Dầu bơ: công dụng, cách dùng và những lưu ý bạn cần quan tâm – YouMed

Dầu bơ là loại dầu thực vật khá phổ biến trong đời sống chúng ta. Với hương vị nhẹ và điểm bốc khói cao, nó trở thành một loại dầu ăn được nhiều người ưa chuộng. bên cạnh đó, loại dầu này được sử dụng khá nhiều không chỉ trong lĩnh vực làm đẹp mà nó còn có nhiều công dụng khác cho sức khỏe. Cùng bác sĩ Y học cổ truyền Nguyễn Thị lệ Quyên tìm hiểu về dầu bơ và những lợi ích của nó.

Tổng quan về dầu bơ

Bơ là loại quả cận nhiệt đới. Vỏ ngoài của quả bơ khá cứng, mỏng và có nhiều màu khác nhau tùy giống như: màu xanh lục đậm, xanh tím hoặc nâu đen. Phần cùi bơ khi chín thường mềm, có màu vàng hoặc vàng xanh, vị béo và hơi ngọt.

Dầu bơ là loại dầu được chiết xuất từ quả bơ. Bên cạnh những công dụng như 1 quả bơ thông thường, loại dầu này còn có thể được sử dụng dưới nhiều cách khác nhau. Từ đó, mang đến nhiều lợi ích sức khỏe cho chúng ta. Dầu của quả bơ rất giống với dầu ô liu về công dụng và giá trị dinh dưỡng. Giống như dầu ô liu nguyên chất, dầu bơ khi ép lạnh và không qua tinh chế sẽ giữ lại một số hương vị và màu sắc xanh lục của quả.1

Loại dầu này cũng thường được thoa trực tiếp lên da như một loại kem dưỡng ẩm, và có thể được tìm thấy trong nhiều loại mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc da. Khi được sản xuất để bôi ngoài da, dầu thường được tinh chế và tẩy trắng, tạo ra màu vàng nhạt.1

Thành phần hóa học1

Dầu bơ chứa nguồn dinh dưỡng dồi dào bao gồm các chất:

• Axit oleic (Tiếng Anh: Oleic acid).
• Vitamin E.
• Chất béo.

Một thìa dầu bơ chứa:

• Lượng calo: 124.
• Chất đạm: 0 gram.
• Chất béo: 14 gram.
• Carbohydrate: 0 gram.
• Chất xơ: 0 gram.
• Đường: 0 gram.

Lợi ích của dầu bơ đối với sức khỏe con người

Như đã đề cập, dầu bơ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của chúng ta.

Giàu acid oleic, một chất béo tốt cho sức khỏe2 3

Gần 70% dầu bơ bao chứa axit oleic có lợi cho sức khỏe tim mạch. Đây là một axit béo omega-9 không bão hòa đơn. Axit béo này cũng là thành phần chính của dầu ô liu. Ngoài ra, khoảng 12% trong dầu là chất béo bão hòa và khoảng 13% là chất béo không bão hòa đa.

Dầu bơ cũng có tỷ lệ chất omega-6 trên omega-3 khá cao (13: 1). Hầu hết các nghiên cứu cho thấy chế độ ăn giàu chất béo không bão hòa có lợi cho sức khỏe. Chúng có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim và sa sút trí tuệ.

Xem thêm: Omega-3-6-9 là gì? Công dụng và cách sử dụng ra sao?

Giúp giảm cholesterol và cải thiện sức khỏe tim mạch

Dầu bơ rất giàu axit béo không bão hòa, có liên quan đến sức khỏe tim mạch.3

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra đây là một nguồn chất béo không bão hòa đơn tốt. Yếu tố này có thể hỗ trợ giảm LDL cholesterol (low density lipoprotein cholesterol: lipoprotein cholesterol tỷ trọng thấp) và tăng HDL cholesterol (high density lipoprotein cholesterol): lipoprotein cholesterol tỷ trọng cao). LDL cholesterol có liên quan đến yếu tố gây đột quỵ cũng như các bệnh về tim và động mạch.1 4

Mặc dù kết quả này đầy hứa hẹn, vẫn cần các thử nghiệm lâm sàng được thiết kế tốt trên người.

Dầu bơ chứa nhiều lutein – chất chống oxy hóa có lợi cho mắt

Quả bơ và dầu của nó là nguồn cung cấp lutein khá lớn. Đây là một loại carotenoid và chất chống oxy hóa tự nhiên được cần thiết cho mắt.5

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng một chế độ ăn giàu lutein và carotenoid được gọi là zeaxanthin là cần thiết cho sức khỏe của mắt. Và có thể làm giảm nguy cơ đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng. Đây là những bệnh về mắt phổ biến do tuổi tác.6 7

Cơ thể không tự sản xuất lutein nên phải lấy từ chế độ ăn uống. Việc thêm dầu này vào chế độ ăn uống là cần thiết để hỗ trợ sức khỏe đôi mắt.8

Giúp tăng cường hấp thụ các chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể

Một số chất dinh dưỡng cần phải kết hợp với chất béo để cơ thể dễ hấp thụ. Chẳng hạn vitamin tan trong chất béo như vitamin A, vitamin D, vitamin E và vitamin K.9

Đặc biệt, các carotenoid như beta-carotene, lycopene, lutein, và zeaxanthin được hấp thu rất kém nếu không có chất mang. Nhiều loại trái cây và rau quả giàu carotenoid, chẳng hạn như dưa hấu và cà chua, lại ít chất béo. Do đó, thêm dầu bơ hoặc một loại chất béo khác vào bữa ăn có thể giúp hấp thụ tốt hơn các chất dinh dưỡng này.10

Một nghiên cứu nhỏ cho thấy thêm dầu này vào món salad với cà rốt, xà lách romaine và rau bina sẽ làm tăng hấp thụ của carotenoid. Sự gia tăng đáng kể khi so sánh với món salad không có chất béo. Do đó, thêm dầu vào món salad, nước xốt hoặc các món ăn khác có thể giúp cơ thể hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng.10

Có thể giúp làm giảm các triệu chứng của bệnh viêm khớp

Viêm khớp là bệnh phổ biến liên quan đến tình trạng sưng đau ở các khớp. Viêm khớp gây ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Loại phổ biến nhất là thoái hóa khớp, có liên quan đến sự phân hủy sụn trong khớp.

Nhiều nghiên cứu cho thấy chiết xuất từ ​​bơ và dầu đậu nành, gọi là bơ/đậu nành không xà phòng hóa, có thể làm giảm đau và cứng liên quan đến thoái hóa khớp. Đặc biệt, có lợi cho những người bị thoái hóa khớp háng và đầu gối.11

Hỗ trợ cải thiện làn da và tăng cường chữa lành vết thương

Loại dầu này giàu axit béo tốt và các chất dinh dưỡng rất có lợi cho làn da. Đây là nguồn cung cấp vitamin A và E dồi dào, có liên quan đến sức khỏe làn da. Một nghiên cứu ở 24 người bị bệnh vẩy nến thể mảng cho thấy: kem chứa dầu bơ (20%) và vitamin B12 giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh vẩy nến sau 12 tuần điều trị.12

Các nghiên cứu khác trên người và động vật cho thấy lợi ích của dùng dầu bơ trong điều trị vẩy nến và chữa lành vết thương. Hầu hết các nghiên cứu đều dùng loại dầu này kết hợp với các thành phần khác. Ví dụ như vitamin B12 và các chất giữ ẩm khác. Vì vậy rất khó để nói liệu bản thân dầu này có mang lại kết quả tương tự hay không.12 13

Ngoài việc bôi tại chỗ. Thực hiện chế độ ăn uống giàu axit béo không bão hòa, vitamin A, E, chất chống oxy hóa giúp làn da khỏe mạnh hơn.14

Tốt nhất, bạn nên tránh bôi trực tiếp lên vết thương hở.

Giàu chất chống oxy hóa

Chế độ ăn uống giàu chất chống oxy hóa giúp chống lại các gốc tự do ảnh hưởng xấu đến cơ thể. Chúng là những hợp chất không ổn định có thể làm hỏng tế bào theo thời gian. Khi sự mất cân bằng xảy ra, sẽ dẫn đến stress oxy hóa và góp phần gây ra các bệnh như tim mạch, đái tháo đường và ung thư.

Bằng cách nhường điện tử cho các gốc tự do, chất chống oxy hóa có thể trung hòa chúng, ngăn chúng gây hại. Dầu bơ được cho là chứa một lượng lớn chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe như carotenoid, tocopherols (dạng vitamin E) và các sterol thực vật.15

Các chất chống oxy hóa và chất chống viêm trong loại dầu này giúp làn da của bạn luôn mịn màng, chắc khỏe và đàn hồi. Cụ thể, những công dụng mà tính năng chống oxy hóa dầu bơ mang đến cho làn da:16

• Làm dịu vùng da bị ngứa.
• Chữa lành da nứt nẻ.
• Dưỡng ẩm cho da khô.
• Hydrat hóa và dưỡng ẩm cho da.
• Bảo vệ da khỏi bức xạ tia cực tím và những tổn thương khác.

Tốt cho làn da

Các nghiên cứu cho thấy một số loại dầu tự nhiên như dầu bơ có lợi cho làn da. Beta carotene, protein, lecithin, axit béo, vitamin A, D và E trong dầu bơ giúp cấp ẩm và bảo vệ da khỏi tia UV. Đồng thời giúp tăng chuyển hóa collagen.17

Cách sử dụng dầu bơ

Đây là loại dầu an toàn và tốt cho sức khỏe vì các axit béo của dầu bơ ổn định ở nhiệt độ cao (lên đến khoảng 520 ° F hoặc 271 ° C).18

Sử dụng dầu bơ kết hợp với món ăn

Sau đây là một số cách để thêm dầu này vào chế độ ăn uống:

• Thêm một muỗng canh dầu vào xay sinh tố.
• Trôn dầu chung với món salad.
• Sử dụng để ướp, nướng thịt.

Sử dụng dầu bơ rong làm đẹp

Bạn có thể sử dụng dầu bơ trong quy trình chăm sóc da của mình theo nhiều cách khác nhau. Bạn có thể xoa bóp dầu trên da, thoa lên mặt như đắp mặt nạ hoặc thêm vào sữa tắm. Bạn có thể sử dụng mỗi ngày hoặc một vài lần một tháng. Hãy thử sử dụng dầu bơ theo những cách sau:16

Kem dưỡng cho vùng da bị nứt nẻ

Bôi một lượng dầu bơ vừa đủ lên da sau khi tắm. Bạn có thể thoa dầu bơ trực tiếp lên da hoặc thêm một vài giọt vào kem dưỡng da hàng ngày của bạn.

Mặt nạ tự làm

Cắt một quả bơ và nghiền nát cùng một lượng dầu bơ phù hợp. Đắp hỗn hợp lên mặt và để trong 10 đến 15 phút. Bạn có thể rửa sạch mặt nạ bơ bằng nước ấm hoặc sữa rửa mặt, tùy thuộc vào loại da của bạn.

Kem dưỡng ẩm cho vùng mặt và bàn tay

Đổ một ít dầu vào lòng bàn tay, chấm ngón tay vào dầu và thoa lên mặt.

Kem chống lão hóa

Trộn 1/4 chén dầu bơ với 2 muỗng canh dầu dừa, 2 muỗng canh sáp ong, 1/2 muỗng cà phê dầu vitamin E và 1 muỗng canh bơ hạt mỡ trong lọ thủy tinh. Đun cách thủy hỗn hợp này. Trong quá trình đun, bạn nhớ khuấy đều các nguyên liệu cho đến chúng tan chảy. Sau khi hỗn hợp đã tan hết, đổ kem vào một chiếc lọ nhỏ hơn và để yên cho đến khi hỗn hợp đông cứng lại, bảo quản nơi thoáng mát và sử dụng dần.

Lưu ý khi sử dụng dầu bơ

Các nghiên cứu về tác dụng phụ của dầu bơ là rất hiếm. Khi sử dụng trên da, bạn nên thoa lượng nhỏ vào mặt trong cẳng tay. Nếu không gặp bất kỳ kích ứng nào trong vòng 24 giờ, dầu sẽ an toàn để bạn sử dụng.16

Dầu bơ vốn an toàn, nhưng bạn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi bổ sung loại dầu này vào chế độ ăn hàng ngày. Đây một loại thực phẩm giàu chất béo, bạn cũng không nên dùng quá nhiều. Ngoài ra, dầu này vẫn có thể gây ra một số vấn đề sau (hiếm):1

1. Dị ứng bơ

Nếu bạn bị dị ứng với quả bơ, bạn sẽ bị dị ứng với dầu của nó. Những người bị dị ứng phấn hoa cũng có nhiều khả năng bị dị ứng với bơ. Vì vậy. hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi dùng dầu bơ nếu bạn mắc một trong hai tình trạng này.

2. Tương tác thuốc

Tránh dùng dầu bơ nếu bạn đang dùng Warfarin (Coumadin). Trái bơ đã được chứng minh là làm giảm hiệu quả của Warfarin, làm tăng nguy cơ đông máu.

Nhìn chung, dầu bơ mang đến nhiều lợi ích sức khỏe: tim mặt, mắt, làn da. Có nhiều cách sử dụng dầu này tùy theo mục đích sử dụng của chúng ta. Tuy nhiên, bạn nên bổ sung dầu với liều lượng phù hợp và chú ý những tác dụng phụ có thể xảy ra.