Luận điểm là gì? Tầm quan trọng của luận điểm trong văn nghị luận

Trong một văn bản nghị luận luận điểm luôn là yếu tố giúp người ta đánh giá bài viết có giá trị hay không. Trong cuộc sống hằng ngày luận điểm cũng xuất hiện rất nhiều trong các cuộc nói chuyện hay tranh luận. Vậy luận điểm là gì và luận điểm có vai trò như thế nào? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây.

Luận điểm là gì?

Luận điểm được hiểu là những quan điểm, tư tưởng, là lập luận chính để làm nổi bật một vấn đề nào đó đang được nhắc đến trong một bối cảnh cụ thể, hoặc là trong một bài văn nghị luận. Luận điểm là gì được biết đến là những ý kiến cơ sở, là nền tảng giúp triển khai quan điểm của bản thân để truyền đạt lại cho những người xung quanh.

Trong thực tế đời sống hằng ngày, một cuộc nói chuyện hay tranh luận diễn ra thì luận điểm là yếu tố không thể thiếu. Đặc biệt là trong trường hợp có nhiều ý kiến trái chiều, luận điểm chính là nền tảng để phân biệt quan điểm cũng như đánh giá giá trị của quan điểm đó.

Nhiều người vẫn thắc mắc luận điểm là gì mà lại quan trọng trong cả văn học và trong đối thoại như vậy? Luận điểm giống như gốc rễ của mọi vấn đề. Luận điểm phải mang tính chính xác, khách quan, luận điểm phải có logic thì mới có giá trị đối với người đọc người nghe. Ngược lại, nếu luận điểm không có giá trị về mặt khoa học, tư duy và logic thì nó chỉ giống với nói suông mà thôi.

Như vậy luận điểm là yếu tố vô cùng quan trọng giúp cho lời nói của chúng ta “có trọng lượng” hơn đối với người nghe. Ở bất kỳ hoàn cảnh nào, một người nói chuyện có luận điểm rõ ràng và chất lượng luôn nhận được sự tán thưởng của những người xung quanh.

Trình bày luận điểm là gì?

Theo sách giáo khoa ngữ văn lớp 8, có 2 phương pháp để trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận. Đó là:

• Trình bày luận điểm theo phương thức diễn dịch: Theo cách này bạn sẽ đưa ra luận điểm chính là gì đầu tiên để khẳng định quan điểm của mình trước. Sau đó bạn sẽ lần lượt bổ sung các luận điểm phụ, các luận cứ, luận chứng thiết thực và cụ thể để minh chứng cho luận điểm chính của mình. Hiểu một cách nôm na đó là bạn sẽ đưa ra luận điểm chính là gì trước, sau đó diễn giả luận điểm đó bằng các luận điểm nhỏ và luận cứ,…
• Trình bày theo phương thức quy nạp: Ở phương thức quy nạp này bạn sẽ thể hiện luận điểm theo cách ngược lại với phương pháp diễn dịch. Có nghĩa là bạn sẽ tổng hợp lại tất cả những luận cứ, dẫn chứng, bằng chứng cụ thể làm cơ sở vững chắc để kết luận luận điểm chính hay còn gọi là quan điểm của cá nhân.

Với phương pháp này, nếu những chứng cứ bạn đưa ra không sắc bén và có giá trị thì rất có khả năng người khác sẽ không đánh giá cao luận điểm chính của bạn là gì và thậm chí là loại bỏ hoặc phản bác quan điểm hay luận điểm của bạn ngay lập tức.

Cách xác định luận điểm trong văn bản

Luận điểm là gì chúng tôi đã giải thích ở trên, tuy nhiên cách để xác định luận điểm cũng gây khó khăn với không ít người. Đối với một văn bản nghị luận để xác định được luận điểm của bài là gì thì trước hết bạn cần xác định câu hỏi mà đề bài ra là gì.

Hiện nay thì cách ra đề trong làm văn nghị luận đã mở rộng hơn rất nhiều. Có thể là đưa ra cụ thể luận điểm và hỏi về tính đúng đắn của luận điểm đó là gì. Có trường hợp đề mở khi chỉ cho một đoạn trích và yêu cầu đưa ra ý kiến về đoạn trích đó. và cũng có cách ra đề khác là đoạn đoạn trích thì có cảm nhận và liên tưởng gì về “một luận điểm”.

Ở mỗi cách ra đề làm văn nghị luận khác nhau chúng ta phải biết linh hoạt để lựa chọn cách thức nói lên luận điểm chính là gì cho phù hợp. Đối với những đề bài có sẵn đoạn trích, thì đó sẽ là tài liệu giá trị để bạn nhận định xem đâu là ý chính, luận điểm là gì thông qua nội dung của đoạn trích dẫn đó.

Để giúp các bạn hiểu rõ hơn về cách xác định luận điểm là gì, tôi sẽ hướng dẫn các bạn một số cách cụ thể để nhận biết luận điểm trong văn bản nghị luận đơn giản mà chính xác như sau:

• Dựa vào những thông tin, những luận cứ, dẫn chứng trong bài được nêu ra
• Để nhận diện được đâu là luận điểm hãy quan trọng hóa cách chúng ta đặt câu hỏi liên quan và xoay quanh chủ đề bài văn
• Phương thức nghị luận cũng là yếu tố để giúp chúng ta biết được khoảng vị trí mà luận điểm chính được đặt trong bài.

Tuy nhiên, tất cả vẫn chỉ là lý thuyết bởi trên thực tế trong một văn bản nghị luận có thể chứa rất nhiều luận điểm. Và luận điểm chính là gì? Đó là luận điểm nổi bật nhất, là luận điểm trung tâm và là quan điểm quan trọng nhất mà bài viết cần phải làm sáng tỏ.

Như vậy để có thể “tô điểm” và tạo sự tin cậy cho luận điểm chính ta cần có thêm hệ thống các luận điểm với mục đích là để giải thích, tường minh ý nghĩa của luận điểm chính là gì. Vì thế trong một bài văn nghị luận, việc xuất hiện các luận điểm 1, luận điểm 2, luận điểm 3,… luận điểm n là hoàn toàn bình thường.

Chỉ cần những luận điểm thứ chính ấy đủ tính khoa học và logic, đủ sắc bén và đáng tin đối với người đọc thì sẽ giúp cho lập luận của bản thân có giá trị và mang tính thuyết phục hơn. Vì vậy đừng chỉ chú tâm vào luận điểm trung tâm mà quên đi rằng cả luận điểm thứ chính, luận cứ, luận chứng cũng cần được trau chuốt để nó mang lại giá trị tranh luận cao hơn.

Vai trò của luận điểm là gì?

Không chỉ trong văn nghị luận mà bình thường trong tranh luận cũng cần phải quan tâm đến luận điểm là gì, và đưa ra luận cứ như thế nào. Để bài văn trở nên hấp dẫn và cuốn hút những luận điểm phải thực sự sắc bén và có tính chắc chắn cao. Đồng thời cũng cần có “sức nặng” để khi đọc vào người khác thấy bản thân bị thuyết phục bởi luận điểm này.

Luận điểm đưa ra có chính xác, có tính thuyết phục thì mới có thể tạo nên một bài nghị luận hay. Luận điểm có thể nói là quan trọng nhất. Bởi nếu xác định không đúng luận điểm thì bài văn nghị luận của bạn dù có đưa ra những dẫn chứng xuất sắc đến đâu cũng trở nên vô nghĩa.

Bên cạnh đó, luận cứ cũng là thành phần không thể thiếu và quan trọng không kém. Một luận điểm chính xác mà không được diễn giải ra một cách dễ hiểu dễ hình dung bằng các luận cứ thì sẽ khó chạm đến trái tim người đọc. Trình bày luận cứ là cách để thể hiện quan điểm của mình và cũng là quá trình thuyết phục người đọc, người nghe chấp nhận luận điểm chính của mình đưa ra.

Trong văn bản nghị luận cả luận điểm và luận cứ đều là những yếu tố quan trọng để cấu thành nên một bài văn hoàn chỉnh và hấp dẫn. Chính vì vậy, người làm văn phải hiểu rõ bản chất luận điểm là gì, luận cứ là gì để khai thác kiến thức cho phù hợp.

Mỗi yếu tố đều có cái hay và đặc trưng riêng của nó, vì thế người làm văn cần phải thể hiện ra những gì tiêu biểu nhất để có thể nhận được sự đồng thuận từ phía người đọc.

Một số khái niệm khác của luận điểm

Luận điểm khoa học là gì?

Luận điểm khoa học được định nghĩa là hệ thống các luận cứ đúng đắn với mục đích nhằm chứng minh tính chính xác của một giả thuyết khoa học, hoặc cũng có thể là bác bỏ giả thuyết khoa học. Khi một luận điểm khoa học được công bố công khai trước cộng đồng khoa học và cho nhiều người biết đến thì được gọi là một công trình nghiên cứu khoa học.

Thực tế là từ trước đến nay có khá nhiều luận điểm khoa học bị bác bỏ. Ví dụ như luận điểm về việc Mặt Trời quay quanh Trái Đất (Thuyết Địa Tâm) của Plato. Thời đó thuyết Địa Tâm được xem là một luận điểm khoa học đúng đắn, ngược lại thuyết Nhật Tâm (cho rằng Trái Đất xoay quanh Mặt Trời) đã bị bác bỏ.

Vì vậy đôi khi luận điểm khoa học chỉ là một công trình khoa học hay một thuyết mà cần có thời gian để kiểm chứng tính chính xác của chúng.

Như vậy, vừa rồi chúng tôi đã gửi tới các bạn những thông tin liên quan tới luận điểm là gì và vai trò quan trọng của luận điểm trong văn học và đời sống. Hy vọng rằng bài viết này đã giúp các bạn có cái nhìn toàn diện hơn về một luận điểm giá trị là gì, luận điểm chính là gì và biết cách để trình bày một luận điểm sao cho chuẩn xác nhất. Mọi thắc mắc các bạn có thể để lại dưới phần bình luận chúng tôi sẽ giúp các bạn giải đáp.