Hạch toán là gì? Các nội dung cơ bản về hạch toán kế toán

Hạch toán là thuật ngữ thường thấy trong ngành kế toán nhưng ít ai hiểu rõ được khái niệm cũng như các quy tắc liên quan tới thuật ngữ này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn khái niệm hạch toán là gì, từ đó giúp bạn học và làm kế toán có cách nhìn chuẩn xác hơn về hạch toán kế toán. Cùng Gitiho tìm hiểu nhé!

Hạch toán là gì?

Hạch toán có thể hiểu là quá trình quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép các hoạt động kinh doanh xảy ra trong quá trình sản xuất nhằm thu thập, cung cấp thông tin phục vụ cho mục đích quản lý các hoạt động đó một cách chặt chẽ.

Việc thu thập và xử lý thông tin đóng vai trò quan trọng và có ảnh hưởng lớn tới công tác giám sát, quản lý các hoạt động kinh tế. Trong các bước hạch toán có vai trò cụ thể như sau:

• Quan sát: Ghi nhận sự tồn tại của đối tượng cần lấy thông tin.
• Đo lường: Lượng hóa đối tượng cần lấy thông tin.
• Tính toán: Sử dụng các phép tính, phương pháp phân tích để xác định các chỉ tiêu cần thiết của hoạt động kinh tế.
• Ghi chép: Thu thập, xử lý và lưu lại tình hình kinh doanh, kết quả hoạt động kinh tế từng thời kỳ, địa điểm.

Xem thêm: Kế toán bán hàng là gì? Các tài khoản kế toán bán hàng sử dụng

Hạch toán kế toán là gì?

Hạch toán kế toán là một môn khoa học thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin về thực trạng sử dụng tài sản, sự chuyển hóa của tài sản trong các đơn vị và các hoạt động kinh tế tài chính của đơn vị đó.

Các loại hạch toán

Hạch toán nghiệp vụ

Hạch toán nghiệp vụ hay còn được gọi là hạch toán nghiệp vụ kỹ thuật sẽ có các đặc điểm sau:

• Là hoạt động quan sát, phản ánh và kiểm tra trực tiếp từng nghiệp vụ kinh tế kĩ thuật cụ thể, giúp chỉ đạo thường xuyên, kịp thời các nghiệp vụ đó.
• Đối tượng của hạch toán nghiệp vụ bao gồm các nghiệp vụ kỹ thuật, sản xuất như: tiến độ thực hiện hoạt động cung cáp, sản xuất, tiêu thụ, tình hình biến động và sử dụng những yếu tố của quán trình tái sản xuất,..
• Hạch toán nghiệp vụ không sử dụng thước đo nào, mà căn cứ vào tính chất của từng nghiệp vụ và tùy yêu cầu quản lý sẽ sử dụng một trong ba loại thước đo thích hợp.\
• Hạch toán nghiệp vụ thường sử dụng các phương tiện thu thập, truyền tin cơ bản như truyền miệng, điện thoại, điện báo. Vì có đối tượng khá chung chung và phương pháp đơn giản nên hạch toán nghiệp vụ chưa trở thành môn khoa học độc lập.

Hạch toán thống kê

Hạch toán thống kê hay còn được gọi tắt là thống kê bao gồm những đặc điểm sau:

• Hạch toán thống kê là khoa học nghiên cứu về “mặt chất trong mối liên hệ mật thiết với mặt lượng” của các hiện tượng kinh tế xã hội số lớn trong điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể nhằm rút ra tính quy luật và bản chất trong sự phát triển của các hiện tượng đó.
• Hạch toán thống kế nghiên cứu mối quan hệ hữu cơ giữa các hiện tượng kinh tế xã hội lớn xảy ra trong thời gian và không gian cụ thể như: giá trị tổng sản lượng, tình hình tăng năng suất lao động, tình hình giá cả, tình hình phát triển dân số, thu nhập quốc dân,…
• Thông tin do hạch toán thống kê thu nhập và cung cấp không mang tính thường xuyên và liên tục, chỉ mang tính hệ thống mà thôi.
• Hạch toán thống kê đã xây dựng được hệ thống phương pháp khoa học riêng bao gồm: phân tổ thống kê, điều tra thống kê, số tuyệt đối, số tương đối, số bình quân và chỉ số.

Hạch toán kế toán

Như đã nói ở phần khái niệm trên, hạch toán kế toán là một môn khoa học thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin về thực trạng sử dụng tài sản, sự chuyển hóa của tài sản trong các đơn vị và các hoạt động kinh tế tài chính của đơn vị đó.

Theo Điều 3, Luật kế toán 2015 đã chỉ rõ, kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động.

Xem thêm: Hướng dẫn cách hạch toán doanh thu bán hàng chi tiết cho kế toán

Đặc điểm của hạch toán kế toán

Đặc điểm khác biệt của hạch toán kế toán so với hạch toán thống kê và hạch toán nghiệp vụ

• Hạch toán kế toán là phản ánh lại và giám sát một cách toán diện, liên tục, có hệ thống tất cả các loại tiền vốn, vật tư và mọi mặt kinh tế. Về bản chất, hạch toán kế toán nghiên cứu vốn kinh doanh và quá trình vận động của vốn trong các tổ chức, đơn vị. Nhờ đó mà hạch toán kế toán có thể giám sát liên tục cả trước, trong và sau quá trình sản xuất kinh doanh.
• Hạch toán kế toán còn sử dụng ba loại thước đo, trong đó chủ yếu là sử dụng tiền tệ. Trong kế toán, mọi nghiệp vụ về kinh tế đều được ghi chép và thể hiện theo giá trị tiền. Vì vậy, hạch toán kế toán dễ dàng cung cấp các chỉ tiêu phục vụ cho việc giám sát tình hình thực tế các kế hoạch kinh tế – tài chính.
• Hạch toán kế toán có phương pháp nghiên cứu khoa học như chứng từ, đối ứng tài khoản, tính giá cả tổng hợp – cân đối kế toán. Trong đó phương pháp lập chứng từ kế toán là bước đầu tiên và bắt buộc phải có với mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Nhờ vậy mà số liệu do kế toán cung cấp đảm bảo phản ánh tinh thần tính chính xác và có cơ sở pháp lý vững chắc.

Đặc điểm của hạch toán kế toán về mặt thông tin

• Thông tin hạch toán kế toán là những thông tin động về tuần hoàn của vốn. Trong doanh nghiệp, các thông tin kế toán về toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh đều được phản ánh một cách chi tiết, đầy đủ và sinh động.
• Thông tin hạch toán kế toán là những thông tin về hai mặt của mỗi quá trình: tài sản và nguồn vốn, tăng và giảm, chi phí và kết quả…Những thông tin này mang ý nghĩa lớn đối với việc ứng dụng hạch toán kinh doanh. Với nội dung cơ bản về độc lập tài chính, kích thích vật chất và trách nhiệm vật chất, lấy thu bù chi,…
• Mỗi thông tin thu nhận được đều là kết quả của quá trình mang tính hai mặt: thông tin và kiểm tra. Vì vậy, khi nói tới hạch toán kế toán hoặc thông tin thu được từ phân hệ này thì đều không thể tách rời hai đặc trưng cơ bản là thông tin và kiểm tra.

Tổng kết

Trên đây là khái niệm và những nội dung liên quan về hạch toán và hạch toán kế toán. Hy vọng thông tin trên có thể giúp ích cho bạn trong quá trình học tập và làm việc.

Bên cạnh các kiến thức về hạch toán, để trở thành một chuyên viên kế toán chuyên nghiệp, bạn có thể tham khảo những kiến thức về kế toán khác trong khóa học “Kế toán tổng hợp từ A – Z” để vững kiến thức, tự tin trở thành kế toán thuế của bất kỳ doanh nghiệp nào.

Chúc bạn học tốt!