Công chức không được góp vốn thành lập, quản lý doanh nghiệp – Lĩnh vực khác – Trang thông tin tuyên truyền, phổ biến pháp luật
Tôi là công chức nhà nước đã hơn 20 năm, sắp đến tuổi nghỉ hưu. Liệu tôi có thể góp vốn thành lập, tham gia điều hành doanh nghiệp hay mua lại phần vốn góp từ người khác ngay từ thời điểm này hay không?
Trả lời
Tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm là quyền được ghi nhận trong Hiến pháp.
Khoản 21 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020 quy định “kinh doanh là việc thực hiện liên tục một, một số hoặc tất cả công đoạn của quá trình từ đầu tư, sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận”.
Tuy nhiên, theo điểm b khoản 2 Điều 17 của Luật này, “Cán bộ, công chức, viên chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức” không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam.
Công chức, theo khoản 2 Điều 1 Luật Cán bộ, công chức năm 2008, được sửa đổi, bổ sung tại khoản 1 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019, “là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh tương ứng với vị trí việc làm trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”.
Như vậy, nếu công chức Nhà nước, bạn không có quyền thành lập và quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam.
Người thành lập doanh nghiệp, theo khoản 25 Điều 4 của Luật này, “là cá nhân, tổ chức thành lập hoặc góp vốn để thành lập doanh nghiệp”.
Người quản lý doanh nghiệp, khoản 24 của Điều này quy định: “là người quản lý doanh nghiệp tư nhân và người quản lý công ty, bao gồm chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh, Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Chủ tịch Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và cá nhân giữ chức danh quản lý khác theo quy định tại Điều lệ công ty”.
Căn cứ quy định nêu trên, là công chức nhà nước, bạn không có quyền góp vốn để thành lập doanh nghiệp, cũng như quản lý doanh nghiệp tư nhân và người quản lý công ty, bao gồm chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh, Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Chủ tịch Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và cá nhân giữ chức danh quản lý khác theo quy định tại Điều lệ công ty.
Về nguyên tắc, tổ chức, cá nhân có quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp vào công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh theo quy định của Luật này, trừ trường hợp được quy định tại khoản 3 Điều 17 của Luật này, bao gồm:
“a) Cơ quan nhà nước, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân sử dụng tài sản nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp để thu lợi riêng cho cơ quan, đơn vị mình;
b) Đối tượng không được góp vốn vào doanh nghiệp theo quy định của Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức, Luật Phòng, chống tham nhũng”.
Cán bộ, công chức, viên chức là người có chức vụ, quyền hạn do được bổ nhiệm, do bầu cử, do tuyển dụng, do hợp đồng hoặc do một hình thức khác, có hưởng lương hoặc không hưởng lương, được giao thực hiện nhiệm vụ, công vụ nhất định và có quyền hạn nhất định trong khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ đó.
Theo khoản 4 Điều 20 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018, “người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan nhà nước không được góp vốn vào doanh nghiệp hoạt động trong phạm vi ngành, nghề mà người đó trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước hoặc để vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con kinh doanh trong phạm vi ngành, nghề do người đó trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước”.
Tóm lại, nếu là người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan nhà nước, bạn không có quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp vào công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh hoạt động trong phạm vi ngành, nghề mà bạn trực tiếp thực hiện việc quản lý nhà nước.
Thu Hường
