Chăm sóc trẻ khỏe giai đoạn 9 tháng tuổi – Y Học Cộng Đồng
Phát triển thể chất
- Trẻ 9 tháng tuổi có thể bò, cằng, trườn và có thể tự kéo mình đứng lên rồi đi lần quanh bàn ghế.
- Bé có thể lắc, đánh mạnh và quăng ném đồ vật; cho các ngón tay vào miệng, nắm chặt tay và có thể uống bằng cốc.
- Trẻ 9 tháng có thể chỉ tay vào đồ vật và thông thường trẻ ở độ tuổi này đã nhú vài chiếc răng.
Phát triển cảm xúc
- Ở độ tuổi 9 tháng, bé tỏ ra căng thẳng, lo lắng hoặc khóc khi cha mẹ rời đi chỗ khác. Biểu hiện này thường được gọi là chứng lo sợ người lạ.
- Thông thường, trẻ độ tuổi này đã có thể ngủ qua đêm, nhưng cũng có thể thức dậy và khóc nhè.
- Bé thích thú với mọi thứ xung quanh.
Phát triển xã hội
Bé có thể vẫy tay tạm biệt và chơi trò ú òa.
Phát triển trí tuệ
Trẻ 9 tháng tuổi có thể nhận biết tên mình, hiểu một vài từ và có thể bập bẹ, bắt chước các âm thanh. Bé nói “mama” và “baba” nhưng không phải chỉ để gọi ba mẹ mình.
Chủng ngừa
- Trẻ 9 tháng tuổi đã được chủng ngừa đầy đủ có thể không cần thêm liều nào trong đợt khám kiểm tra này, nhưng có thể được chủng ngừa bổ sung nếu trễ các đợt chủng ngừa trước đó.
- Bác sỹ có thể khuyên cho bé chích ngừa cúm trong mùa dịch cúm.
Xét nghiệm
Bác sỹ nên hoàn tất kiểm tra tầm soát các vấn đề về phát triển cho trẻ. Có thể làm xét nghiệm chì và lao, tùy vào các yếu tố nguy cơ của từng bé.
Dinh dưỡng và chăm sóc răng miệng
- Bé 9 tháng tuổi nên tiếp tục được cho bú sữa mẹ hoặc uống sữa công thức bổ sung chất sắt dành cho trẻ nhỏ như là nguồn dinh dưỡng chính.
- Không nên cho bé dùng sữa béo nguyên chất cho đến khi bé được một tuổi.
- Hầu hết trẻ 9 tháng uống khoảng từ 24 đến 32 oz (720-960 ml) sữa mẹ hoặc sữa công thức mỗi ngày.
- Nếu bé dùng ít hơn 16 oz (480 ml) sữa công thức mỗi ngày, bé cần được bổ sung thêm vitamin D.
- Cho bé bắt đầu dùng ly. Không nên cho bé dùng bình sau 12 tháng do dễ gây sâu răng.
- Nước trái cây không cần thiết, nhưng nếu cho bé uống, không nên cho quá 4-6 oz (120-180 ml) mỗi ngày. Có thể pha thêm nước để làm loãng.
- Em bé có đủ nước từ nguồn sữa mẹ hoặc sữa công thức. Tuy nhiên với bé ngoài 6 tháng tuổi, có thể cho bé nhấp nước với lượng vừa phải khi bé ở ngoài trời nắng nóng.
- Có thể cho bé ăn thức ăn đóng lọ cho trẻ hoặc các loại thịt, rau quả và trái cây xay tự làm ở nhà.
- Có thể cho bé ăn các loại cereal có bổ sung chất sắt một hoặc hai lần mỗi ngày.
- Lượng thức ăn rắn cho các em bé là khoảng 1/2 đến 1 muỗng canh. Có thể cho bé bắt đầu thử các loại thức ăn với các độ mềm cứng, độ nhuyễn khác nhau.
- Bắt đầu cho bé thử ăn bánh mì nướng, bánh qui, bánh mì tròn, các mẩu ngũ cốc (cereal) nhỏ, mì ống và các thức ăn mềm.
- Chờ đến sau khi bé được một tuổi mới nên bắt đầu cho bé thử mật ong, bơ đậu phộng và trái cây chua.
- Tránh cho bé ăn các loại thức ăn nhiều chất béo, muối hoặc đường. Thức ăn cho trẻ không cần thêm gia vị.
- Các loại đậu, trái cây hoặc rau củ cắt miếng to, hoặc các loại thức ăn cắt lát tròn rất dễ gây nghẹn.
- Sử dụng ghế cao ngang tầm bàn ăn và khuyến khích bé giao tiếp trong lúc dùng bữa.
- Không ép bé nuốt hết mỗi miếng. Tôn trọng quyết định của bé khi bé từ chối không muốn ăn và quay mặt đi chỗ khác.
- Cho bé tự xoay xở với muỗng ăn. Có thể thức ăn sẽ rơi vãi xuống sàn, xuống người bé nhiều hơn là vào miệng.
- Nên đánh răng cho bé sau bữa ăn và trước giờ đi ngủ.
- Nếu sử dụng kem đánh răng, không nên sử dụng loại có chất flo.
- Có thể tiếp tục dùng bổ sung Flo nếu bác sỹ khuyên dùng.
Phát triển
- Đọc sách cho bé nghe hàng ngày. Cho phép bé sờ, nói theo và chỉ đồ vật. Chọn sách có nhiều hình vẽ, màu sắc và chất liệu thú vị.
- Đọc các bài thơ theo vần điệu và hát cùng với bé. Tránh không nên nói chuyện “kiểu em bé”.
- Gọi tên đồ vật một cách nhất quán và mô tả cho bé nghe những việc bạn đang làm trong khi tắm, ăn, mặc quần áo và vui chơi.
- Cho bé làm quen với ngôn ngữ thứ hai nếu có sử dụng ngôn ngữ đó trong gia đình.
Giấc ngủ
- Cho bé ngủ trưa và ngủ tối theo đúng giờ nhất định và khuyến khích bé ngủ trong nôi của mình.
- Giảm tối đa thời gian xem tivi. Trẻ ở độ tuổi này cần vui chơi năng động và cần tương tác, giao tiếp xã hội.
An toàn
- Hạ thấp nệm trong nôi của bé do trẻ ở độ tuổi này đã có thể níu để đứng dậy.
- Bảo đảm nhà là môi trường an toàn cho bé. Giữ nhiệt độ máy nước nóng trong nhà ở mức 120°F (49°C).
- Tránh không để dây điện, dây kéo cửa chớp hoặc dây điện thoại treo lủng lẳng. Thử bò quanh nhà và tìm các đồ vật nguy hiểm trong tầm mắt của bé.
- Tạo môi trường không có thuốc lá hoặc không có các chất gây nghiện cho bé.
- Dùng cổng chắn ở đầu cầu thang để tránh té ngã. Dùng rào chắn có chốt cửa quanh hồ bơi.
- Không dùng loại xe tập đi mà có thể giúp bé tiếp cận với các nguy cơ không an toàn và có thể té ngã. Xe tập đi có thể ảnh hưởng đến các kỹ năng vận động cần thiết cho việc đi đứng. Có thể sử dụng ghế nằm/ghế rung cho bé nằm chơi trong các khoảng thời gian ngắn.
- Cho bé nằm ở ghế sau của xe, trong ghế ngồi xoay mặt ra sau cho đến lúc bé 2 tuổi hoặc đến lúc bé đạt đến mức cao hơn về cân nặng và chiều cao của ghế an toàn. Không bao giờ đặt ghế ngồi em bé ở băng ghế trước trong xe có túi hơi.
- Trang bị máy báo khói trong nhà và thay pin thường xuyên.
- Giữ thuốc và các chất độc đậy kín nắp và ngoài tầm tay. Giữ tất các loại hóa chất và các sản phẩm lau chùi ngoài tầm tay của bé.
- Nếu có giữ vũ khí trong nhà, cả súng và đạn phải được khóa cẩn thận và cất riêng, không để chung với nhau.
- Cẩn thận với các chất lỏng nóng. Bảo đảm các nút vặn của bếp lò nằm phía bên trong chứ không nằm bên ngoài gần rìa lò nướng để tránh không để bé vặn phải.
- Phải cất giữ dao, các đồ vật nặng và các đồ chùi dọn ngoài tầm với của bé.
- Luôn trông chừng con bạn, kể cả lúc tắm. Đừng mong chờ vào những đứa trẻ lớn hơn sẽ trông chừng em bé.
- Bảo đảm bàn ghế, đồ gỗ, giá sách và ti vi được giữ cố định an toàn và không thể rơi vào người bé.
- Bảo đảm luôn khóa cửa sổ để tránh bé bị ngã ra khỏi cửa sổ.
- Cho bé mang giày để bảo vệ bàn chân khi ra ngoài. Giày phải có đế mềm mại, đàn hồi và có mũi giày rộng, đủ dài để không bó chặt chân bé
- Luôn cho bé dùng kem chống nắng để bảo vệ bé khỏi các tia uv-a và uv-b và có chỉ số bảo vệ ít nhất là 15 (spf-15) hoặc cao khi ra nắng để giảm thiểu khả năng bị cháy nắng. Việc đó có thể dẫn đến vấn đề về da nghiêm trọng hơn sau này. Tránh ra ngoài trời trong giờ nắng cao điểm.
- Biết số điện thoại của cơ quan kiểm soát chất độc trong khu vực và giữ các số liên lạc đó bên cạnh điện thoại hoặc trên tủ lạnh.
Tài liệu tham khảo
http://www.rockwallpediatrics.com/pdfs/WellChild_9Months.pdf
