Cách dạy kiểu câu Ai làm gì
Kiểu câu “Ai làm gì?”, “Ai thế nào?” và “Ai là gì?” là những kiểu câu cơ bản nhất mà các học sinh bắt đầu làm quen từ lớp 2. Đặc biệt kiểu câu “Ai làm gì?” được sử dụng thường xuyên, có thể xuất hiện trong bất cứ văn bản nào, trong bất cứ cuộc giao tiếp đối thoại nào, nhất là trong các bài văn tả cảnh sinh hoạt.
Dưới đây là cách dạy kiểu câu Ai làm gì cho học sinh tiểu học đạt hiệu quả.
- Nhận diện kiểu câu Ai làm gì?
Bước 1: Đọc và xác định yêu cầu bài tập
Giáo viên (hoặc cha mẹ) cho học sinh đọc thành tiếng toàn bộ bài tập. Các em khác vừa nghe vừa nhìn vào bài tập trong sách giáo khoa. Nhằm giúp học sinh nắm vững yêu cầu bài tập, giáo viên có thể giải thích, sử dụng lệnh và câu hỏi.
Bước 2: Hướng dẫn học sinh giải một phần bài tập để làm mẫu
Ở bước này, giáo viên có thể gọi một học sinh đứng tại chỗ hoặc lên bảng để giải một phần của bài tập, sau đó phân tích để các em còn lại hiểu và nắm chắc yêu cầu cách làm bài. Nếu học sinh lúng túng, giáo viên có thể gợi ý bằng câu hỏi. (Nếu cha mẹ kèm con học, có thể đưa ra một ví dụ trên bảng, cho con tự phân tích và giải thích vì sao lại phân tích như vậy. Tiếp tục cho con làm thêm các ví dụ khác nhau, với sự vật bao gồm người, đồ vật, cây cối…)
Bước 3: học sinh làm bài tập vào vở, nháp hoặc bảng con
Học sinh thực hiện các nhiệm vụ của mình theo yêu cầu đề ra. Ở bước này, học sinh phải tự giác, tích cực, chủ động làm bài tập. Phương pháp chính trong bước này là thảo luận nhóm theo bàn, theo tổ… rồi viết câu trả lời ra giấy và đọc kết quả các nhóm khác nhận xét, bổ sung, sữa chữa. Giáo viên tổng kết rồi lựa chọn bài làm chính xác nhất.
Bước 4: Tổ chức cho học sinh trao đổi, nhận xét về bài làm, rút ra những điểm cần ghi nhớ khi áp dụng làm các bài tập dạng này.
Bước này nhằm giúp học sinh có kĩ năng ghi nhớ các cách làm bài dạng này tốt hơn. Khi thực hiện, giáo viên định hướng cho học sinh nội dung cần nhận xét: Đã thực hiện đúng yêu cầu bài tập chưa? Bài đã làm có đúng không? giáo viên hướng dẫn học sinh điều chỉnh, sửa chữa từng trường hợp để tìm ra những bài làm đúng nhất. Từ đó, rút ra những kiến thức cần ghi nhớ.
Cách thực hiện bước này là tùy thuộc vào nội dung bài giáo viên có thể dùng câu hỏi để học sinh rút ra kết luận hoặc giáo viên có thể thông báo những nội dung cần ghi nhớ.
- Bài tập Ai làm gì vận dụng kiến thức
Cũng giống như ở dạng bài tập nhận diện, quy trình dạy học dạng bài tập vận dụng cũng phải trải qua các bước: Đọc và xác định yêu cầu bài tập; giúp học sinh chữa một phần bài tập làm mẫu; giáo viên tổ chức cho học sinh làm bài; giáo viên tổ chức cho học sinh trao đổi, nhận xét về kết quả, rút ra những điểm ghi nhớ về kiến thức. Cụ thể như sau:
Bước 1: Đọc và xác định yêu cầu bài tập
Các thao tác thực hiện ở bước này gồm: Đọc nội dung bài tập; xác định dữ liệu đã cho; xác định yêu cầu của bài tập.
Để giúp học sinh nắm vững yêu cầu bài tập, giáo viên cần gợi ý thông qua các câu hỏi như: Đọc nội dung bài tập (Bài tập cho ta biết những gì? Yêu cầu của bài tập là gì?); bằng các câu hỏi gợi dẫn, HS sẽ xác định đúng yêu cầu bài tập và có định hướng để làm bài.
Bước 2: giáo viên giúp học sinh phân tích đề bài và giải một phần bài tập để làm mẫu
Các thao tác thực hiện ở bước này gồm: Một học sinh làm bài tập trên bảng lớp; cả lớp làm bài tập vào nháp; giáo viên nhận xét bài làm trên bảng của học sinh cũng như bài làm trong vở nháp của cả lớp; GV tổng kết, tìm ra bài làm đúng (có tính chất làm mẫu cho học sinh).
Bước 3: học sinh làm bài tập vào vở
Sau khi nhận xét về phần làm mẫu của HS, giáo viên yêu cầu học sinh làm bài tập.
Bước 4: giáo viên tổ chức cho học sinh trao đổi, nhận xét về kết quả, rút ra những điểm cần ghi nhớ về tri thức
Thông qua quá trình học sinh thực hiện yêu cầu bài tập và nhận xét, đánh giá kết quả của nhau, giáo viên gợi ý để học sinh rút ra những điều cần ghi nhớ khi rèn luyện kĩ năng vẽ hình phân tích bài tập. Như vậy, đối với dạng bài tập này, sách giáo khoa đã cung cấp sẵn nội dung kiến thức qua các bài tập. Học sinh chỉ cần xác định đúng yêu cầu của đề bài và thực hiện theo yêu cầu.
Theo Trường Tiểu học Tùng Ảnh
