Người hay cáu gắt khó chịu: Nguyên nhân & cách khắc phục – Tâm Lý Học

Có bao giờ bạn thắc mắc đâu là nguyên nhân khiến một người hay cáu gắt khó chịu? Stress, căng thẳng, thiếu ngủ, rối loạn nội tiết tố hoàn toàn có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này. Học cách hít thở, suy nghĩ và hành động chậm, ngủ đủ giấc hơn sẽ giúp bạn dần kiểm soát được những cảm xúc tiêu cực xấu xí này.

8 Nguyên nhân khiến một người hay cáu gắt khó chịu

Con người thường hay cáu gắt khó chịu trước rất nhiều vấn đề, chẳng hạn như xe hỏng, dự án bị từ chối, khi người xung quanh nói ra những điều không hay ho về bản thân bạn hay có các sự cố ngoài dự tính. Trong trạng thái cáu gắt, tâm trí sẽ bị kích động, các hormone Cortisol, Adrenaline tiết ra nhiều hơn và làm chúng ta xuất hiện các hành vi mang tính chất bốc đồng, tiêu cực.

Khi cáu gắt hay khó chịu về một vấn đề gì đó nếu không thể kiểm soát được chúng ta thường dễ có những ngôn từ, hành vi không phù hợp, có thể vô tình làm tổn thương những người đối diện. Người thường xuyên trong trạng thái cáu gắt khó chịu có thể ảnh hưởng rất nhiều đến tinh thần, các mối quan hệ cũng như chất lượng cuộc sống. Vậy đâu là nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt?

Người hay cáu gắt khó chịu do bản chất tính cách

Có thể thấy người có xu hướng hay cáu gắt, dễ kích động đa phần đều là những người có tính cách khá nóng nảy, bốc đồng, chưa thực sự chín chắn. Tuy nhiên điều này không có nghĩa rằng đó là những người xấu, chỉ đơn giản là họ thường thích bộc lộ cảm xúc chân thật một cách nhanh chóng, ngay sau khi giải quyết được việc khiến họ khó chịu thì những cảm xúc này cũng sẽ nhanh chóng biến mất.

Quá trình hình thành tính cách thường có liên quan đến sự tác động của môi trường sống và những người trong gia đình. Chẳng hạn nếu người trong gia đình ai cũng là người nóng nảy thì người đó cũng khó tránh khỏi việc thừa kế tính cách như vậy. Nếu nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt liên quan đến tính cách thì sẽ khó thay đổi hơn là các tác nhân khác.

Tất nhiên khi là một người nóng nảy và bốc đồng thì đôi khi các hành vi của họ có thể gây nguy hiểm cho chính mình và những người xung quanh nên cần sớm thay đổi.

Căng thẳng stress kéo dài nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt

Sống trong căng thẳng áp lực trong thời gian dài chính là nguyên nhân hàng đầu khiến bạn hay cáu gắt, khó chịu, dễ nổi nóng hơn cả. Một người có tính cách vui vẻ, thoải mái, vô tư nhưng nếu phải chịu áp lực quá mức trong thời gian dài hoàn toàn có thể trở thành một người cáu kỉnh, khó chịu, dễ nổi nóng cho tới khi giải quyết hoàn toàn được vấn đề gây lo lắng.

Nguyên nhân khiến khi bị stress bạn hay dễ cáu gắt hơn bình thường là do cơ thể tiết ra hormon làm cho nhịp thở gấp, nhịp tim nhanh nên các hành vi bộc phát cũng xuất hiện ngay sau đó. Căng thẳng trong cuộc sống có thể bắt nguồn từ rất nhiều yêu tố như công việc, học tập, tình cảm, gia đình.. và hầu như không ai có thể tránh khỏi những thời điểm cảm thấy bất lực với các vấn đề này.

Mặt khác việc bạn cáu gắt, khó chịu có thể giống như một cách mà bạn cho rằng để giải tỏa cảm xúc. Chẳng hạn khi bạn đang bực tức vì kết quả công việc không được tốt lại bị em hỏi cách làm bài tập, đột nhiên bạn sẽ trở nên cáu kỉnh, la mắng em để giảm bớt sự khó chịu trong người. Tất nhiên thực tế là sự khó chịu vẫn còn ở đó vì vấn đề gây stress vẫn chưa được giải quyết, nhưng việc nói ra, “xả” sự tức giận ra khiến bạn thoải mái hơn phần nào.

Thiếu ngủ dễ làm bạn cáu gắt hơn bình thường

Giấc ngủ có mối liên kết chặt chẽ với sức khỏe và tinh thần của mỗi người. Có thể thấy rõ nếu tối hôm trước bạn bị mất ngủ mà ngày hôm sau phải dậy sớm thì não bộ sẽ giảm hiệu suất hoạt động, tâm trí luôn trong trạng thái mơ màng, cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng, ăn không ngon nên dễ cáu gắt hơn bình thường. Kể cả những vấn đề trước đó bạn thấy bình thường nhưng việc mất ngủ có thể làm bạn nhìn nhận việc đó thật khó chịu và bùng phát những cảm xúc tiêu cực.

Cơ thể nếu không được ngủ đủ 7-8 tiếng một ngày sẽ làm não bộ thiếu năng lượng đồng thời hormone cortisol tăng đột ngột và làm cho chúng ta dễ kích động hơn. Điều này được thể hiện khá rõ ở trẻ em, trẻ sơ sinh, việc thiếu ngủ có thể khiến con quấy phá nhiều hơn. Một người trưởng thành nếu vừa stress vừa thiếu ngủ thường rơi vào trạng thái cáu kỉnh, khó chịu suốt cả ngày, làm gì cũng không vui.

Thiếu ngủ là nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt đồng thời còn ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe, công việc, học tập, cuộc sống. Thống kê cho thấy có đến hơn 1/3 người trưởng thành bị mất ngủ và con số này vẫn đang không ngừng tăng lên mặc cho những cảnh báo liên quan đến những hệ lụy của thiếu ngủ vẫn được chia sẻ mỗi ngày.

Mất cân bằng nội tiết tố khiến một người hay cáu gắt khó chịu

Một minh chứng rõ nhất của việc cáu kỉnh do mất cân bằng nội tiết tố chính là các chị em thường dễ thay đổi tâm trạng hơn vào những ngày đèn đỏ hay đặc biệt là phụ nữ mang thai. Sự thay đổi các hormone có ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng và khiến bạn dễ thấy bực mình, khó chịu, hay cáu gắt với những nguyên nhân tưởng chừng như nhỏ xíu.

Mặt khác việc stress căng thẳng kéo dài hoàn toàn có thể là nguyên nhân làm suy giảm nồng độ hormone progesterone, trong khi estrogen tăng cao và dẫn tới các rối loạn nội tiết tố. Ở chị em, một biểu hiện khá rõ của tình trạng này chính là việc nổi rất nhiều mụn, nhất là mỗi khi tới kỳ “đèn đỏ”.

Tuy nhiên việc rối loạn nội tiết tố cũng không thể xem thường bởi nó hoàn toàn có thể là dấu hiệu của rất nhiều bệnh lý nguy hiểm khác như cường giáp, đái tháo đường, hội chứng tiền mãn kinh.. Các chuyên gia tại Neil Gittoes thuộc Bệnh viện Đại học Birmingham (Anh) cũng đã chỉ ra “Tuyến giáp hoạt động quá mức sẽ làm tăng cảm giác bồn chồn, lo lắng và có thể gây khó tập trung”.

Nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt – dấu hiệu hạ đường huyết

Ở những người mắc bệnh đái tháo đường, chỉ số đường huyết hoàn toàn có mối liên hệ trực tiếp đến tâm trạng, cảm xúc của mỗi người. Theo các chuyên gia, chỉ số đường huyết không ổn định sẽ làm mất cân bằng serotonin và một số hóa chất điều chỉnh tâm trạng khác ở não nên những người này dễ trở nên hung hăng và dễ bị kích động hơn bình thường.

Việc người mắc bệnh này thường xuyên cáu gắt, khó chịu, nóng nảy có thể chính là dấu hiệu rõ rệt cho thấy chỉ số đường huyết giảm. Một số triệu chứng kèm theo như chân tay run rẩy, mệt mỏi, đau đầu, buồn ngủ, cơ thể lâng lâng lâng..  Nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt này không quá phổ biến ở nhiều người nhưng cũng không nên vì vậy mà chủ quan.

Thiếu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời làm tâm trạng cáu kỉnh

Ánh nắng mặt trời đem đến rất nhiều lợi ích cho sức khỏe và tâm trí nếu biết tận dụng đúng thời điểm. Việc bạn ở trong nhà quá nhiều, không ra ngoài, không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoàn toàn có thể là nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt, khó chịu đồng thời còn gây ra tình trạng mất ngủ cùng hàng loạt các vấn đề sức khỏe khác.

Nguyên nhân là do trong ánh nắng mặt trời có chứa hàm lượng vitamin D3 tự nhiên quan trọng, tác động trực tiếp đến tâm trí và sức khỏe. Thiếu chất này có thể ảnh hưởng đến các hoạt động của não bộ cũng như quá trình hoạt động của insulin và hormone tuyến giáp. Do đó việc ở trong nhà cả ngày thường làm tâm trí bạn hoạt động chậm chạp, thiếu năng lượng nên dễ cáu kỉnh khó chịu hơn.

Có thể thấy rõ ở những người hoạt động trong nhà, trong phòng kín nhiều như game thủ, người làm việc về đêm và ngủ nhiều vào ban ngày, người làm việc dưới kho vì tính chất công việc ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời tự nhiên nên cũng dễ cáu gắt, kích động, bốc đồng hơn.

Người hay cáu gắt khó chịu do lo âu quá mức

Khi cảm thấy lo lắng về một vấn đề gì đó ở tương lai chúng ta thường cảm thấy sốt ruột, đứng ngồi không yên, tâm trí chỉ nghĩ về một vấn đề đó. Chính vì thế bạn sẽ cảm thấy khó chịu với tất cả mọi thứ xung quanh, nhất là những thứ cản trở hay ảnh hưởng đến những vấn đề mà bạn đang suy nghĩ. Nếu ai đó làm phiền hoặc nói đến những vấn đề liên quan đến điều mà bạn lo lắng sẽ nhanh chóng nhận lại sự cáu kỉnh từ bạn.

Lo âu là điều cũng khó tránh khỏi trong cuộc sống hằng ngày. Chẳng hạn lo không biết kết quả bài kiểm tra bao nhiêu, lo không biết khách hàng có ký hợp đồng hay không. Tuy nhiên nếu nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt có liên quan đến sự lo lắng quá mức và kéo dài thường xuyên, không có bất cứ một vấn đề cụ thể nào thì lại có thể liên quan đến bệnh lý nên tuyệt đối không được chủ quan.

Các vấn đề bệnh lý chính là nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt

Thực tế thì cáu gắt là một trạng thái cảm xúc hoàn toàn bình thường của một người, trong cuộc sống không thể tránh khỏi việc chúng ta có những bức xúc, mệt mỏi,  khó chịu không kiểm soát được. Cảm xúc tiêu cực đã chi phối toàn toàn tâm trí và khiến xúc ta trở nên cục cằn, bốc đồng, cáu kỉnh với mọi thứ. Tuy nhiên khi bình tĩnh lại, các vấn đề gây khó chịu được giải quyết thì sự cáu gắt cũng nhanh chóng qua đi.

Tuy nhiên nếu bạn thường rơi vào trạng thái cáu kỉnh, khó chịu, luôn trong trạng thái cạn kiệt năng lượng, mệt mỏi, nhìn thấy thứ gì cũng thấy tâm trạng bức bối, chỉ muốn bùng nổ thì rất có thể đây là dấu hiệu của các vấn đề tâm lý. Những căng thẳng, áp lực, chấn thương tâm lý, vấn đề tình cảm, công việc nếu không sớm được giải quyết sẽ tích tụ trong tâm trí, giống như một tảng đá khiến bạn không còn cảm nhận được sự vui vẻ.

Rất nhiều vấn đề tâm lý thường được bắt đầu biểu hiện bằng sự chán nản, cáu gắt của người bệnh nhưng ít khi được phát hiện sớm như trầm cảm, rối loạn lo âu lan tỏa, rối loạn sợ chuyên biệt hay hàng loạt các vấn đề tâm thần – thần kinh khác. Những người này thường dễ trở nên cáu kỉnh, kích động quá mức trong cả các vấn đề bình thường, ngày càng mất niềm tin về cuộc sống, cảm thấy ngột ngạt, khó thở.

Nếu nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt mỗi ngày thực sự do các vấn đề tâm lý thì tuyệt đối không thể xem nhẹ bởi tiềm ẩn rất nhiều hệ lụy xấu. Vì sự cáu kỉnh khó chịu quá mức của mình mà những người này dần mất đi các mối quan hệ, ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống. Nếu không được giúp đỡ kịp thời, tâm hồn, sự sống của họ sẽ chết dần chết mòn, việc tiếp tục “tồn tại” với họ sẽ như một cực hình. Không ít người trầm cảm vì vậy đã chọn cách tự tử để giải thoát cho chính mình là vì thế.

Một số yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý này chính là mất ngủ, không biết cách chia sẻ, sống nội tâm, phải chịu quá nhiều áp lực. Ngày nay tỉ lệ người mắc các bệnh này ngày càng cao, gặp ở tất cả mọi người từ cả người già, trẻ em, người trưởng thành, bà bầu hay thậm chí là trẻ sơ sinh. Vì thế mỗi người cần quan tâm đến bản thân và cả những người xung quanh nhiều hơn để sớm phát hiện các triệu chứng bất thường về tâm lý.

Làm sao để con người khắc phục việc hay cáu gắt khó chịu?

Như đã nói, có rất nhiều nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt. Tuy nhiên nhìn chung, nếu không phải do bệnh lý thì đa phần việc bạn dễ cáu gắt, hay cáu gắt đều do bản thân bạn là người chưa biết cách kiểm soát cảm xúc của chính mình. Dù trong trường hợp nào thì việc bạn thường xuyên cáu gắt, nóng nảy cũng không phải là một trạng thái hay tính cách tốt nên cần sớm tìm cách khắc phục.

Nếu bạn là một người nóng nảy, bốc đồng, dễ bị kích động, dễ cáu gắt thì có thể thử tham khảo một số cách sau đây

Luôn đem theo kẹo cao su

Khi đang cảm thấy tức giận, thay vì bùng nổ nhanh chóng thì bạn hãy thử chuyển hướng sự chú ý của mình, chẳng hạn như nhai một viên kẹo chẳng hạn. Các nghiên cứu đã chỉ ra việc nhai kẹo cao su có thể làm giãn cơ mặt, cơ hàm nhờ đó có thể giải tỏa sự căng thẳng hiệu quả. Khi cơ miệng hoạt động cũng đủ để bạn lấy lại được sự bình tĩnh, nhờ đó hạn chế các tình huống bốc đồng xuất hiện.

Không chỉ kẹo cao su mà một viên kẹo ngọt nào đó cũng có thể giúp bạn tạm thời duy trì được trạng thái bình tĩnh và giảm căng thẳng. Tuy nhiên vốn dĩ khi căng thẳng thì các hormone cũng đã làm lượng đường trong máu tăng nên bạn hãy ưu tiên chọn các loại kẹo ít đường hay có vị chua một chút sẽ phù hợp hơn.

Học cách hít thở giúp một người giảm cáu gắt khó chịu

Hít thở chính là một cách đơn giản nhất để bạn có thể nhanh chóng lấy lại bình tĩnh khi đang cảm thấy tức giận và chuẩn bị bùng nổ. Nguyên nhân là do khi bạn hít thở sâu giống như đang gửi một tín hiệu đến não bộ để dần ổn định nhịp tim lại, nhịp thở chậm dần, nhờ đó nhanh chóng lấy lại được sự bình tĩnh. Đồng thời khi não bộ được cung cấp đủ oxi cũng giúp bạn có những suy nghĩ sáng suốt hơn.

Hiểu đơn giản nhất chính là bạn hãy hít vào một hơi thật sâu rồi thở ra từ từ mỗi khi đang cảm thấy khó chịu, bức xúc. Tuy nhiên để hiểu sâu hơn về bộ môn này, đặc biệt khi nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt là do tính cách hay bệnh bệnh lý, bạn hãy thử học yoga và thiền hay dưỡng sinh. Các bộ môn này đều hướng dẫn bạn cách kiểm soát nhịp thở, rất tốt cho sức khỏe và tâm trí.

Khi người hay cáu gắt khó chịu hãy đứng dậy và đi lại

Khi bạn đang cáu gắt, bực bội, khó chịu mà cứ ngồi một chỗ sẽ càng cảm thấy bức bối hơn. Lúc này nếu có ai hoặc bất cứ chuyện gì dù nhỏ xíu xảy ra sẽ càng làm bạn bùng nổ hơn. Vì vậy, hãy đừng ngồi yên một chỗ mà hãy đứng dậy và đi bộ vài vòng. Nếu được hãy đến một nơi nào đó thoáng mát và hít thở không khí trong lành tự nhiên, đảm bảo sẽ thấy tâm trạng tốt hơn rất nhiều.

Bổ sung thêm rau củ, trái cây vào bữa ăn

Một số nghiên cứu đã chỉ ra việc bổ sung một chế độ ăn lành mạnh có thể giúp tâm lý nhẹ nhàng, thư giãn, điềm đạm hơn. Điển hình là các nhóm rau củ, trái cây hay thực phẩm giàu carbohydrate dạng phức có thể cung cấp một lượng serotonin dồi dào cho não bộ để tinh thần luôn trong trạng thái thư giãn, êm dịu, nhẹ nhàng.

Một điều bạn có thể thấy rõ ở những người có xu hướng ăn chay, ăn các thực phẩm thuần tự nhiên thường rất điềm đạm, ít nổi nóng và nhẹ nhàng hơn. Nếu nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt có liên quan đến các vấn đề huyết áp, mỡ máu, bệnh tiểu đường thì cũng rất nên tham khảo thử chuyển sang chế độ ăn chay, bổ sung thêm nhiều rau củ tươi vào bữa ăn và nhìn nhận những thay đổi của bản thân trong cách nói chuyện, ứng xử hằng ngày.

Thay đổi chế độ sinh hoạt lành mạnh

Chế độ sinh hoạt cũng có mối liên quan mật thiết đến tâm lý, sức khỏe tinh thần của mỗi người. Vì vậy nếu bạn thấy mình là một người nóng nảy, dễ bốc đồng, hay cáu gắt, không biết kiểm soát cảm xúc thì cũng nên bắt đầu thay đổi một chế độ sinh hoạt lành mạnh hơn. Đảm bảo sau một thời gian thay đổi cách sinh hoạt, bạn sẽ thấy mình cải thiện tích cực cả về sức khỏe lẫn tinh thần.

Một số vấn đề mà bạn cần cải thiện càng sớm càng tốt như

• Đảm bảo ngủ đủ từ 7-8 tiếng mỗi ngày, tốt nhất nên đi ngủ trước 11h giờ.
• Dậy sớm và dành thời gian tập thể dục thể thao hằng ngày. Nếu không có thời gian bạn có thể dành khoảng 15p đi bộ mỗi ngày hoặc tập yoga, thiền
• Uống đủ nước mỗi ngày, nên ưu tiên dùng nước lọc hay các loại nước ép trái cây, nước ép rau củ, tránh dùng các loại nước ngọt nhân tạo, trà sữa, đồ uống có cồn hay chất kích thích
• Tắm nước nóng hay sử dụng máy tinh dầu trong nhà cũng là cách đơn giản để thư giãn cơ thể mỗi ngày
• Tắm nắng trong khoảng 7-9h sáng hoặc sau 5h chiều
• Nghe nhạc hay hát một bài hát yêu thích sẽ giúp bạn kiểm soát cảm xúc khó chịu nhanh chóng
• Không nên bỏ bữa, đặc biệt là bữa sáng

Nếu nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt do bệnh lý – Hãy gặp chuyên gia tâm lý

Trầm cảm, rối loạn lo âu hay các vấn đề tâm lý khác là những bệnh lý nguy hiểm, không thể tự khỏi nếu không được giúp đỡ đúng cách kịp thời. Vì vậy, nếu thấy bản thân luôn thấy chán nản, không còn năng lượng, luôn chỉ nghĩ về những điều tiêu cực, luôn cáu gắt với tất cả mọi thứ thì hãy sớm tìm đến các bác sĩ tâm thần hay chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ.

Có rất nhiều nguyên nhân khiến bạn hay cáu gắt khiến ngay cả bạn cũng không thể hiểu được mình đang nghĩ gì, mình vì sao lại như thế. Các chuyên gia tâm lý sẽ chính là người lắng nghe, tháo gỡ những vướng mắc trong lòng để lấy lại sự thoải mái trong tâm trí cho bạn. Chỉ khi gỡ được những nút thắt này thì bạn mới có thể tìm được sự cân bằng, cảm nhận được niềm vui và hạnh phúc.

Các chuyên gia tâm lý cũng sẽ hướng dẫn bạn cách kiểm soát cảm xúc, hướng đến những điều đúng đắn, tích cực trong cuộc sống, loại bỏ dần các suy nghĩ tiêu cực. Người bệnh trầm cảm hay các rối loạn tâm lý khác đáp ứng tốt với trị liệu tâm lý sẽ nhanh chóng lấy lại cuộc sống tích cực, yêu thương bản thân hơn, hạn chế tối đa các tình huống xấu khác xuất hiện.

Nói chung có rất nhiều nguyên nhân khiến một người hay cáu gắt khó chịu và nhìn cuộc sống bằng con mắt tiêu cực. Dù với bất cứ nguyên nhân nào thì điều này cũng không hề tốt nên cần sớm tìm cách khắc phục. Học cách kiểm soát cảm xúc, thay đổi lối sống lành mạnh sẽ mang đến cho bạn rất nhiều điều tích cực trong cuộc sống này nên cần thay đổi từ ngay bây giờ.