MỘT SỐ BIỆN PHÁP TUYÊN TRUYỀN, GIÁO DỤC VỀ PHÒNG, CHỐNG MA TÚY CHO HỌC SINH, SINH VIÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH

Trong thời gian qua, công tác phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đạt được nhiều thành tựu, góp phần vào sự ổn định và phát triển KT-XH của tỉnh. Tuy nhiên, tình hình buôn bán, sản xuất, vận chuyển ma túy tiếp tục diễn biến phức tạp, đặc biệt là việc mua bán, sử dụng các chất ma túy tổng hợp có chiều hướng gia tăng trong thanh, thiếu niên. Chỉ tính riêng trong 6 tháng đầu năm 2020, công tác phòng chống tội phạm về ma tuý trên địa bàn thành phố đã đạt được những kết quả tích cực, bắt giữ, xử lí 67 vụ, 105 đối tượng có hành vi mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy (trong đó có 6 vụ lợi dụng cơ sở kinh doanh có điều kiện hoạt động phạm tội về ma túy); lập hồ sơ khởi tố 61 vụ và 65 bị can; lập 52 hồ sơ đưa đi cai nghiện và quản lí, giáo dục tại cộng đồng. Các lực lượng chức năng của TP. Bắc Ninh đã chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, huy động sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma túy; công tác đấu tranh với tội phạm ma túy được tập trung cao, quyết liệt, thu nhiều kết quả. Trước thực trạng này, cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống ma túy cho mọi người, nhất là thế hệ trẻ và đặc biệt là cho đối tượng học sinh, sinh viên nhằm nâng cao nhận thức về tác hại của các loại ma túy, thực hiện lối sống lành mạnh, tránh xa ma túy.

Để công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống ma túy cho học sinh, sinh viên đạt hiệu quả, trước hết cần giáo dục để học sinh, sinh viên nhận thức được các nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn tới tình trạng tội phạm về ma túy. Có thể kể đến một số nguyên nhân như:

Hầu hết những người sử dụng ma túy đều thiếu hiểu biết về tác hại của ma túy do bị kẻ xấu lôi kéo, dụ dỗ dùng thử dẫn đến bị nghiện ma túy. Sau đó vì sĩ diện cá nhân, vì danh dự gia đình… mà giấu kín, từ nghiện nhẹ đến nghiện nặng.

Bên cạnh đó, một phần là do tính hiếu kì, tò mò, thích chơi trội thể hiện mình ở các nhà hàng, vũ trường, đặc biệt là ở lứa tuổi mới lớn của một số học sinh, sinh viên để dẫn tới việc tự nguyện sử dụng ma túy rồi trở thành người nghiện.

Ngoài ra còn có những nguyên nhân do những mâu thẫn trong gia đình (bố mẹ li dị, li thân) làm cho con cái chán nản, bỏ học, bỏ nhà đi, hình thành các băng nhóm sống lang thang, trộm cắp, móc túi,… bị kẻ xấu lôi kéo vào hút, chích ma túy và lợi dụng những đối tượng này vào con đường vận chuyển trái phép các chất ma túy.

Một trong những nguyên nhân khách quan là mặt trái cơ chế thị trường tác động vào tầng lớp thanh, thiếu niên nên một bộ phận có lối sống thực dụng, thích ăn chơi, hưởng thụ nhưng không chịu lao động; đồng thời trong xã hội khoảng cách giàu nghèo ngày càng phân hóa sâu sắc, một số gia đình giàu lên rất nhanh dẫn tới con cái có điều kiện ăn chơi, đua đòi; một số thanh thiếu niên không có điều kiện về tài chính đáp ứng nhu cầu ăn chơi, đua đòi sinh ra trộm cắp, cướp giật, nhất là khi đã nghiện ma túy thì nhu cầu trên càng cao hơn dẫn tới hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng như giết người, cướp tài sản để có tiền ăn chơi cho bằng bạn, bằng bè.

Tiếp đến là do sự buông lỏng quản lí, thiếu quan tâm, giáo dục con cái của cha mẹ. Ở một số gia đình, cha mẹ chưa quan tâm sâu sát trong giáo dục, uốn nắn, khuyên bảo con cái trong các mối quan hệ, tiếp xúc bạn bè và tránh xa các loại ma túy. Chính vì vậy, một số học sinh, sinh viên đã nghiện ma túy nhưng bố mẹ vẫn không hề hay biết.

Bên cạnh các nguyên nhân trên, công tác quản lí, giúp đỡ người nghiện ma túy, những người sau cai nghiện còn bộc lộ nhiều sơ hở, thiếu sót như: các đoàn thể chính trị không kiểm soát, phát hiện kịp thời người có biểu hiện nghiện ma túy để có biện pháp cai nghiện kịp thời. Những người sau cai nghiện trở về địa phương vẫn còn bị xa lánh, phân biệt, đối xử làm cho họ thấy mặc cảm, nảy sinh tư tưởng chán nản, thiếu niềm tin, thiếu việc làm lại lao vào sử dụng ma túy. Công tác tuyên truyền phổ biến Luật phòng, chống ma túy của các đoàn thể chính trị đã được tăng cường, tuy nhiên còn thiếu sự phối hợp, chưa có sự phân công cụ thể dẫn tới tình trạng công tác tuyên truyền chưa được thường xuyên.

Để công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống ma túy cho học sinh, sinh viên đạt hiệu quả, góp phần đẩy lùi ma túy ra khỏi xã hội cần thực hiện tốt một số biện pháp sau đây:

Thứ nhất, cần nâng cao nhận thức cho học sinh, sinh viên về tác hại của các loại ma túy, đề cao tinh thần cảnh giác trước các thủ đoạn của tội phạm ma túy như: kích thích tính tò mò, khuyến mãi dùng thử rồi nghiện; lôi kéo một số con em gia đình khá giả về kinh tế sa đà vào ăn chơi; sử dụng người đã nghiện ma túy lôi kéo, dụ dỗ người khác cùng nghiện với những chiêu trò thưởng hậu hĩnh, giả tạo; lợi dụng hoàn cảnh gia đình khó khăn kiếm tiền để mưu sinh cuộc sống mà lợi dụng họ vào buôn bán, vận chuyển ma túy trái pháp luật.

Thứ hai, nhà trường thường xuyên tổ chức các chương trình giáo dục về phòng, chống ma túy, giáo dục pháp luật về phòng, chống ma túy và lối sống lành mạnh cho học sinh, sinh viên, học viên; quản lí chặt chẽ học sinh, sinh viên, học viên tham gia tệ nạn ma túy.

Thứ ba, nhà trường phối hợp với gia đình, cơ quan, tổ chức và chính quyền địa phương để quản lí, giáo dục học sinh, sinh viên, học viên về phòng, chống ma túy.

Thứ tư, nhà trường cần phối hợp với cơ quan y tế và chính quyền địa phương tổ chức xét nghiệm khi cần thiết để phát hiện học sinh, sinh viên, học viên nghiện ma túy.

Thứ năm, tổ chức tuyên truyền sâu rộng cho học sinh, sinh viên hiểu rõ những hành vi mà Luật phòng, chống ma túy nghiêm cấm như: Nghiêm cấm trồng cây có chứa chất ma túy như cây cần sa, cây côca, cây thuốc phiện,… Nghiêm cấm sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, bảo quản, mua bán, phân phối, giám định, xử lí, trao đổi, xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh, nghiên cứu trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần. Sử dụng, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, xúi dục, cưỡng bức, lôi kéo, chứa chấp, hỗ trợ việc sử dụng trái phép chất ma túy. Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sản xuất, sử dụng trái phép chất ma túy. Hợp pháp hóa tiền, tài sản do phạm tội ma túy mà có. Chống lại hoặc cản trở việc cai nghiện ma túy. Trả thù hoặc cản trở người có trách nhiệm hoặc người tham gia phòng, chống ma túy: là hành vi của người bị xử lí về những vi phạm về ma túy nhằm gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản… hoặc gây khó khăn trở ngại cho người có trách nhiệm hoặc người tham gia phòng, chống những sai phạm về ma túy. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, nghề nghiệp để vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy. Các hành vi trái phép khác về ma túy như: Lạm dụng việc quản lí sử dụng chất ma túy trong lĩnh vực y tế, công nghiệp để vi phạm pháp luật; bao che cho hành vi chống cai nghiện ma túy, có hành vi làm cho người sau cai nghiện tái sử dụng ma túy; bao che các tội phạm về ma túy.

Thứ sáu, mỗi gia đình cần tích cực giáo dục thành viên trong gia đình, thân nhân về tác hại của ma túy và thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy bởi gia đình có vai trò quan trọng, quyết định trong công tác phòng, chống ma túy. Mỗi gia đình cần quản lí chặt chẽ, ngăn chặn thành viên trong gia đình tham gia tệ nạn ma túy. Thực hiện đúng chỉ định của thầy thuốc về sử dụng thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần để chữa bệnh. Đấu tranh với các hành vi trái phép về ma túy của thân nhân và của người khác. Tham gia, hỗ trợ hoạt động cai nghiện ma túy tại các cơ sở cai nghiện và tại cộng đồng; theo dõi, giúp đỡ người đã cai nghiện ma túy hòa nhập cộng đồng, phòng, chống tái nghiện. Phát hiện, cung cấp nhanh chóng các thông tin về tệ nạn ma túy cho cơ quan Công an hoặc cơ quan khác có thẩm quyền. Phát hiện, báo cáo kịp thời cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền việc trồng cây có chứa chất ma túy; tham gia triệt phá cây có chứa chất ma túy do chính quyền địa phương tổ chức.

Riêng người nghiện ma túy và gia đình có người nghiện ma túy có trách nhiệm: Tự khai báo về tình trạng nghiện ma túy của mình với cơ quan, tổ chức nơi làm việc hoặc UBND xã, phường, trị trấn nơi cơ trú và tự đăng kí hình thức cai nghiện ma túy; Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về cai nghiện ma túy. Khai báo với UBND cấp xã về người nghiện ma túy trong gia đình mình, tình trạng nghiện và đăng kí hình thức cai nghiện cho người đó. Động viên, giúp đỡ và quản lí người nghiện ma túy cai nghiện tại gia đình, cai nghiện ma túy tại cộng đồng theo sự hướng dẫn giám sát của cán bộ y tế và UBND cấp xã. Theo dõi, giám sát, phòng ngừa, ngăn chặn người nghiện sử dụng trái phép chất ma túy hoặc có hành vi gây mất trật tự an toàn xã hội. Hỗ trợ cơ quan có thẩm quyền đưa người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện và đóng góp kinh phí cai nghiện theo quy định của pháp luật.

Thứ bảy, tăng cường công tác quản lí nhà nước về phòng, chống ma túy, trách nhiệm của UBND xã, phường, thị trấn cần tổ chức cho người nghiện ma túy, gia đình người nghiện ma túy khai báo về tình trạng nghiện ma túy và đăng kí hình thức cai nghiện.

Thứ tám, các cơ quan, tổ chức phòng chống ma túy cần phát hiện, cung cấp nhanh các thông tin về tệ nạn ma túy cho cơ quan Công an hoặc cơ quan khác có thẩm quyền. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải xem xét, giải quyết kịp thời những thông tin, tố giác về tệ nạn ma túy. Phát hiện, báo cáo kịp thời cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền việc trồng cây có chứa chất ma túy; tham gia triệt phá cây có chứa chất ma túy do chính quyền địa phương tổ chức. Tại các vùng phải xóa bỏ cây có chứa chất ma túy, các cơ quan nhà nước trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm tổ chức thực hiện chủ trương, chính sách của nhà nước về phát triển sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp để thay thế việc trồng cây có chứa chất ma túy; quy hoạch cơ cấu nông nghiệp, lâm nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và thị trường phù hợp để nhân dân chuyển hướng sản xuất có hiệu quả.

Thứ chín, các cơ quan thông tin, tuyên truyền có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức, đơn vị lực lượng vũ trang tổ chức tuyên truyền, giáo dục để học sinh, sinh viên nhận thức rõ về tác hại của ma túy; chủ trương, chính sách, pháp luật, biện pháp của nhà nước về phòng, chống ma túy.

Nguồn: Chi cục phòng, chống tệ nạn xã hội tỉnh Bắc Ninh