HẠT DỔI LÀ GÌ? VÀ CÁCH SỬ DỤNG

Thời gian vừa rồi, nhiều tờ báo Online có đăng 1 bài viết về Hạt Dổi! Tôi sinh ra & lớn lên ở Tây Bắc, ăn hạt Dổi từ bé. Đọc bài viết đó tôi thấy anh chàng phóng viên kia viết bài sơ sài & phiến diện quá quá.

Nhưng trước tiên, mời các bạn đọc bài này: http://dantri.com.vn/xa-hoi/san-dac-san-troi-cho-chi-dai-gia-dam-mua-729740.htm

Trích dẫn “Anh bạn bản địa tiếp lời: “Hạt dổi ở Na Hang có giá nên chỉ đại gia mới dám mua về làm quà, chứ dân thường thì lấy tiền đâu ra mà chơi sang. Hạt dổi Na Hang khác hoàn toàn với các loại hạt dổi ở Tây Bắc. Hạt nhỏ tí xíu chứ không to, nhưng mùi vị thì cực thơm và nồng. Ai đã một lần thưởng thức thì nhớ mãi”.

Vớ vẩn, hạt dổi Tây Bắc, đặc biệt là Lai Châu ngon nổi tiếng xưa nay, ai ở Lai Châu – Điện Biên, nhất là dân thích nhậu đều biết, Hạt Dổi ở Lai Châu hạt rất bé, màu nâu sậm, rất thơm, thế mà tay phóng viên kia lại viết như chỉ có Na Hang mới có hạt dổi ấy. Dổi ở Lai Châu thường là Dổi rừng, mọc tự nhiên, thân cây cao, thẳng đứng, ít cành. Bà con đồng bào dân tộc vẫn vào rừng đi nhặt Hạt Dổi vào quãng tháng 10, tháng 11 Dương Lịch hàng năm.

Đây, hạt dổi Tây Bắc, mạn Lai Châu – Điện Biên đây, hạt nhỏ, nâu sậm, rất thơm.

Còn đây là ảnh trong bài viết của tay phóng viên kia, đây là hạt dổi Đen, To. Không thơm bằng hạt bé, và giá rẻ hơn.

1. PHÂN LOẠI HẠT DỔI:

Ở Lai Châu cũng có 2 loại Hạt Dổi! Bà con trên này phân biệt gọi là HẠT DỔI TO và HẠT DỔI NHỎ. Chi tiết như sau:

– HẠT DỔI NHỎ: Hạt bé, không đều nhau, có hạt bé tí, có hạt lại bằng hạt ngô, thường có màu vàng & đen! Hạt Dổi này cực kì thơm và được ưa chuộng nhất, loại này ít, hiếm hơn và giá bán cao hơn HẠT DỔI TO! Nhiều người thường gọi là DỔI NẾP, thân cây cũng giống Hạt Dổi To, nhưng lá bé hơn, vàng hơn.

– HẠT DỔI TO: Hạt rất to, đen, không thơm bằng Hạt Dổi Nhỏ, ngửi kĩ thì có mùi hắc khá khó chịu, loại này ít được ưa chuộng, số lượng bán nhiều và giá thành rẻ. Nhiều người gọi là DỔI TẺ, đặc điểm cây chỉ khác là lá to hơn & xanh hơn cây Hạt Dổi Nhỏ.

Đây là cây Dổi rừng, tôi chụp ảnh này trong chuyến đi lên thượng nguồn Sông Đà tháng 11/2013, lúc này đã hết mùa hạt Dổi nên chúng tôi không tiếp cận & tìm hạt nữa. Nhìn trong ảnh thì bé thế thôi, chứ ngoài đời, thân cây cao thẳng đứng hàng chục mét. Bà con dân tộc thường hạ cả cây để thu hoạch, đây là điều tôi rất buồn! Hỏi anh em thì mọi người bảo “Cao thế làm sao mà trèo được, phải chặt thôi”. Đúng thế thật, nhưng nếu cứ chặt hạ như vậy, vài năm nữa liệu còn HẠT DỔI RỪNG thơm ngon để thưởng thức nữa không.

HẠT DỔI NHỎ & HẠT DỔI TO

2. SỬ DỤNG HẠT DỔI NHƯ THẾ NÀO?

Mời các bạn xem chi tiết hướng dẫn cách dùng hạt Dổi phù hợp nhất, so sánh với hạt Mắc Khén, 1 loại gia vị đặc trưng khác của Tây Bắc nhé. Bác nào chưa biêt Mắc Khén là gì, vui lòng xem thêm tại đây: https://hoabanfood.com/mac-khen-la-gi.html

Vậy, hạt Dổi dùng để làm gì??? Nhiều việc lắm, làm gia vị, chữa bệnh gì gì đó…nhưng ở đây, tôi chỉ bàn đến GIA VỊ. Ăn tiết canh mà không có hạt Dổi thì chán lắm, chấm gà vịt luộc mà có thêm hạt dổi thì tuyệt vời lắm, nước Phở mà cho thêm vài hạt dổi thì mùi vị đặc biệt thơm ngon lắm……Nhưng, làm thế nào để sử dụng???? Hạt Dổi dễ sơ chế, nhưng phải đúng cách…

3. HƯỚNG DẪN CÁCH DÙNG HẠT DỔI:

Tôi sẽ hướng dẫn các bạn dùng Hạt Dổi làm gia vị chấm! Với khẩu phần ăn cỡ 4 người, chỉ cần 6 hay 7 hạt là đủ, đừng dùng nhiều quá, ăn rất đắng, mất ngon. Chú ý dùng đến đâu, ta nướng đến đấy, không nên nướng & giã 1 lần, mất hết vị ngay.

NƯỚNG, các bạn nhớ nhé, Hạt Dổi phải nướng mới tạo được vị thơm, ngon nhất của nó. Tuyệt nhất là nướng bằng than củi, còn không, các bạn nướng bằng bếp ga vặn nhỏ lửa cũng được. Cứ lấy đũa mà gắp, hơ trên than hồng 1 lát, xoay đều tay, khi nào ngửi thấy mùi thơm bốc lên và hạt dổi phồng lên là được, đừng nướng quá kĩ, cháy ăn đâu có ngon.

Các bạn nhìn xem, hạt Dổi sau khi nướng, đạt tiêu chuẩn phải căng mọng, mùi thơm nồng nàn.

Sau khi nướng xong thì nên giã ngay, lúc ấy hạt Dổi còn nóng, giòn, rất dễ giã nhỏ. Cách đơn giản nhất là dùng bát ăn cơm + chuôi dao! 🙂

Giã càng mịn càng ngon, hạt dổi mềm lắm, chỉ cần lấy chuôi dao dập nhẹ cũng nát rồi.

+ Hạt Dổi sau khi giã nhỏ có thể dùng 2 cách sau để làm gia vị chấm.

– Chấm khô: Trộn hạt Dổi giã nhỏ với muối, thêm chút ớt! Đơn giản thế thôi, món này rất rất…phù hợp để chấm thịt Gà, Vịt, Ngan….Nai, Hoẵng…
– Chấm ướt: Nếu thích dùng nước mắm, các cụ cho hạt đã giã nhỏ vào bát, chế thêm chút nước ấm (không cho nước nóng già đâu nhé, dễ bị đắng lắm), hòa tan rồi mới rót nước mắm vào.

Cho thêm chút bột canh hoặc muối, thêm vài lát ớt tươi nữa, nếu thích. Ôi, tuyệt vời lắm.

Hạt Dổi dùng để chấm Thịt là hợp nhất trần đời đấy các bác ạ. Thịt Vịt & Ngan, Lợn, hay Lòng lợn luộc chấm Hạt Dổi thì…tốn rượu lắm.

Hạt Dổi chấm cá thì không hợp bằng hạt Mắc Khén, nhưng cũng ngon lắm. Mời các bác, món cá nướng “Pa Pỉnh Tộp” trứ danh của bà con dân tộc Thái. (Cách làm món Pa Pỉnh Tộp, mời các xem hướng dẫn tại đây: https://hoabanfood.com/pa-pinh-top-ca-suoi-nuong.html )

Và vô cùng thiếu sót, nếu ăn tiết Canh mà không có hạt Dổi. Đơn giản thôi, chỉ cần rắc chút hạt Dổi đã giã nhỏ lên bát tiết Canh, ăn 1 lần là nghiền. (10 năm nay em không động tới món này, nhưng cứ nghĩ đến Hạt Dổi, điều đầu tiên em nghĩ đến là nó hợp với Tiết Canh 😀 )

HOA BAN FOOD™

Lai Châu: 24/05/2013

Tài liệu độc quyền của HOA BAN FOOD™, nghiêm cấm sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản.

GIA VỊ TÂY BẮC | HOA BAN FOOD