Hướng dẫn cách viết một bài báo khoa học cho kỹ sư thực phẩm – FOODTECHVN – CỘNG ĐỒNG THỰC PHẨM VIỆT NAM

Trong hoạt động nghiên cứu khoa học của các nhà nghiên cứu về thực phẩm, bài báo khoa học đóng một vai trò hết sức quan trọng. Nó không chỉ là sản phẩm tri thức, mà còn là một loại tiền tệ của giới làm khoa học, bởi vì qua đó mà người ta có thể đánh giá khả năng chuyên môn và năng suất khoa học của nhà nghiên cứu.

Tiêu đề:

Một số lưu ý khi viết tiêu đề cho một bài báo khoa học:

• Không viết tắt
• Rõ ràng và ngắn gọn (không nên quá 20 từ)
  Ex.: Study on antimicrobial activity of chitosan with different molecular weights (Carbohydrate Polymers 54 (2003) 527)
• Nên có yếu tố mới
  Ex.: Novel chitosan microsphere-templated microcapsules suitable for spontaneous loading of heparin (Materials Science and Engineering C 29 (2009) 936)
• Nên chứa đựng từ khóa (keywords)
  Ex: A ‘green’ chitosan – silver nanoparticle composite as a heterogeneous as well as micro-heterogeneous catalyst (Nanotechnology 19 (2008) 015603)

Tóm tắt (abstract)

Một số lưu ý khi viết tóm tắt cho một bài báo khoa học:

• Câu hỏi và mục đích của nghiên cứu
• Phương pháp nghiên cứu
• Kết quả & Kết luận
• Không dùng tài liệu tham khảo

Dẫn nhập (Introduction)

Tại sao làm nghiên cứu này?

• Khái niệm về vấn đề nghiên cứu
• Tóm lược những kết quả đã công bố: kết quả, ưu và nhược
• Mục đích của nghiên cứu này: nhấn mạnh ưu điểm vượt trội
• Các phương pháp đo đạc, phân tích

Lưu ý: Không nên đưa kết quả & kết luận trong phần này

Cách viết dẫn nhập :

• Không nên viết quá dài:

  những thông tin trình bày trong phần dẫn nhập phải có liên quan đến vấn đề nghiên cứu

• Chia thành các đoạn văn ngắn (paragraphs)

• Đoạn cuối phải nói mục đích của nghiên cứu này

• Về văn phạm:

  nên viết ở thì quá khứ

Thực nghiệm (Experimental)

Hóa chất (Materials)

• Phương pháp (Methods-Procedure)

• Đo đạc (Characterization)

• Đánh giá khả năng ứng dụng (Testing)

• Về văn phạm:

  nên viết ở thì quá khứ phân từ

  Lưu ý

  :

• Phải trích dẫn nếu không phải do mình tìm ra đầu tiên

• Trích dẫn phương pháp từ công bố lần đầu

Kết quả

(Results)

Đã làm được những gì?

• Tổng hợp thành các bảng (table), đồ thị và hình ảnh (Figure)
• Khái quát hóa và ý nghĩa của kết quả: ưu điểm và hạn chế
• Sau cùng là một kết luận sao cho người đọc có thể lĩnh hội được một cách dễ dàng.

Văn phong trong phần kết quả:

1. Về cách viết trong phần kết quả, nên dùng thì quá khứ và thể thụ động (passive voice)
2. Khi trình bày các kết quả phân tích thống kê mang tính mô tả
3. Luôn luôn trình bày đơn vị đo lường (không có gì đáng “ghét” hơn là đọc một dữ liệu mà không biết đơn vị đo lường là gì!)

Bảng biểu

(graphics)

Hình (Figures) và Bảng (tables) là cách hiệu quả nhất thể hiện kết quả:

• Hình và bảng có thể hiểu được mà không cần đọc toàn bộ bài báo

• Có thể hiểu các số liệu dễ dàng

Lưu ý: Màu sắc chỉ nên dùng khi cần thiết

Một số ví dụ:

Hình và bảng biểu diễn cùng số liệu nhưng bảng rõ ràng hơn

Quá nhiều số liệu và không có xu hướng

Số liệu sắp xếp tốt và có xu hướng

Thảo luận

(Discussion)

Ý nghĩa của những kết quả này là gì?

• Tóm lược phát hiện chính từ kết quả phân tích

• So sánh những kết quả này với các nghiên cứu trước

• Giải thích kết quả bằng các tài liệu tham khảo hay giả thuyết mới

• Khái quát hóa và ý nghĩa của kết quả:

  ưu điểm và hạn chế

• Sau cùng là một kết luận sao cho người đọc có thể lĩnh hội được một cách dễ dàng

Kết luận (Conclusion)

• Mô tả tính vượt trộn nghiên cứu trong lĩnh vực đó

• Đề xuất những thí nghiệm trong tương lai

Lưu ý:

• Lặp lại các phần khác

• Tránh suy đoán thái quá

• Không quá đề cao những ảnh hưởng của nghiên cứu

Cảm tạ (Acknowledgments)

Sau phần bàn luận

• Cảm tạ: đồng nghiệp, cơ quan đã tài trợ, …

• Gần đây, một số tập san yêu cầu tác giả phải có sự đồng ý của người được cảm tạ. Do có tác giả lợi dụng cái tên lớn trong ngành nhằm tăng giá trị khoa học của bài báo, nhưng các nhân vật được trưng bày không hế biết!

Tài liệu tham khảo

(References)