Hạch toán kinh tế là gì? Những kiến thức căn bản về hạch toán

Hạch toán kinh tế là gì – đây là một trong những vấn đề quan trọng nhận được sự quan tâm của đa số doanh nghiệp và các tân sinh viên khi tiếp cận bộ môn quản lý doanh nghiệp. Bài viết dưới đây sẽ bật mí cho bạn các kiến thức tổng quan nhất về hạch toán và ý nghĩa của thông số này trong kinh tế doanh nghiệp.

Tìm hiểu hạch toán kinh tế là gì?

Hạch toán là một phạm trù quan trọng trong vận hành kinh tế doanh nghiệp. Giúp cung cấp một cách đầy đủ, kịp thời và chính xác các thông số quan trọng để quản lý tiền tệ. Vậy hạch toán kinh tế là gì? Hiểu một cách đơn giản đây là việc tính toán các chi phí và kết quả kinh doanh (hay còn gọi là doanh thu) của một doanh nghiệp.

Trong nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, phương thức quản lý này được áp dụng một cách khá phổ biến. Trên cơ sở kết hợp sử dụng với các quan hệ hàng hóa – tiền tệ và phương pháp thương mại, hạch toán kinh tế đem lại kết quả khá ổn định.

Một số nguyên tắc cơ bản của hạch toán kinh tế bao gồm:

– Tự chịu trách nhiệm về mặt vật chất, tài chính cũng như kết quả kinh doanh theo cơ chế thị trường.

– Tự bù đắp chi phí sản xuất và được hưởng lãi (nếu có).

– Áp dụng chế độ khuyến khích vật chất, kích thích sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế nhanh chóng.

Hiện nay, hạch toán kinh tế được áp dụng khá phổ biến tại các đơn vị, xí nghiệp, công ty, tổng công ty. Nhằm hỗ trợ quá trình quản lý và vận hành tiền tệ ổn định bên trong mỗi doanh nghiệp.

Nguồn gốc và ý nghĩa của hạch toán kinh tế

Để hiểu toàn diện và sâu sắc về khái niệm hạch toán kinh tế, bạn cần nắm được nguồn gốc hình thành cũng như ý nghĩa của quy trình này đối với tài chính doanh nghiệp. Cụ thể như sau: 

Nguồn gốc hạch toán kinh tế

Phương thức hạch toán kinh tế xuất hiện đầu tiên tại Liên Xô, được khởi xướng bởi lãnh tụ Lê – nin. Theo đánh giá của ông, đây là chế độ gắn liền với chính sách kinh tế mới của đất nước và trong tương lai gần sẽ chiếm ưu thế.

Tại Việt Nam, hạch toán kinh tế được áp dụng một cách linh hoạt, có sự gắn kết chặt chẽ với thị trường. Tuy nhiên trong thời gian đầu, cơ chế này không thể phát huy đầy đủ tác dụng bởi có sự hạn chế của chính sách kế hoạch hóa tập trung quan liêu và bao cấp. 

Đến thời điểm hiện tại, khi nền kinh tế có nhiều đổi mới, chuyển sang cơ chế thị trường, hạch toán kinh tế được áp dụng đầy đủ hơn và mang tầm ảnh hưởng lớn trong kinh tế doanh nghiệp.

Ý nghĩa của hạch toán kinh tế

Quá trình hạch toán kinh tế giúp chủ doanh nghiệp đưa ra các biện pháp kịp thời và nhanh chóng để điều chỉnh hoạt động kinh doanh phù hợp. Đảm bảo đem đến lợi nhuận cao nhất cho công ty.

Thông qua quy trình hạch toán kinh tế, chủ doanh nghiệp có thể đánh giá tình trạng kinh doanh tại thời điểm hiện tại. Cụ thể:

– Nếu mức chênh lệch giữa doanh thu và chi phí là một con số dương, nghĩa là doanh nghiệp kinh doanh có lãi.

– Ngược lại, nếu mức chênh lệch giữa hai thông số trên là một số âm, nghĩa là doanh nghiệp kinh doanh bị lỗ.

Định nghĩa và phân loại hạch toán 

Hạch toán (tiếng Anh là Keep Business Accounts) là sự kết hợp chặt chẽ giữa các quá trình quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép các hoạt động kinh tế bên trong doanh nghiệp. Đảm bảo kiểm tra, giám sát và quản lý các hoạt động kinh tế một cách chặt chẽ, rõ ràng. Việc thu thập các thông tin liên quan cần được kiểm chứng từ nhiều nguồn và phương thức khác nhau.

Theo đó bao gồm các giai đoạn chính như sau:

– Quan sát: đây là giai đoạn tiền đề cho việc thực hiện các bước tiếp theo. Chủ yếu để đo lường các hao phí, kết quả doanh thu trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp.

– Tính toán: đây là quá trình thực hiện các phép tính kết hợp các phương pháp tổng hợp – phân tích nhằm mục đích xác định chỉ tiêu tối thiểu và nhận thấy được hiệu quả của các hoạt động kinh tế trên thực tiễn.

– Ghi chép: bao gồm các công đoạn thu thập, xử lý dữ liệu để lưu trữ tình hình, kết quả của hoạt động kinh tế doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định.

Tóm lại, sự kết hợp linh hoạt và chặt chẽ của các hoạt động liên quan đến kinh tế kể trên được gọi là hạch toán.

Để quan sát, kiểm tra và theo dõi chặt chẽ quá trình kinh doanh trong một doanh nghiệp. Đảm bảo tận dụng nguồn vốn một cách kịp thời nhạy bén, đòi hỏi phải sử dụng các loại hạch toán khác nhau:

– Hạch toán nghiệp vụ (còn có tên gọi đầy đủ là hạch toán nghiệp vụ kỹ thuật)

– Hạch toán thống kê

– Hạch toán kế toán

Trên đây là tổng hợp những thông tin cơ bản giúp bạn giải đáp thắc mắc hạch toán kinh tế là gì? Hy vọng, bạn có thể tận dụng nguyên lý cơ bản này trong quá trình vận hành kinh tế doanh nghiệp. Đảm bảo mang đến lợi nhuận cao trong sản xuất kinh doanh.