【Khoa học là gì】Hệ thống, phân loại và ý nghĩa của khoa học

Khoa học là lĩnh vực hết sức quan trọng trong cuộc sống hiện nay, nhờ có khoa học con người dễ dàng tiếp cận với những tri thức mới mẻ, lý giải những hiện tượng trong tự nhiên, góp phần cải thiện đời sống con người và môi trường. Vậy Khoa học là gì? Ý nghĩa và ví dụ trong thực tế ra sao? Hãy cùng Top Kinh Doanh tìm hiểu chi tiết dưới đây:

Khoa học là gì?

Khoa học (tiếng Anh: Science) là một hệ thống tri thức bao hàm tất cả những điều thuộc về bản chất hay quy luật tồn tại – phát triển của sự vật, hiện tượng và cả tư duy. Khoa học chính là toàn bộ quá trình nghiên cứu của con người với mục đích khám phá thêm nhiều kiến thức, quy luật của tự nhiên hay các học thuyết mới,… về những vấn đề của tự nhiên, xã hội. Những kiến thức khoa học được tìm ra ngày càng tốt hơn, có khả năng thay thế những điều lạc hậu đã cũ, không còn phù hợp với sự phát triển của xã hội.

Ví dụ về khoa học

Ví dụ: Góp gió thành bão

Trước hết chúng ta biết đến được rằng “ gió” và “ bão” là hai hiện tượng có trong tự nhiên. Gió là những luồng không khí chuyển động trên quy mô lớn. Trên bề mặt của trái đất, gió bao gồm một khối lớn không khí chuyển động.  Còn “bão” hiện tượng thời tiết đặc biệt nguy hiểm chỉ xuất hiện trên các vùng biển và ven biển, thường có gió mạnh và mưa lớn.

Hai hình ảnh “ gió” và “ bão” trong tự nhiên đó là gió nhiều, mạnh sẽ tạo thành những cơn bão lớn, phá hoại, gây nguy hiểm cho con người khi chúng quét qua. Cả câu thành ngữ muốn nhấn mạnh sự hình thành “bão” trong tự nhiên. Đó là từ một con gió rất nhỏ, nhưng qua sự biến đổi, chuyển động không ngừng sẽ tạo thành những con gió lớn, lốc xoáy mạnh rồi trở thành hiện tượng “bão” nguy hiểm cho đời sống của con người.

Ví dụ: Nước chảy đá mòn

Ý nghĩa cả câu: hình ảnh ” nước chảy” , ” đá mòn” là hình ảnh không còn gì xa lạ với mỗi chúng ta. Đây là hiện tượng trong tự nhiên, là phản ứng hóa học thể hiện sự ăn mòn của nước theo thời gian. Những viên đá to nhỏ, kiểu dáng khác nhau theo dòng thời gian được bào mòn trơn nhẵn những con suối hay những hang động tự nhiên được tạo lên cũng là do sự bào mòn của nước hàng trăm triệu năm.

Ý nghĩa của khoa học

Khoa học đã đánh dấu một bước phát triển vượt trội trong việc tiếp cận đến các lĩnh vực khác nhau so với thời kỳ trước đó. Sự thành công từ các kết quả nghiên cứu khoa học luôn gắn liền với thực tiễn để qua đó đưa ra những hướng đi, giải pháp thích hợp.

Khoa học cơ bản đã góp phần xây dựng nên toàn bộ hệ thống công nghệ hiện nay, giúp thay đổi tổng thể bộ mặt xã hội loài người. Trên thực tế, xã hội loài người đã được hình thành, tồn tại từ hàng triệu năm nay nhưng với 200 năm gần đây, những nghiên cứu khoa học  được ứng dụng đã góp phần tạo ra các bước tiến vượt trội trong tất cả các lĩnh vực.

Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học cơ bản không thể mang đến lợi ích cho xã hội ngay lập tức mà cần có thời gian để vận dụng vào thực tiễn nhằm tạo ra của cải vật chất cho con người.

Hệ thống tri thức của khoa học

Hệ thống tri thức của khoa học đã được hình thành từ trong lịch sử và không ngừng cải tiến, phát triển dựa theo cơ sở thực tiễn của xã hội. Hệ thống tri thức khoa học bao gồm: tri thức kinh nghiệm và tri thức khoa học.



1. Tri thức kinh nghiệm là gì?

Tri thức kinh nghiệm là những hiểu biết, kiến thức của con người được tích lũy dần qua các hoạt động hằng ngày qua mối quan hệ giữa con người với con người và mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên.

Nhờ quá trình này, con người có thêm những hiểu biết về sự vật, sự việc, về cách quản lý thiên nhiên cũng như hình thành các mối quan hệ giữa con người với nhau trong xã hội.

Tri thức kinh nghiệm là những kiến thức được con người sử dụng hằng ngày và phát triển chúng thông qua các hoạt động thực tế. Tuy nhiên những tri thức này chưa đi sâu vào bản chất, chưa thể hiện rõ thuộc tính của sự vật, hiện tượng và mối quan hệ sâu thẳm bên trong giữa con người và sự vật, hiện tượng.

Do đó, tri thức kinh nghiệm sẽ chỉ phát triển đến một giới hạn hiểu biết nhất định. Nhưng nó cũng chính là cơ sở cho sự hình thành của tri thức khoa học.

2. Tri thức khoa học là gì?

Tri thức khoa học là những kiến thức, hiểu biết của con người được tích lũy một cách hệ thống nhờ vào quá trình nghiên cứu khoa học. Các hoạt động nghiên cứu khoa học này hướng đến mục tiêu là xác định và sử dụng các phương pháp khoa học.

Không giống với tri thức kinh nghiệm, tri thức khoa học được tổng hợp dựa trên kết quả quan sát, thu thập thông qua các thí nghiệm và những sự kiện ngẫu nhiên xảy ra trong tự nhiên, trong các hoạt động xã hội thông thường.

Tri thức khoa học được phân bổ trong khuôn khổ những bộ môn khoa học và ngành học như: sử học, triết học, kinh tế học, sinh học, toán học, …

Phân loại khoa học

Khoa học được phân loại thành hai nhóm chính là Khoa học cơ bản và Khoa học ứng dụng.

1. Khoa học cơ bản là gì?

Khoa học cơ bản là tổng hợp hệ thống các lý thuyết nhằm mục đích phản ánh các mối quan hệ, thuộc tính cũng như các quy luật khách quan, được nghiên cứu bằng bản tính ham hiểu biết, tò mò của con người.

Trước thế kỷ 19, khoa học cơ bản được quan niệm chính là khoa học tự nhiên. Tuy nhiên, thời gian về sau, khi xã hội ngày càng phát triển thì con người bắt đầu xem xét và đưa ra những nghiên cứu cụ thể. Khoa học cơ bản không chỉ được đóng khung bên trong phạm vi khoa học tự nhiên mà còn bao hàm cả khoa học xã hội và khoa học hình thức.

– Khoa học tự nhiên: nghiên cứu các hiện tượng trong tự nhiên, bao gồm cả đời sống sinh học .

– Khoa học xã hội chịu trách nhiệm nghiên cứu hành vi con người và xã hội.

– Khoa học hình thức là khoa học nghiên cứu những kiến thức, hiểu biết về toán học.

Đặc điểm chính của các nhóm khoa học này chính là khoa học thực nghiệm, các kiến thức được đúc kết phải dựa trên quá trình quan sát, tìm hiểu và thử nghiệm nhằm kiểm chứng tính đúng đắn của nó. Quá trình thực nghiệm cần được diễn ra trong thời gian vừa đủ và trải qua nhiều ở nhiều khu vực làm việc khác nhau với điều kiện tiến hành thử nghiệm khác biệt.

Khoa học hình thức có phương pháp nghiên cứu khách quan hơn, đảm bảo được mối liên hệ giữa các lĩnh vực kiến thức khác nhau. Đây là loại khoa học được dùng để xác minh kiến thức, toán học chủ yếu sử dụng phương pháp tiên nghiệm, bao gồm tất cả các số liệu thống kê và logic.

2. Khoa học ứng dụng là gì?

Khoa học ứng dụng bao gồm những phạm trù nghiên cứu và ứng dụng chúng vào trong cuộc sống thực tiễn.

Một số loại khoa học khác có thể kể đến như: kỹ thuật, sức khỏe,… sẽ được nhóm chung lại khoa học liên ngành và khoa học ứng dụng. Đặc điểm của chúng là bao gồm các yếu tố của nhiều ngành khoa học khác với thuật ngữ và cơ quan chuyên môn riêng.

Khoa học ứng dụng sử dụng tất cả kiến thức tổng hợp được từ khoa học tự nhiên và xã hội nhằm giải quyết vấn đề đã xảy ra trong thực tế. Từ đó phát triển công nghệ đồng thời thúc đẩy sự phát triển nói chung của xã hội.

Kết lại khoa học là gì?

Khoa học là một hệ thống tri thức bao hàm tất cả những điều thuộc về bản chất hay quy luật tồn tại – phát triển của sự vật, hiện tượng và cả tư duy. Khoa học chính là toàn bộ quá trình nghiên cứu của con người với mục đích khám phá thêm nhiều kiến thức, quy luật của tự nhiên hay các học thuyết mới,…. về những vấn đề của tự nhiên, của xã hội.

Bài viết liên quan: