Điện 3 pha là gì? TỔNG HỢP các kiến thức cơ bản về dòng điện này

Điện 3 pha là gì?

#1 Khái niệm điện 3 pha

Khác với dòng điện 1 pha, 2 pha, điện 3 pha được sử dụng trong sản xuất công nghiệp để truyền tải điện năng. Bởi nó có giá trị rất lớn giúp giải quyết các bài toán về hao tổn điện năng. Trong hệ thống điện ba pha bao gồm 3 dây nóng và 1 dây lạnh. Có hai cách để nối điện đó là nối hình sao và nối hình tam giác.

Nó giống như 3 đường điện 1 pha chạy song song với nhau với 1 dây trung tính. Do đó ta thường thấy có 4 dây, 3 dây nóng và 1 dây lạnh. Điều này có nhận thấy dễ dàng khi bạn quan sát các đường dây điện hạ thế xung quanh khu vực mình đang sống.

Hiện nay ở mỗi quốc gia việc sử dụng điện 1 pha, 3 pha sẽ có sự khác nhau. Điều này phụ thuộc vào lịch sự, cơ sở hạ tầng, điều kiện kinh tế, công nghiệp,… và một số yếu tố khác.

#2 Điện 3 pha bao nhiêu von?

Ở mỗi quốc gia điện pha sẽ có sự khác nhau, phụ thuộc vào lịch sử, cơ sở hạ tầng, điều kiện kinh tế, công nghệ và một số yếu tố khác.

Hiện nay có 3 giá trị điện 3 pha:

• 380V/3F : điện 3 pha áp dụng tại Việt Nam
• 220V/3F : điện 3 pha áp dụng tại Mỹ
• 200V/3F : điện 3 pha áp dụng tại Nhật Bản

#3 Điện 3 pha có mấy dây?

Trong dây điện sẽ có tất cả 4 dây bao gồm 3 dây nóng, 1 dây lạnh. Mỗi dây pha là một dây nóng. Như vậy 3 pha sẽ là 3 dây nóng chạy song song với nhau và 1 dây trung tính hay còn gọi là dây lạnh.

#4 Điện 3 pha bao nhiêu ampe ? Điện ba pha bao nhiêu kw?

Cường độ của dòng điện ba pha

Theo nhà vật lý và toán học người Pháp là André Marie Ampère thì dòng điện qua điện ba pha được tính theo công thức:

I= U/R

Trong đó:

• U: Là hiệu điện thế 3 pha, ở Việt Nam, U=380V
• R: Điện trở của dây dẫn
• I: Dòng điện ba pha (đơn vị là A – ampe)

Hiện nay để có sự chuẩn xác người ta thường sử dụng ampe kìm để đo dòng điện 3 pha.

Công suất của dòng điện 3 pha

 P = √3 U x I x Cos(Φ)

Trong đó:

• P: Công suất (Ký hiệu KVA – đơn vị KW, W)
• U là hiệu điện thế (Vol) chạy qua dây dẫn (Ký hiệu U)
• I: Cường độ dòng điện Ampe (ký hiệu A)
• Cos (Φ) tính bằng 1 hoặc 0,8

#5 Điện 3 pha có nguy hiểm không?

Thực tế, dòng điện nào cũng có thể gây nguy hiểm, vậy nên bạn cần phải thật cẩn trọng khi sử dụng. Như đã nói ở trên điện ba pha có số von lên đến 380V nên độ nguy hiểm của nó sẽ cao hơn rất nhiều so với các dòng điện khác. Do đó trong quá trình xây nhà, sửa chữa, lắp đặt, bạn cần thật cẩn thật để hạn chế tối đa sự cố xảy ra.

Cấu tạo của điện 3 pha

Hệ thống điện 3 pha bao gồm có 3 dây nóng (dây pha) và 1 dây trung tính (dây nguội). Có nhiều mức điện áp khác nhau từ cao áp, trung áp, thấp áp.

Dây trung tính trong mạch điện có vai trò cân bằng điện áp giữa các pha trong mạch điện. Trong mạch điện 1 pha, dây trung tính đóng vai trò làm kín mạch điện đưa dòng điện vận hành trong gia đình.

• Dòng điện ba pha gồm: Đường dây điện truyền tải, nguồn điện, các phụ tải 3 pha. Để có thể tạo ra dòng điện xoay chiều 3 pha người ta sẽ dùng máy phát điện đồng bộ 3 pha có cấu tạo bao gồm:
• Phần tĩnh (stator) gồm có 3 cuộn dây AX, BY, CZ có lõi xẽ rãnh. Trong đó mỗi rạnh sẽ được đặt 3 dây quấn lệch nhau 120 độ trong đó và có cùng số vòng dây. Mỗi dây quấn sẽ được gọi là 1 pha A,B,C.
• Phần quay rotor là nam châm điện có cực N-S.

Phân biệt giữa dòng điện 1 pha, điện 2 pha và điện 3 pha

Vậy dòng điện 3 pha có gì khác so với dòng điện 2 pha và 3 pha, mời các bạn cùng theo dõi bảng dưới đây:

Tiêu chí
Điện 1 pha
Điện 2 pha
Điện 3 pha

Khái niệm
Điện 1 pha có 2 dây đó là 1 dây pha trong nguồn điện ba pha và 1 dây trung tính
Điện 2 pha có 2 dây nóng, không sử dụng dây trung tính. Khi sử dụng 2 pha nóng sẽ được đấu vào dầu bất kỳ lấy ra được điện 1 pha ở đầu ra.
Có 3 dây nóng và 1 dây lạnh. Mạch điện sẽ là một hệ thống mà nguồn tác động là nguồn 3 pha. Nguồn 3 pha gồm 3 nguồn một pha hợp lại.

Đó là nguồn sức điện động có cùng tần số, biên độ và lệch nhau 120 độ hay ⅓ chu kì.

Hiệu điện thế
Ở Việt Nam, hiệu điện thế dòng điện 1 pha ở giữa hai đầu dây vào mức 220V.

Tuy nhiên ở một số quốc gia khác như Nhật Bản, Mỹ, Đài Loan, điện áp 1 pha sẽ được định theo mức thấp hơn: 100V, 110V, 120V.

Đầu ra của 2 dây đều là dây nóng nhưng có 1 dây mang trị số rất thấp (khoảng từ 3V ~ 5V), do đó dây vẫn tạo ra hiệu điện thế U = 220V để sử dụng cho các thiết bị điện 1 pha
Điện ba pha ở mỗi quốc gia đều có sự khác nhau, ví dụ:

380V/3F: Việt Nam

220V/3F: Mỹ

200V/3F: Nhật Bản

Đối tượng sử dụng
Là điện dân dụng được sử dụng trong sinh hoạt hằng ngày của gia đình, với công suất các thiết bị nhỏ, ít hao tổn phí về điện năng
Được sử dụng cho các thiết bị điện 1 pha
Được dùng để truyền tải, sản xuất công nghiệp chuyên dùng thiết bị điện có công suất lớn để giải quyết các vấn đề hao tổn điện năng.

Hiện nay, có nhiều gia đình có lắp đặt hệ thống điện 3 pha sẵn, trong đó có lắp đặt thêm một chiếc ổn áp 3 pha để lấy đầu ra 220V phục vụ cho sinh hoạt.

Lợi ích khi sử dụng điện ba pha?

Dòng điện 3 pha có vai trò rất quan trọng trong công nghiệp sản xuất, nó đem lại cho người dùng một số lợi ích nhất định như:

• Truyền tải điện năng tiết kiệm hơn từ đó tối ưu chi phí cho doanh nghiệp.
• Nó vượt trội hơn so với dòng điện 1 pha sử dụng trong gia đình.
• Cấu tạo của dòng điện này cũng đơn giản hơn, giúp cho việc lắp đặt dễ dàng hơn.
• Không chỉ sử dụng trong công nghiệp mà có vẫn có thể sử dụng trong gia đình, tuy nhiên cần lắp đặt thêm thiết bị ổn áp.

Cách đấu dây điện 3 pha

Có 2 cách để đấu dây điện 3 pha đó là cách đấu hình sao và đấu hình tam giác. Cụ thể bạn có thể tham khảo cách đấu ngay dưới đây:

#1 Đấu dây điện 3 pha tam giác

• Mức điện áp định mức: 220V/380V
• Điện áp của mạng lưới điện hiện tại: 110V/220V (3pha)
• Điểm phù hợp: Phù hợp giữa mức điện áp thấp nhất (220V) của động cơ và mức điện áp cao nhất (220V) của lưới điện.

#2 Đấu dây điện 3 pha hình sao

• Mức điện áp định mức: 220V/380V
• Điện áp của mạng lưới điện hiện tại: 220V/380V (3 pha)
• Điểm phù hợp: Phù hợp giữa mức điện áp thấp nhất (380V) của động cơ và mức điện áp cao nhất (380V) của lưới điện.

Cách đấu điện ba pha vào aptomat

Điện ba pha là dòng điện có hiệu điện thế lớn, do đó bạn cần thật cẩn thận khi thực hiện đấu điện. Để đấu điện vào aptomat sao cho đúng, bạn cần thực hiện theo các bước sau đây:

• Bước 1: Chuẩn bị aptomat theo yêu cầu của hệ thống điện với thông số phù hợp.
• Bước 2: Ngắt nguồn điện và hệ thống điện để đảm bảo an toàn trước khi lắp aptomat.
• Bước 3: Bắt vít cố định aptomat vào tủ điện hoặc bảng điện. Lưu ý cần phải bắt đúng chiều thuận theo mắt nhìn, nghĩa là cấp vào cổng trên, lấy nguồn ra tải từ cổng dưới.
• Bước 4: Thực hiện đấu dây điện vào aptomat. Dây nóng đấu vào cọc L ( 3 dây pha lần lượt đấu là L1, L2, L3) dây nguội vào cọc N. Sau đó đấu tải vào các chân bên dưới.

Một số sự cố với điện ba pha

Điện ba pha mất dây trung tính

Dây trung tính là gì?

Dây trung tính được hiểu là dây không có điện và được nối đất tại nhà máy phát điện. Do đó nó có hiệu điện thế = 0. Và nếu bạn chạm vào sẽ không bị điện giật. Ngược lại, khi sờ vào dây pha đang có điện có thể nguy hiểm đến tính mạnh.

Tuy có hiệu điện = 0 nhưng ta vẫn phải thận trọng coi nó như dây nóng. Bởi đây máy có thể có điện thế khác đất và gây điện giật. Dây trung tính được ký hiệu là N, và có màu sắc khác so với các dây pha (thường là màu đen).

Sự cố mất dây trung tính

Đây là sự cố xảy ra khá phổ biến trong những khu vực không có điện áp ổn định. Điều này rất nguy hiểm khi mất dây trung tính thì thiết bị điện sẽ không hoạt động. Nhưng vẫn có dòng điện từ dây pha chạy qua thiết bị. Vậy nên khi trước khi khắc phục sự cố bạn nên kiểm tra thật kỹ để chắc chắn rằng thiết bị đã hết điện.

Mặc dù trên lý thuyết, dây trung tính không có điện áp, hoặc là rất nhỏ, khi chạm vào không bị giật. Nhưng trong thực tế, dây trung tính vẫn có thể có điện và gây giật nếu xảy ra hiện tượng chênh lệch pha.

Để khắc phục sự cố trên, bạn có thể sử dụng thêm bộ bảo vệ điện áp trong gia đình để đảm bảo sự ổn định.

Điện ba pha bị yếu? Điện 3 pha mất 1 pha

Cũng giống như điện 1 pha, điện 3 pha cũng có thể sử dụng như điện dân dụng bình thường. Do đó nó khó tránh khỏi các sự cố như mất pha, điện yếu. Để khắc phục được tình trạng này bạn có thể sử dụng thêm bộ bảo vệ điện áp hoặc có thể liên hệ đến các bên sửa chữa điện để được hỗ trợ.

Cách chuyển dòng điện từ 1 pha sang 3 pha và ngược lại

Dòng điện ba pha rất đa dụng, chúng có thể sử dụng trong cả sản xuất và sinh hoạt. Trong nội dung bài viết chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách chuyển đổi từ điện 1 pha sang 3 pha và ngược lại:

Chuyển đổi điện từ 1 pha sang 3 pha

Để chuyển đổi dòng điện từ 1 pha sang 3 pha người ta sử dụng một số thiết bị sau:

Sử dụng biến tần

Biền tần là một trong những thiết bị được sử dụng phổ biến để chuyển đổi dòng điện từ 1 pha sang 3 pha. Bên cạnh đó nó còn có thể được sử dụng để làm biến tần số của các động cơ. Thiết bị này xuất hiện phổ biến trên thị trường và có giá thành rất hợp lý, rẻ hơn máy biến áp. Biến tần được lắp đặt trong các máy móc thiết bị như: máy nhuộm, máy dệt, máy kéo sợi.

Nhược điểm: Không được lắp đặt cho các tủ điều khiển công nghiệp bởi biến tần không đáp ứng được hiệu năng cao.

Sử dụng biến áp

Máy biến cũng là thiết bị rất được ưa chuộng sử dụng để chuyển đổi dòng điện 1 pha sang ba pha. Bởi nó có khả năng sử dụng hiệu điện thế như 220V, 380V (dòng điện 3 pha). Nguồn ra ổn định (220V, 380V)

Nhược điểm: Giá thành lắp đặt khá cao.

Máy đổi điện 1 pha sang ba pha

Hiện nay máy đổi điện được bán rất nhiều trên thị trường, đem lại rất nhiều lựa chọn cho khách hàng. Tuy nhiên để có thể hoạt động ổn định, máy cần đáp ứng tiêu chí sau:

• Điện áp vào: 220V ± 10%
• Điện áp ra: 220V/380V
• Tần số ngõ vào: 47-63Hz
• Tần số ngõ ra: 0.00-400.00Hz
• Công suất đạt được dao động: 0.75- 110kW

Cách chuyển đổi từ điện 3 pha sang điện 1 pha

Về cơ bản điện ba pha có hiệu điện thế là 380V. Và chúng có 4 dây 3 dây nóng và 1 dây trung tính. Ta có thể thấy ở trên các tủ điện, mạng lưới điện, cột điện được sử dụng điện ba pha. Trong đó các sợi thường được quy chuẩn với 3 màu đó là vàng, đỏ, xanh và một dây màu đen (dây trung tính).

Thông thường ở các nhà máy điện, người ta sẽ hạ thế xuống nguồn điện ba pha. Để cung cấp cho nhà máy hoạt động, công ty sản xuất. Và nó cũng có thể được cung cấp cho hộ dân nếu như họ có nhu cầu sử dụng. Khi bạn sử dụng đồng hồ đo điện đo giữa pha này với khác thì U = 380V. Điều này có nghĩa là giữa các pha bất kỳ đều có U= 380V. Bạn có thể lấy 1 dây pha màu vàng kết hợp với dây màu đen (dây trung tính). Và có thể lấy pha đỏ kết hợp với dây đen thì cũng có hiệu điện thế U = 220V.

Điện 3 pha là dòng điện được sử dụng phổ biến trong công nghiệp sản xuất. Là dòng điện có hiệu điện thế cao, do đó bạn cần phải thật thận trọng trong quá trình lắp đặt. Mong rằng những thông tin được AME Group chia sẻ trong bài có thể giúp ích cho bạn. Cảm ơn quý khách đã quan tâm đến bài viết.