Địa – [ Điạ 10] Tổng hợp kiến thức địa lý 10

Bài 6. HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG TRÁI ĐẤT

I) Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của trái đất.
TĐ tự quay xquanh trục : (24h / 360độ)=(1h / 15độ)=(4’ / 1độ)
1) Sự luân phiên ngày đêm
– Nguyên nhân:
+ Do TĐ hình khối cầu.
+) Do TĐ tự quay xquanh trục.

2) Giờ trên Trái đất và đường chuyển ngày quốc tế.
a) Giờ trên trái đất.
– Bề mặt TĐ chia làm 24 múi giờ. mỗi múi giờ rộng 15˚KTn 1 múi giờ.
– Giờ địa phương(giờ Mặt trời) Các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau.
– Giờ múi là giờ của tất cả các địa phương trong cùng 1 múi (ấy giờ của kinh tuyến đi qua chính giữa múi làm giờ chung cho toàn múi).
– Múi giờ số 0 được lấy làm khu vực giờ gốc, giờ tính theo khu vực giờ gốc là giờ GMT.
– VN nằm trong múi giờ số 7
b) Đường chuyển ngày quốc tế.
– Nguyên nhân: Do TĐ hình cầu vì vậy trên TĐ lúc nào cũng có 1 múi giờ mà ở đó có 2 ngày lịch #( 0≡ 24).
– Vị trí của đường chuyển ngày quốc tế là KT 180˚đi qua chính giữa múi giờ số 12 giữa TBD.
– Quy ước quốc tế về đổi ngày: Khi đi qua KT 180˚Đ nếu đi từ T”Đ thì -1 ngày lịch. Nếu đi từ Đ”T thì + 1 ngày lịch.

3) Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể
– Ở BBC vật c/đ lệch về bên trái, ở NBC vật c/đ về bên phải khi nhìn theo chiều c/đ.
– Nguyên nhân:
+Do TĐ hình cầu.
+Do TĐ tự quay xquanh trục làm cho mọi địa điểm ở các vĩ độ có vận tốc dài # nhau gọi là lực Côriôlít.

II) Hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của TĐ
1) Chuyển động biểu kiến hàng năm của Mặt trời .
K/n : Là chuyển động ta nhìn thấy nhưng không có thực.
– Nguyên nhân: Do trục TĐ nghiêng và không đổi khi c/đ quanh Mặt trời.
– Hiện tượng Mặt trời ở đúng đỉnh đầu lúc 12h trưa (tia sáng MT chiếu thẳng góc với tiếp tuyến ở bề mặt đất) được gọi là Mặt Trời lên thiên đỉnh.
– Khu vực NCT từ 23˚27́ N”23˚27́ B có 2 lần MT lên thiên đỉnh.
– Tại chí tuyến Bắc & Nam có 1 lần MT lên thiên đỉnh.
– K.V ngoại chí tuyến ko có hiện tượng MT lên thiên đỉnh.

2) Các mùa trong năm .
– K/n: Mùa là khoảng thời gian của năm có những đặc điểm riêng về thời tiết và khí hậu.
– Nguyên nhân: Do trục TĐ nghiêng và ko đổi nên BBC, NBC lần lượt ngả về phía MT nên mọi địa điểm/ TĐ lần lượt nhận được ánh sáng MT” sinh ra mùa.
– 1 năm có 4 mùa: X – H – T – Đ.
– ở BBC các nước theo DL tính các mùa: +) Mùa xuân: 21/3″22/6
+) Mùahạ: 22/6 “23/9
+) Mùa thu: 23/9″22/12
+) Mùa đông:22/12″21/3
Ở NBC thì ngược lại.
– ở Việt Nam mùa sớm hơn 45 ngày.

III) Hiện tượng ngày dài đêm ngắn theo mùa và theo vĩ độ (ở BBC).
1) Theo mùa.
– Mùa xuân, hạ có ngày dài đêm ngắn, mùa thu, đông có ngày ngắn đêm dài.
– 21/3 & 23/9 có ngày dài bằng đêm.
2) Theo vĩ độ.
– Ở xích đạo độ dài ngày và đêm luôn = nhau.
– Càng xa xích đạo về 2 cực độ dài ngày và đêm càng chênh lệch nhiều.
– Từ 2 vòng cực về phía cực có htượng ngày hoặc đêm dài suốt 24h (ngày địa cực, đêm địa cực) càng gần cực số ngày đêm địa cực càng tăng.
– Tại 2 cực số ngày và đêm kéo dài 24h là 6 tháng