Đời sống tâm linh và đời sống thường nhật
ĐỜI SỐNG TÂM LINH VÀ ĐỜI SỐNG THƯỜNG NHẬT
Ni sư Thubten Chodron | Thủy Ngọc (dịch)
Nhiều người nghĩ lầm rằng đời sống tâm linh, hoặc đời sống tôn giáo, là ở đâu đó tận trên mấy tầng trời; còn đời sống thường nhật của ta thì rất trần tục, tầm thường. Người ta cũng thường nghĩ: Để trở thành một người thiên về tâm linh, ta phải từ bỏ đời sống hàng ngày, để đi vào một đời sống khác, một cảnh giới khác đặc biệt hơn. Thiền sư Thích Nhất Hạnh có nói: “Bạn đi trên mặt đất hay trên nước cũng không có gì quan trọng. Điều thật sự kỳ diệu là bạn bước đi trên trái đất này.” Đúng vậy. Nói cách khác, trở thành một con người tốt đẹp có lẽ là điều kỳ diệu nhất mà chúng sinh có thể làm.
Có lần tôi giảng Pháp tại một trường ở Hong Kong. Một đứa bé hỏi tôi: “Ngài có thể dùng tâm linh để bẻ cong cái muỗng không?” Đứa khác lại hỏi: “Thượng đế có bao giờ nói chuyện với Ngài không?” Và chúng rất thất vọng khi câu trả lời của tôi là “Không”. Tôi giải thích, điều tuyệt vời nhất trên đời đó là được làm một con người. Nếu các bạn có thần thông nhưng thiếu đạo đức, thì thần thông đó cũng vô dụng thôi, thậm chí có thể gây bất lợi, vì người ta sẽ rất bối rối nếu tất cả những chiếc muỗng của họ đều bị cong!
Khi thức dậy
Làm thế nào tập luyện để có được một trái tim nhân ái? Thật vô ích nếu chúng ta chỉ nói với nhau rằng ta nên như thế này, hay thế kia. Cứ bắt buộc mình “nên” như thế, mình sẽ có mặc cảm tội lỗi, bởi mình sẽ không bao giờ được như mình nghĩ. Chúng ta cần biết cách thay đổi nơi tâm mình. Nói cách khác, ta phải hiểu được những bất lợi của tính tự tôn. Ta phải thực sự muốn mình có được một trái tim nhân ái, chứ không chỉ nghĩ mình nên có nó. Buổi sáng, bạn vừa thức dậy, trước khi ra khỏi giường, trước khi bạn nghĩ mình sẽ ăn gì hôm nay, hay kẻ điên nào mình sẽ gặp ở công ty, thay vì vậy, thì ta nên bắt đầu một ngày bằng suy nghĩ: “Hôm nay, tôi sẽ không làm hại ai, càng nhiều càng tốt. Hôm nay, tôi sẽ sẵn sàng giúp đỡ người khác, càng nhiều càng tốt. Hôm nay, tôi sẽ làm tất cả những gì để người khác được hạnh phúc và tỉnh thức.”
Đặt ra một động cơ tích cực cho việc làm đầu tiên trong ngày, điều đó rất lợi ích. Khi ta vừa thức dậy, tâm ta rất tinh tế. Nếu vào thời điểm đó ta có động cơ rất tích cực, nó sẽ ảnh hưởng đến ta suốt ngày. Sau khi đặt ra mục tiêu, chúng ta xuống giường, rửa mặt, uống trà, và thiền định hoặc cầu nguyện. Khởi đầu một ngày như vậy, chúng ta đã tự tiếp xúc với mình, và trở thành một người bạn của chính mình, bởi ta trân quý những phẩm chất tốt đẹp đó và tự bắt mình phải làm theo nó.
Có thời gian thiền định mỗi ngày
Việc này đôi khi cũng khó. Nhưng chúng ta lại có thời gian để xem TV mỗi ngày. Chúng ta có thời gian đi mua sắm. Chúng ta cũng có thời gian ăn một miếng bánh trong tủ lạnh. Vậy thì sao trong vòng 24 giờ đó, ta lại không có thời gian để ngồi thiền? Khi chúng ta hiểu cái giá trị và ảnh hưởng của việc thực hành tâm linh, lúc đó nó sẽ là ưu tiên trong đời sống. Và khi cái gì đã là quan trọng, chúng ta sẽ dành thời gian cho nó. Như vậy, phải thiền định mỗi sáng, khoảng từ 15 đến 30 phút. Làm như thế, chúng ta bỏ ra 15 hay 30 phút buổi tối hôm trước, và có thể đi ngủ sớm hơn. Cũng như vậy, ta luôn có thời gian để ăn vì ăn nuôi dưỡng thân thể, và ta có thời gian thiền định và cầu nguyện vì những việc đó nuôi dưỡng tâm linh của ta. Khi chúng ta tự tôn trọng đời sống tâm linh của mình, chúng ta sẽ tự tôn trọng chính mình là một chúng sinh. Tự nuôi dưỡng chúng ta theo cách đó là điều ưu tiên hàng đầu.
Thiền định buổi sáng
Buổi sáng, bắt đầu
thiền định
, với những lời
cầu nguyện
, với
mục đích
giúp
tha nhân
.
Ngồi yên
lặng,
cảm thấy
hơi thở
ra vào trong một lúc, và biết rằng chính
hơi thở
đang
nuôi dưỡng
ta. Chỉ nơi đây, bây giờ, với
hơi thở
; không
suy nghĩ
,
lo lắng
lan man. Bạn có thể
tụng chú
Quán Âm
Bồ-tát hoặc
tụng kinh
Phật. Nhớ lại những
lời Phật dạy
và những tấm gương của
Đức Phật
sẽ giúp ta
thực hiện
được theo lời dạy của Ngài,
học hỏi
lòng từ
bi,
trí tuệ
của Ngài đem vào ứng xử
trong đời
sống hàng ngày của ta. Hoặc bạn có thể
áp dụng
thiền phân tích,
suy nghĩ
về
ý nghĩa
của một lời dạy nào đó của
Đức Phật
, và
áp dụng
nó vào
đời sống
của bạn. Điều này cũng hướng dẫn
năng lực
của bạn theo một hướng đi rất
tích cực
.
Có người nói: “Tôi có con. Làm sao tôi có thể
ngồi thiền
hay
tụng kinh
vào buổi sáng khi các con đang cần sự chăm sóc của tôi?” Bạn có thể
thức dậy
sớm hơn con bạn. Hoặc bạn bảo các con hãy cùng
ngồi thiền
. khi tôi ở nhà anh trai, cháu gái tôi khoảng 6, 7 tuổi, thường đến phòng tôi vì cô cháu tôi dậy sớm nhất nhà. Khi tôi đang
tụng kinh
hay
thiền định
, tôi
giải thích
với cháu rằng đây là lúc cô phải yên lặng và cháu không được quầy rầy cô. Thế là cô bé ngồi vào bàn và bắt đầu vẽ một cái gì đó. Có khi, cháu cũng ngồi vào lòng tôi. Cũng có lúc cháu bắt tôi phải hát một hai bài. Thế là tôi bèn lớn tiếng
tụng kinh
. Cháu thật sự
thích thú
và không
quấy rầy
tôi nữa.
Trẻ nhỏ mà thấy
cha mẹ
ngồi yên
lặng và
điềm nhiên
thì tốt lắm. Điều đó khiến chúng nghĩ là chúng cũng làm như thế được. Nếu
cha mẹ
luôn bận rộn, đi lại khắp nơi, nói điện thoại,
căng thẳng
, hoặc ngồi thừ ra trước TV, các con của họ sẽ
giống hệt
thế. Bạn có muốn điều đó không? Nếu bạn muốn trẻ học một
thái độ
hay
cách cư xử
nào đó, bạn phải
thể hiện
điều đó trước.
Nếu không
, làm sao trẻ học theo được? Nếu bạn chăm lo cho trẻ, thì
trước tiên
bạn phải tự chăm lo cho mình, cũng như phải
chánh niệm
về
cách sống
khỏe mạnh và
quân bình
,
vì lợi ích
của trẻ cũng như của bạn.
Thực hành
Chánh pháp
nơi làm việc
Chúng ta
hãy
trở lại
việc
tu tập
mỗi ngày. Sau khi
thiền định
buổi sáng, dùng
điểm tâm
và chuẩn bị đi làm. Bạn định
thực hành Pháp
ở nơi làm việc thế nào? Trước hết,
cố gắng
dặn lòng phải
thực hành
điều mà sáng nay ta đã tự nhủ: Có một trái tim
bác ái
và một động cơ
tích cực
. Suốt cả ngày, hãy luôn nhắc nhở mình rằng: Tôi sẽ không làm hại ai. Tôi sẽ giúp đỡ
mọi người
. Tôi sẽ làm tất cả để
mọi người
và tôi được
sung sướng
và
tỉnh thức
. Bạn có thể dùng một
sự kiện
thường xảy ra để luôn nhắc nhở mình nhớ đến những lời này. Ví dụ: Mỗi khi tôi ngừng đèn đỏ, thay vì nổi nóng và nghĩ: ‘Sao cứ đèn đỏ hoài? Tôi đi làm trễ rồi!’, thì hãy nghĩ: ‘Hôm nay, tôi muốn dành một trái tim
nhân ái
cho
mọi người
.’
Như vậy đèn đỏ là những cơ hội để tôi nhớ đến một trái tim
nhân ái
. Khi điện thoại reo, thay vì chạy nhanh lại để nghe, thì hãy nghĩ trước như thế này: ‘Tôi có thể giúp được người đang gọi điện thoại”, rồi mới
trả lời
. Một người bạn của tôi kể, bạn ấy thường nghĩ đến trái tim
nhân ái
mỗi khi các con gọi: ‘Mẹ ơi! Mẹ ơi!’ Vì chuyện này xảy ra suốt ngày, nên giờ đây cô bạn ấy đã quen với trái tim
nhân ái
,
đồng thời
cũng rất
kiên nhẫn
đối với con cái.
Suốt cả ngày, hãy
cố gắng
biết bạn đang
suy nghĩ
gì,
cảm thấy
gì, nói gì và làm gì, hơn là sống một cách “vô ý thức”. Khi
chúng ta
sống
vô ý thức
,
chúng ta
đi qua
cuộc đời
bằng những
phản ứng
tự nhiên
với
mọi việc
, mà không bao giờ
chiêm nghiệm
được
cuộc đời
muốn nói lên cái gì. Đó là
lý do
vì sao
chúng ta
luôn
cảm thấy
không tự hiểu mình, mình
xa lạ
với chính mình. Ví dụ: Bạn lên xe đi đến chỗ làm. Khi bạn đến chỗ làm, một người hỏi bạn: “Bạn đã nghĩ gì
trong suốt
nửa giờ lái xe đến nơi làm việc?”, bạn
chắc chắn
không
trả lời
được.
Chúng ta
không hề biết được cái gì đang xảy ra bên trong
chúng ta
. Nhưng có rất nhiều cái đang xảy ra bên trong, và nó
ảnh hưởng
đến
cảm giác
của ta, đến mối
liên hệ
của ta với
mọi người
.
Buổi sáng, bắt đầu, với những lời, vớigiúplặng,ra vào trong một lúc, và biết rằng chínhđangta. Chỉ nơi đây, bây giờ, với; khônglan man. Bạn có thểBồ-tát hoặcPhật. Nhớ lại nhữngvà những tấm gương củasẽ giúp tađược theo lời dạy của Ngài,bi,của Ngài đem vào ứng xửsống hàng ngày của ta. Hoặc bạn có thểthiền phân tích,vềcủa một lời dạy nào đó của, vànó vàocủa bạn. Điều này cũng hướng dẫncủa bạn theo một hướng đi rấtCó người nói: “Tôi có con. Làm sao tôi có thểhayvào buổi sáng khi các con đang cần sự chăm sóc của tôi?” Bạn có thểsớm hơn con bạn. Hoặc bạn bảo các con hãy cùng. khi tôi ở nhà anh trai, cháu gái tôi khoảng 6, 7 tuổi, thường đến phòng tôi vì cô cháu tôi dậy sớm nhất nhà. Khi tôi đanghay, tôivới cháu rằng đây là lúc cô phải yên lặng và cháu không được quầy rầy cô. Thế là cô bé ngồi vào bàn và bắt đầu vẽ một cái gì đó. Có khi, cháu cũng ngồi vào lòng tôi. Cũng có lúc cháu bắt tôi phải hát một hai bài. Thế là tôi bèn lớn tiếng. Cháu thật sựvà khôngtôi nữa.Trẻ nhỏ mà thấylặng vàthì tốt lắm. Điều đó khiến chúng nghĩ là chúng cũng làm như thế được. Nếuluôn bận rộn, đi lại khắp nơi, nói điện thoại,, hoặc ngồi thừ ra trước TV, các con của họ sẽthế. Bạn có muốn điều đó không? Nếu bạn muốn trẻ học mộthaynào đó, bạn phảiđiều đó trước., làm sao trẻ học theo được? Nếu bạn chăm lo cho trẻ, thìbạn phải tự chăm lo cho mình, cũng như phảivềkhỏe mạnh vàcủa trẻ cũng như của bạn.hãyviệcmỗi ngày. Sau khibuổi sáng, dùngvà chuẩn bị đi làm. Bạn địnhở nơi làm việc thế nào? Trước hết,dặn lòng phảiđiều mà sáng nay ta đã tự nhủ: Có một trái timvà một động cơ. Suốt cả ngày, hãy luôn nhắc nhở mình rằng: Tôi sẽ không làm hại ai. Tôi sẽ giúp đỡ. Tôi sẽ làm tất cả đểvà tôi đượcvà. Bạn có thể dùng mộtthường xảy ra để luôn nhắc nhở mình nhớ đến những lời này. Ví dụ: Mỗi khi tôi ngừng đèn đỏ, thay vì nổi nóng và nghĩ: ‘, thì hãy nghĩ: ‘Như vậy đèn đỏ là những cơ hội để tôi nhớ đến một trái tim. Khi điện thoại reo, thay vì chạy nhanh lại để nghe, thì hãy nghĩ trước như thế này: ‘”, rồi mới. Một người bạn của tôi kể, bạn ấy thường nghĩ đến trái timmỗi khi các con gọi: ‘Mẹ ơi! Mẹ ơi!’ Vì chuyện này xảy ra suốt ngày, nên giờ đây cô bạn ấy đã quen với trái timcũng rấtđối với con cái.Suốt cả ngày, hãybiết bạn đanggì,gì, nói gì và làm gì, hơn là sống một cách “vô ý thức”. Khisốngđi quabằng nhữngvới, mà không bao giờđượcmuốn nói lên cái gì. Đó làvì saoluônkhông tự hiểu mình, mìnhvới chính mình. Ví dụ: Bạn lên xe đi đến chỗ làm. Khi bạn đến chỗ làm, một người hỏi bạn: “Bạn đã nghĩ gìnửa giờ lái xe đến nơi làm việc?”, bạnkhôngđược.không hề biết được cái gì đang xảy ra bên trong. Nhưng có rất nhiều cái đang xảy ra bên trong, và nóđếncủa ta, đến mốicủa ta với
Ni sư Thubten Chodron | Thủy Ngọc (dịch)
Trích từ “The Path To Happiness” – Thubten Chodron
Download bản tiếng Anh:
path-to-happiness
