Mật mía có tác dụng gì? Mật mía có tốt cho sức khỏe hơn đường không?

Mật mía là một chất tạo ngọt thay thế đường phổ biến ở Việt Nam. Nhiều người cho rằng mật mía tốt hơn đường, vậy mật mía có tác dụng gì?

Mật mía vốn là một chất tạo ngọt. Nhiều quan niệm cho rằng mật mía có lợi cho sức khỏe hơn đường. Có một số loại mật mía, mỗi loại có các đặc tính hơi khác nhau.

Mật mía là gì?

Mật mía là một loại xi-rô đặc mà người ta sử dụng như một chất tạo ngọt. Nó là một sản phẩm phụ của quá trình làm đường, và nó được tạo ra từ mía nghiền nát.

Đầu tiên, các nhà sản xuất nghiền mía để lấy nước cốt. Sau đó, họ đun sôi nước mía để tạo thành các tinh thể đường. Mật đường là xi-rô màu nâu, đặc còn sót lại sau khi loại bỏ các tinh thể đường ra khỏi nước mía.

Mật mía được sử dụng nhiều trong ẩm thực.

Các loại mật mía

Các loại mật mía khác nhau về màu sắc, độ đặc, hương vị và hàm lượng đường.

Mật đường nhẹ

Đây là xi-rô được tạo ra bởi lần đun sôi đầu tiên. Nó có màu sáng nhất và hương vị ngọt ngào nhất. Người ta thường sử dụng nó để nướng bánh hay chế biến các loại đồ ngọt.

Rỉ đường đen

Rỉ đường đen được tạo ra bởi lần đun sôi thứ hai. Nó dày hơn, sẫm màu hơn và ít ngọt hơn. Mọi người có thể sử dụng nó để nướng bánh, nhưng nó làm cho thực phẩm có màu sắc và hương vị riêng biệt.

Mật mía được tạo ra trong quá trình nấu nước mía lấy đường

Rỉ mật

Xi-rô này được tạo ra bởi lần đun sôi thứ ba. Đây là loại mật mía dày nhất và sẫm màu nhất, có vị đắng.

Rỉ mật cũng là dạng cô đặc nhất, và nó chứa nhiều vitamin và khoáng chất nhất. Vì lý do này, một số nguồn nói rằng nó có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhất.

Hàm lượng dinh dưỡng

Không giống như đường tinh luyện, mật mía chứa một số vitamin và khoáng chất.

Một muỗng canh 20 gam mật mía chứa các lượng giá trị hàng ngày (DV) của mỗi chất dinh dưỡng như sau:

Mangan: 13% (DV)

Magiê: 12% (DV)

Đồng: 11% (DV)

Vitamin B-6: 8% (DV)

Selen: 6% (DV)

Kali: 6% (DV)

Sắt: 5% (DV)

Canxi: 3% (DV)

Một muỗng canh cũng chứa khoảng 58 calo, tất cả đều đến từ carbs – chủ yếu là đường.

Ngoài việc chứa nhiều vitamin và khoáng chất, mật mía còn có hàm lượng đường cao. Nếu dư thừa, đường có thể gây hại cho sức khỏe của bạn. Lượng đường dư thừa có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe lớn, bao gồm béo phì, tiểu đường loại 2 và bệnh tim.

Các nhà dinh dưỡng học không khuyến cáo mọi người nên ăn mật mía để bổ sung chất dinh dưỡng vì hàm lượng đường của nó rất cao.

Tuy nhiên, nếu bạn muốn có một chất tạo ngọt tương tự đường, mật mía có thể là một sự thay thế lành mạnh hơn.

Mật mía có tác dụng gì

Những nghiên cứu về tác dụng của mật mía đối với sức khỏe vẫn còn khá hạn chế. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã liên kết các chất dinh dưỡng trong mật mía với một số lợi ích sức khỏe.

Mật mía có tác dụng tốt với sức khỏe của xương

Mật mía là một nguồn cung cấp sắt, selen và đồng, tất cả đều giúp duy trì xương khỏe mạnh. Mật mía cũng chứa một lượng canxi, đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe của xương và ngăn ngừa loãng xương.

Mật mía có nhiều chất tốt cho sức khỏe của xương

Tuy nhiên, các nguồn thực phẩm lành mạnh khác của các khoáng chất này khá đa dạng. Chúng bao gồm các loại hạt và các sản phẩm từ sữa. Chúng ta không nên sử dụng mật mía làm nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng này.

Mật mía có thể có tác dụng tốt với sức khỏe tim mạch

Mật mía là một nguồn cung cấp kali dồi dào, giúp thúc đẩy huyết áp khỏe mạnh và giúp duy trì sức khỏe tim mạch.

Mặc dù các nhà khoa học chưa nghiên cứu tác động của mật mía đối với tim ở người, nhưng các nghiên cứu trên động vật chỉ ra rằng việc bổ sung mật mía vào chế độ ăn uống có thể giúp tăng mức độ lipoprotein mật độ cao (HDL), hoặc cholesterol “tốt”.

Mức độ lành mạnh của HDL cholesterol có thể ngăn ngừa, phòng tránh bệnh tim và đột quỵ. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy mật mía sẽ có những lợi ích tương tự đối với con người.

Mật mía giúp ổn định đường huyết

Những người kiểm soát lượng đường trong máu kém nên hạn chế ăn tất cả các dạng đường, bao gồm cả mật mía. Tuy nhiên với người lớn khỏe mạnh có chế độ ăn nhiều carb, mật mía có thể giúp ổn định lượng đường trong máu.

Một nghiên cứu cho thấy rằng sử dụng mật mía cùng với các loại thực phẩm có chứa carbs dẫn đến lượng đường trong máu và mức insulin thấp hơn so với việc chỉ ăn thực phẩm mà không có mật mía.

Điều đó nói lên rằng, mật mía có chỉ số đường huyết tương tự như đường tinh luyện. Chỉ số đường huyết đo lường mức độ nhanh chóng của các loại thực phẩm cụ thể làm tăng lượng đường trong máu.

Mật mía chứa nhiều chất chống oxy hóa

Theo nghiên cứu, mật mía chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn mật ong và các chất làm ngọt tự nhiên khác, bao gồm xi-rô cây phong và mật hoa cây thùa.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những chất chống oxy hóa này có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hóa liên quan đến ung thư và các bệnh khác.

Uống mật mía có béo không

Cách duy nhất để giảm cân là tiêu hao nhiều calo hơn lượng calo tiêu thụ từ thức ăn để cơ thể có thể đốt cháy lượng mỡ tích trữ. Thay thế thức ăn có hàm lượng calo cao bằng thực phẩm ít calo, giàu chất xơ và do đó giúp no lâu hơn sẽ giúp bạn tạo ra sự thâm hụt calo này. Mật mía chứa gần 60 calo trong mỗi muỗng canh, điều này làm cho nó trở thành một loại thực phẩm có hàm lượng calo cao. Mặc dù nó chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn đường trắng, nhưng sử dụng mật mía như một chất thay thế đường trắng hoặc kết hợp nó vào chế độ ăn uống của bạn theo bất kỳ cách nào sẽ không giúp bạn giảm cân.

Cách sử dụng mật mía trong nấu ăn

Mật mía cũng được sử dụng rộng rãi như một chất tạo ngọt quen thuộc. Người ta thường dùng mật mía tương tự như đường. Mật mía thường là nguyên liệu trong nhiều món ăn hoặc được dùng làm sốt chấm bánh như bánh gio, bánh chưng. Mật mía được dùng để làm bánh trôi, bánh giò, bánh chay… Mật mía dùng để nấu chè sẽ thơm ngon hơn dùng đường trắng thông thường.

Mật mía cũng được dùng trong nhiều món mặn như cá kho mật mía, bò kho mật mía.

Ngoài ra, mật mía còn được dùng để làm nước uống như món nước chè xanh pha mật mía. Ở Hà Tĩnh có một món đặc sản nổi tiếng sử dụng mật mía chính là kẹo cu đơ.

Phản ứng phụ khi sử dụng mật mía

Mật mía an toàn cho hầu hết mọi người, nếu tiêu thụ mật mía ở mức độ vừa phải. Mặc dù mật mía có thể là một thay thế tốt cho đường tinh luyện, nhưng việc tiêu thụ quá nhiều bất kỳ loại đường bổ sung nào cũng có thể có tác dụng phụ. Các tác động có thể đặc biệt có hại cho những người bị bệnh tiểu đường.

Ngoài ra, mật mía có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa. Tiêu thụ một lượng lớn có thể khiến bạn bị rối loạn tiêu hóa như đi phân lỏng hoặc tiêu chảy. Những người bị hội chứng ruột kích thích hoặc các dạng khó chịu về tiêu hóa khác cũng nên tránh sử dụng mật mía.

Nguồn tham khảo:

Everything you need to know about molasses – đăng tải trên trang tin y tế Medical News Today. Xuất bản ngày 16/3/2020.