ
• Dùng toàn thống kê để phân tích các số liệu thu được → rút ra được quy luật di truyền.

* Các cặp tính trạng tương phản khác nhau:

→ Từ các kết quả nghiên cứu trên cây đậu Hà Lan, năm 1865 ông đã rút ra các quy luật di truyền, đặt nền móng bcho Di truyền học.

2. Lai một cặp tính trạng 

Nội dung quy luật phân li: Trong quá trình phát sinh giao tử mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng của P”

* Để xác định tính trạng trội là trội hoàn toàn hay trội không hoàn toàn sử dụng phép lai phân tích.

3. Lai 2 cặp tính trạng

Nội dung quy luật phân li độc lập: Khi lai bố mẹ khác nhau về hai cặp tính trạng thuần chủng tương phản di truyền độc lập với nhau cho F2 có tỉ lệ mỗi kiểu hình bằng tích các tỉ lệ mỗi kiểu hình bằng tích các tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó.

B. Một số câu hỏi ôn tập chương 1

Câu 1: Những điểm mới trong phương pháp nghiên cứu di truyền của Menđen

Trả lời

   1. Chọn đối tượng nghiên cứu nhiều thuận lợi.

   Menđen đã chọn cây đậu Hà Lan làm đối tượng nghiên cứu có 3 thuận lợi cơ bản:

   – Thời gian sinh trưởng ngắn trong vòng 1 năm.

   – Cây đậu Hà Lan có khả năng tự thụ phấn cao nên tránh được sự tạp giao trong lai giống.

   – Có nhiều tính trạng đối lập và tính trạng đơn gen .

   2. Đề xuất phương pháp phân tích cơ thể lai gồm 4 nội dung cơ bản:

   – Tạo dòng thuần chủng trước khi nghiên cứu bằng cách cho tự thụ phấn nhiều đời.

   – Lai các cặp bố mẹ thuần chủng khác nhau về một hoặc vài cặp tính trạng tương phản rồi theo dõi các đời con cháu, phân tích di truyền chung của nhiều tính trạng.

   – Sử dụng phép lai phân tích để phân tích kết quả lai, trên cơ sở đó xác định được bản chất của sự phân li, tổ hợp của các nhân tố di truyền trong giảm phân và thụ tinh. Từ nhận thức này đã cho phép xây dựng được giả thiết giao tử thuần khiết.

   – Dùng toán thống kê và lý thuyết xác suất để phân tích quy luật di truyền các tính trạng của bố mẹ cho các thế hệ sau.

Câu 2: Nếu không dùng phép lai phân tích có thể sử dụng phương pháp nào để xác định một cơ thể mang tính trạng trội là đồng hợp hay dị hợp.

Trả lời

Nếu không dùng phép lai phân tích có thể xác định được 1 cá thể có kiểu hình trội có phải kiểu gen đồng hợp hay không nhờ vào tự thụ phấn.

   – Nếu kết quả phép lai thu được là đồng tính thì cơ thể đem lai là đồng hợp.

   – Nếu kết quả phép lai thu được là phân tính theo tỉ lể 3:1 thì cơ thể đem lai là dị hợp.

Câu 3: Biến dị tổ hợp là gì? Vì sao biến dị tổ hợp lại xuất hiện phổ biến ở các loài giao phối?

Trả lời

Biến dị tổ hợp là kiểu biến dị con lai có kiểu hình khác bố mẹ do sự tổ hợp lại các tính trạng của bố và mẹ tạo nên.

Biến dị tổ hợp lại xuất hiện phong phú trong những loài sinh sản hữu tính vì: Nhờ quá trình giao phối, do phân li độc lập của các nhiễm sắc thể và sự tổ hợp ngẫu nhiên giữa các giao tử đực và giao tử cái trong thụ tinh đã làm xuất hiện các tính trạng khác bố mẹ.

Câu 4: Nêu ý nghĩa của sự phân li độc lập các cặp tính trạng. Vì sao nói rằng biến dị tổ hợp có ý nghĩa quan trọng đối với chọn giống?

Trả lời

a. Ý nghĩa của sự phân li độc lập các cặp tính trạng

   Hiện tượng phân li độc lập của các cặp tính trạng là cơ sở tạo ra nhiều kiểu biến dị tổ hợp, làm phong phú và đa dạng về KG và KH của sinh vật có ý nghĩa quan trọng đối với tiến hoá và chọn giống.

   b. Biến dị tổ hợp có ý nghĩa đối với chọn giống

   Nhờ có các biến dị tổ hợp, trong quần thể vật nuôi hay cây trồng luôn làm xuất hiện các tính trạng mới, qua đó giúp con người dễ dàng chọn lựa và giữ lại những dạng cơ thể (những biến dị) mang các đặc điểm phù hợp với lợi ích của con người để làm giống hoặc đưa vào sản xuất để tạo ra những giống có năng suất và hiệu quả kinh tế cao.

Câu 5: Ở Đậu Hà Lan, gen A quy định hạt vàng, a quy định hạt xanh; B quy định hạt trơn, b quy định hạt nhăn, hai cặp gen này di truyền độc lập với nhau. Cho cây đậu Hà Lan cho hạt vàng, nhăn lai với cây đậu Hà Lan cho hạt xanh trơn thu được F1phân tính theo tỉ lệ 1 vàng, trơn : 1 xanh, trơn : 1 vàng, nhăn : 1 xanh, nhăn. Hãy tìm kiểu gen của bố mẹ P được dùng đem lai?

Trả lời

   Xét tỉ lệ từng tính trạng ở F1:

\(\begin{array}{l} \frac{v}{x} = \frac{{1 + 1}}{{1 + 1}} = 1:1 \to P:{\rm{Aa}} \times {\rm{aa}}\\ \frac{t}{n} = \frac{{1 + 1}}{{1 + 1}} = 1:1 \to P:{\rm{Bb}} \times {\rm{bb}} \end{array}\)

Vì vậy cơ thể P có kiểu hình vàng, nhăn có kiểu gen là: Aabb, cơ thể có kiểu hình xanh, trơn có kiểu gen là: aaBb.

   Sơ đồ lai

Trắc nghiệm Sinh học 9 Chương 1

Tài liệu tham khảo 

Phần này các em có thể xem online hoặc tải file đề thi về tham khảo gồm đầy đủ câu hỏi và đáp án làm bài.

Đề kiểm tra Sinh học 9 Chương 1

Đề kiểm tra Sinh học 9 Chương 1 (Tải file)

Phần này các em có thể xem online hoặc tải file đề thi về tham khảo gồm đầy đủ câu hỏi và đáp án làm bài.  

Trắc nghiệm online Chương 1 Sinh 9 (Thi Online)

Phần này các em được làm trắc nghiệm online với các câu hỏi trong vòng 45 phút để kiểm tra năng lực và sau đó đối chiếu kết quả từng câu hỏi.

Lý thuyết từng bài chương 1 và hướng dẫn giải bài tập SGK

Lý thuyết Sinh học 9 Chương 1

Giải bài tập Sinh học 9 Chương 1

Để xem nội dung chi tiết của tài liệu Ôn tập Sinh học 9 Chương 1 Các thí nghiệm của Menden các em vui lòng đăng nhập vào trang hoc247.net chọn chức năng “Thi online” hoặc “Tải về”. Ngoài ra, các em còn có thể chia sẻ lên Facebook để giới thiệu bạn bè cùng vào học, tích lũy thêm điểm HP và có cơ hội nhận thêm nhiều phần quà có giá trị từ HỌC247!