Cơ hội đầu tư vào ngành công nghiệp máy móc và thiết bị tại Việt Nam hiện nay

Ngành công nghiệp máy móc thiết bị của Việt Nam ngày càng phát triển đáng kể, góp phần tăng GDP và hỗ trợ các ngành công nghiệp khác. Phân khúc thị trường nào của ngành này có thể đầu tư hiệu quả nhất hiện nay?

Tổng quan về ngành công nghiệp máy móc và thiết bị tại Việt Nam

Lĩnh vực máy móc và thiết bị của Việt Nam đã mở rộng đáng kể trong thập kỷ qua. Điều này được chứng minh bằng việc ghi nhận doanh thu thuần của các công ty hoạt động trong ngành này tăng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 14,3% từ năm 2010 đến năm 2019. Cho đến năm 2020, đã có hơn 2.200 công ty chuyên sản xuất máy móc và thiết bị tại Việt Nam, đạt tổng doanh thu 4,6 tỷ đô la Mỹ.

Mặc dù có một thị trường đầy hứa hẹn nhưng các nhà sản xuất máy móc trong nước vẫn chưa thể đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Theo Hiệp hội Công nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI), chỉ có 32% nhu cầu được cung cấp bởi các công ty trong nước. 68% nhu cầu thị trường còn lại được cung cấp bởi các sản phẩm nhập khẩu do nhu cầu lớn và công nghệ sản xuất lạc hậu của các nhà cung cấp trong nước.

Tỷ trọng chi phối của các nhà cung cấp máy móc và thiết bị nước ngoài tại Việt Nam vẫn ổn định trong thập kỷ qua. Năm 2021, giá trị nhập khẩu máy móc thiết bị đạt 46,3 tỷ USD, tăng 24,3% so với năm trước.

Biểu đồ xuất nhập khẩu máy móc thiết bị của Việt Nam giai đoạn 2016 – 2021

Các nhà cung cấp máy móc chính cho Việt Nam là các nước châu Á bao gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan. Các nguồn này chiếm khoảng 70% nguồn máy móc nước ngoài tại thị trường Việt Nam do giá cả cạnh tranh và sự ưa chuộng của người tiêu dùng. Các nhà xuất khẩu đáng chú ý khác là các quốc gia ASEAN bao gồm Thái Lan, Malaysia và Indonesia cũng như các quốc gia phương Tây như Đức, Mỹ và Ý.

Cơ hội cho các nhà đầu tư vào ngành công nghiệp này

Từ tổng quan trên cho thấy dư địa của ngành công nghiệp máy móc và thiết bị tại Việt Nam còn rất lớn, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế đang vươn mình sau đại dịch. Vậy những phân khúc thị trường máy móc và thiết bị nào có dư địa đầu tư triển vọng nhất của ngành công nghiệp này?

Máy móc nông nghiệp

Trước đây, nông nghiệp là một ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, đóng góp tới 12,4% GDP cả nước vào năm 2021. Tuy nhiên, khoảng 30% số trang trại ở Việt Nam vẫn chưa có cơ sở sản xuất.

Trong những năm gần đây, ngành đã chứng kiến ​​xu hướng hội tụ của các trang trại quy mô nhỏ phân tán theo hướng tập trung quy mô lớn với trọng tâm là cơ giới hóa và tự động hóa ngày càng tăng. Cùng với sự gia tăng dân số, đô thị hóa và nhu cầu năng suất cao hơn với diện tích đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, nhu cầu về máy móc nông nghiệp dự kiến ​​sẽ còn mạnh mẽ trong những năm tới.

Trong khi đó, Việt Nam mới chỉ tự túc được 30 đến 40% máy móc nông nghiệp, còn lại phần lớn nhập khẩu từ Trung Quốc và Nhật Bản. Điều đó cho thấy, phân khúc sản xuất máy móc nông nghiệp đang phát triển nhanh chóng và đã phần nào bù đắp được khoảng cách giữa cung và cầu thị trường trong nước. Giá trị nhập khẩu của các sản phẩm chính, bao gồm máy kéo, máy làm đất, trồng trọt và thu hoạch, đã giảm với tốc độ CAGR là 13,5% trong giai đoạn 2016-2020.

Các công ty nước ngoài và trong nước đều đang hoạt động tích cực trên thị trường máy móc nông nghiệp. Tuy nhiên các doanh nghiệp trong nước đóng vai trò quan trọng trong phân khúc này vì các công ty này phụ thuộc nhiều hơn vào bán hàng trực tiếp hơn là phân phối sản phẩm thông qua các đại lý và nhà phân phối bên thứ ba. Ngoài ra, các công ty Việt Nam có xu hướng hiểu rõ hơn và nắm bắt được nhu cầu của nông dân địa phương.

Các công ty dẫn đầu trong phân khúc là Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM), Công ty Máy nông nghiệp và Khuyến nông Hà Nội (HAMCO), và Viện Cơ khí Nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch Việt Nam (VIAEP).

Các công ty nước ngoài hàng đầu đang hoạt động tại Việt Nam bao gồm Kubota, Iseki và Yanmar (Nhật Bản), CNH Industrial (Mỹ-Ý), CLAAS KGaA GmbH (Đức), Buhler (Thụy Sĩ), ShanDong Huaxin Machinery (Trung Quốc) và Tong Yang Moolsan (Hàn Quốc) ). Các thương hiệu này phụ thuộc phần lớn vào mạng lưới đại lý và nhà phân phối để thâm nhập và mở rộng tại thị trường Việt Nam.

Biểu đồ nhập khẩu máy nông nghiệp của Việt Nam giai đoạn 2016 – 2020

Một mô hình kinh doanh mới nổi khác là thuê máy nông nghiệp theo yêu cầu do việc sản xuất máy nông nghiệp tại địa phương không đủ. Hợp tác xã nông nghiệp và doanh nghiệp tư nhân là người cung cấp máy móc cho thuê. Việc xới đất, thu hoạch, đập lúa, sấy khô, bảo quản ngũ cốc và vận chuyển được thực hiện bởi các công ty cung cấp dịch vụ thuê mướn. Các doanh nghiệp này chủ yếu ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và Đồng bằng sông Hồng.

Máy móc công nghiệp

Gần đây, Việt Nam trở thành một điểm đến sản xuất thay thế chính cho các doanh nghiệp đang tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình trong bối cảnh những bất ổn do đại dịch Covid và chiến tranh thương mại Mỹ – Trung gây ra .

Năm 2020, Việt Nam có khoảng 110.000 doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất, cao gấp khoảng 2,5 lần so với năm 2010. Doanh thu thuần của ngành sản xuất tăng từ 100 triệu USD năm 2010 lên gần 450 triệu USD năm 2019.

Tuy nhiên, theo một điều tra đáng tin cậy về điều kiện sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam năm 2021 cho thấy, dây chuyền sản xuất cũ và kém phát triển của khoảng 20% ​​doanh nghiệp công nghiệp có ảnh hưởng xấu đáng kể đến hoạt động kinh doanh.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng bị cấm nhập khẩu máy móc đã qua sử dụng trên 10 năm tuổi theo Nghị định số 18/2019 / QĐ / TTg về nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng.

Cùng với việc ngày càng có nhiều doanh nghiệp mới tham gia thị trường, nhu cầu về máy móc công nghiệp mới ngày càng tăng, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp thực phẩm, dược phẩm , chất dẻo và hóa chất.

Trong tương lai, phân khúc thị trường hứa hẹn nhất đối với các nhà đầu tư là người máy và tự động hóa. Năm 2021, thị trường robot và tự động hóa tại Việt Nam ước tính trị giá 184,5 triệu USD. Thị trường chủ yếu do các thương hiệu nước ngoài chiếm lĩnh, bao gồm ABB, Yaskawa, Fanuc, Kawasaki, Kaku, Universal Robot, … Khách hàng của các thương hiệu hàng đầu này tại Việt Nam chủ yếu là các tập đoàn có vốn đầu tư nước ngoài và tư nhân có quy mô lớn với đủ ngân sách đầu tư vào lĩnh vực tự động hóa. . Họ hợp tác chặt chẽ với các nhà phân phối và mạng lưới đại lý được ủy quyền tại Việt Nam để mở rộng phạm vi hoạt động của mình.

Máy xây dựng

Thị trường thiết bị xây dựng Việt Nam đã phát triển trong những năm gần đây, chủ yếu nhờ vào các dự án xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng ngày càng mở rộng.

Có hơn 91.000 nhà thầu đang hoạt động tại Việt Nam vào năm 2020, với khoảng một nửa chuyên về xây dựng nhà ở. Tuy nhiên, Việt Nam không có năng lực sản xuất thiết bị xây dựng tiên tiến và do đó hầu như phụ thuộc hoàn toàn vào máy móc nhập khẩu.

Việt Nam chủ yếu nhập khẩu máy móc từ Nhật Bản, Trung Quốc, Mỹ với các thương hiệu nổi tiếng như Komatsu (Nhật Bản), Hitachi (Nhật Bản), Kobelco (Nhật Bản), Doosan (Hàn Quốc), Hyundai (Hàn Quốc), Daewoo (Hàn Quốc), và Caterpillar (Mỹ).

Một thiết bị máy móc công nghiệp đang sử dụng tại Việt Nam

Xét về chủng loại thiết bị, thiết bị làm đất dẫn đầu thị trường thiết bị xây dựng Việt Nam nói chung, chủ yếu do các cơ sở hạ tầng công cộng của đất nước ngày càng mở rộng. Cần trục và thiết bị xử lý vật liệu cũng đang tăng trưởng trên thị trường.

Nhìn chung, thị trường thiết bị xây dựng Việt Nam đặc biệt hấp dẫn đối với các doanh nghiệp cho thuê máy móc. Thiết bị mới đi kèm với đầu tư đáng kể trong khi thuê máy móc đã qua sử dụng làm giảm đáng kể đầu tư cũng như phí vận chuyển, phí lưu kho, lãi vay, đăng ký, bảo hiểm và thuế đối với thiết bị mới cho các nhà thầu.

Các yếu tố thành công chính đối với các công ty cho thuê trên thị trường bao gồm chiến lược giá phù hợp, danh mục sản phẩm đa dạng và cập nhật, đội ngũ điều hành có trình độ và quan hệ đối tác chặt chẽ với các bên liên quan khác trên thị trường.

Như vậy thị trường máy móc thiết bị ở Việt Nam tương đối rộng mở đối với các nhà đầu tư. Tuy nhiên có một điều kiện tiên quyết các nhà đầu tư cần biết khi tiếp cận thị trường ngành công nghiệp này chính là vấn đề về bảo vệ môi trường để đầu tư vào sản xuất.

Nguồn: Tổng Hợp