Cá lau kiếng và những món ăn ngon ‘bá cháy’ của người miền Tây

Ít ai nghĩ rằng loài cá lau kiếng với hình thù xấu xí lại là nguyên liệu chế biến nên nhiều món ăn ngon đặc sắc của người miền Tây. Cùng điểm qua 3 món ngon từ cá lau kiếng khiến dân “sành” ẩm thực phải tấm tắc khen ngon. 

Cá lau kiếng – kẻ thù của mọi sinh vật 

Hầu hết các loài cá đều được con người yêu thích vì chúng vừa là nguồn thức ăn, vừa có thể làm cá cảnh mang đến thú vui giải trí. Thế nhưng có một loài cá mà ai cũng đem lòng “ghét bỏ” đó chính là cá lau kiếng. 
 

Cá lau kiếng còn có tên gọi khác là cá dọn bể, cá tỳ bà. Ảnh: Wikipedia 

Loài cá này còn có tên gọi khác là cá dọn bể, cá tỳ bà hay cá lau kính. Và dù được gọi với tên gì đi chăng nữa, loại cá này vẫn rất “không được lòng” nông ngư dân. Bởi sự sinh sôi phát triển như vũ bão của loài cá này trở thành mối đe dọa với người làm nghề giăng lưới, đánh bắt cá trên sông. Nguồn cá tôm tự nhiên bị chúng “dọn sạch sẽ”, khiến nhà nông phải thất thu nặng. 
 

Trước đây, cá lau kiếng thường được nuôi để làm sạch bể cá gia đình. Ảnh: Báo Mới

Trước đây, cá lau kiếng vốn được nuôi trong các bể cá cảnh với mục đích dọn sạch rong rêu, tạp chất, giữ cho bể cá được sạch. Tuy nhiên, từ khi loài cá này xâm nhập vào môi trường tự nhiên, chúng trở thành mối nguy hại lớn với các loại sinh vật. Chúng sinh trưởng nhanh và ăn sạch nguồn cá tôm nhỏ dưới lòng sông khiến nguồn lợi thủy sinh gần như cạn kiệt.

Tuy là loài cá “ăn hại” nhưng thịt cá lau kiếng chắc, ngọt và có thể chế biến thành nhiều món ăn. Ảnh: Tatcavideo

Dù rằng bị “kỳ thị và ghét bỏ” nhưng bản thân cá lau kiếng cũng là một loài cá ngon, là nguồn nguyên liệu chế biến nên những món ẩm thực miền Tây hấp dẫn. Có dịp về miệt sông nước, bạn hãy thử một vài món ăn được nấu từ loài cá đặc biệt này, chắc hẳn bạn sẽ có cái nhìn khác về loài cá nổi tiếng là “phá hoại”. 

Cá lau kiếng nướng 

Một trong những món ăn đơn giản, dễ làm nhất từ cá lau kiếng chính là món nướng. Chắc hẳn trong tủ sách ẩm thực Việt Nam, món này thực sự mới lạ. Thế nhưng bằng công thức riêng của mình, người miền Tây đã cho ra đời một món cá nướng tuyệt hảo.
 

Cá lau kiếng nướng sả được xem là món ăn đơn giản, dễ làm. Ảnh: Thanh Niên 

Cá lau kiếng sau khi được đánh bắt sẽ sơ chế sạch sẽ, loại bỏ phần ruột, cắt bỏ đuôi và vảy cá để dễ nướng. Cá lau kiếng thịt ngon nhưng khi còn sống mùi sẽ rất tanh. Vậy là người miền Tây nghĩ ra cách nhét thêm sả vào bụng cá. Như vậy, khi cá chín sẽ có mùi thơm tự nhiên, lại không còn mùi tanh. 
 

Cá càng lớn thì nướng càng ngon. Ảnh: Thanh Niên 

Đặc biệt, khi làm cá lau kiếng sẽ giữa lại phần da cá, đảm bảo khi nướng không làm cháy sém thịt bên trong. Do da cá rất dày và thô cứng nên phải nướng trên bếp than lớn, đỏ rực mới chín đều, không bị sống. Tùy vào độ lớn nhỏ của cá mà thời gian nướng khác nhau. Ở miền Tây, có con nhỏ bằng vài ngón tay nhưng cũng không ít con cá lau kiếng to đến nửa kí. 

Trước đây, người dân không ăn thịt loại cá này vì cho rằng chúng vừa nguy hại, vừa xấu xí nên thịt không ngon. Thế nhưng cũng có những người tò mò muốn ăn thử cho biết. Ấy vậy mà chẳng biết từ bao giờ, các món ngon từ cá lau kiếng ngày một nhiều hơn. Hầu hết những người biết ăn loại cá này đều gật gù thừa nhận, thịt cá ngon như thịt gà. 
 

Cá lau kiếng nướng chấm cùng muối ớt mới “đúng bài”. Ảnh: Thanh Niên 

Cá lau kiếng nướng thường chấm kèm với muối ớt cay. Khi ăn bạn sẽ lột bỏ phần vỏ cá cháy sém bên ngoài, để lộ phần thịt cá thơm phức. Chấm một miếng cá vào chén muối ớt rồi cho vào miệng, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt thơm và chắc thịt của loài cá đặc biệt này. Cá nướng khi ăn nóng sẽ rất ngon, ăn kèm thêm vài xị rượu đế nữa là chuẩn cách nhậu của người miền Tây dân dã. 

Khô cá lau kiếng

Nếu như món cá lau kiếng nướng có cách chế biến đơn giản, làm ngay ăn ngay thì món cá khô cầu kỳ, công phu hơn. Ở miền Tây, đặc biệt là Cần Thơ đang có món khô cá lau kiếng khá nổi tiếng. Những người từng thưởng thức qua món khô này đều tấm tắc khen ngon, ví món khô này ngon như thịt khô gà. 
 

Khô cá lau kiếng dễ làm, hương vị thơm ngon như khô gà. Ảnh: Facebook Cá lau kiếng 

Để làm món khô cá lau kiếng thơm ngon hấp dẫn, người dân phải thực hiện qua nhiều bước. Cá sau khi bắt về sẽ được sơ chế sạch sẽ, lột bỏ toàn bộ lớp da bên ngoài và ruột bên trong. Sau đó, cá sẽ được tẩm ướp thêm các loại gia vị như muối, ớt, bột ngọt, tiêu, đường,… tùy khẩu vị rồi mang đi phơi. 
 

Loại khô này chỉ cần phơi trong 1 ngày là có thể ăn được. Ảnh: Facebok Mộng Cầm 

Không giống như khô mực hay các loại khô khác, khô cá lau kiếng chỉ cần phơi khoảng 1 ngày trọn vẹn là có thể ăn được. Vì theo kinh nghiệm của người miền Tây, nếu phơi quá lâu sẽ khiến thịt cá bị khô, bị teo lại, ăn không ngon. Do đó, từ khi món khô cá lau kiếng ra đời, trong danh sách ẩm thực miền Tây lại thêm một món hấp dẫn, có thể dùng ăn cơm hoặc nhâm nhi với rượu đế. 
 

Thịt cá lau kiếng khi tẩm ướp đủ các loại gia vị sẽ hấp dẫn thế này đây. Ảnh: Hienmai Pham

Có thể nói, món khô là một trong các món ngon từ cá lau kiếng được yêu thích nhất. Thịt cá chắc, ngọt và hài hòa với vị mặn của muối, vị cay ngọt của các loại gia vị khiến bạn ăn mãi mà chẳng ngán. Đặc biệt, loài cá này chỉ có duy nhất xương sống nên thịt rất nhiều, ăn rất dễ và không sợ bị mắc xương.

Cá lau kiếng hầm nước dừa 

Kể từ khi loài cá dọn bể này được nhiều người biết đến, nó được chế biến thành đa dạng các món ngon khác nhau. Trong đó, món cá lau kiếng hầm nước dừa được xem là món ngon khoái khẩu của người miền Tây Nam Bộ. 
 

Để nấu món cá hầm nước dừa, bạn có thể chọn cách làm sạch da cá. Ảnh: Khô Cá Lau Kiếng – Đặc Sản Sóc Trăng

Cách sơ chế cá cũng tương tự như khi làm khô, cần làm sạch hết da cá và nội tạng bên trong. Sau đó, một nồi nước dừa được bắc lên bếp, nấu cho thật sôi và cho thêm ít sả đập giập. Kế tiếp, phần cá được làm sạch sẽ tiếp tục cho vào nồi, thêm vào tí đu đủ cho món ăn ngọt thanh tự nhiên. Cuối cùng, người nấu sẽ nêm nếm lại gia vị cho vừa ăn là có thể thưởng thức. 
 

Hoặc bạn cũng có thể để nguyên da cá, chỉ cần làm sạch ruột là được. Ảnh: Người lao động 

Món cá lau kiếng hầm nước dừa thường được ăn nóng cùng các loại rau sống, cách thưởng thức như ăn lẩu. Ngoài ra, ăn món này cùng cơm cũng rất ngon bởi thịt cá vốn đã ngọt và chắc, lại thấm đều cùng nước dừa thì còn gì tuyệt vời bằng. 
 

Với món này, bạn có thể ăn như kiểu ăn lẩu. Ảnh: Bếp Me Mien – Ẩm Thực Campuchia

Ngoài những món nướng, hầm nước dừa và làm khô, người miền Tây còn linh hoạt chế biến thêm nhiều món ngon khác như chiên, kho tiêu hay nấu lẩu. Có dịp về miền quê sông nước, bạn hãy thử một lần thưởng thức món cá đặc biệt này. Biết đâu, bạn sẽ “ghiền” các món ăn từ loài cá có tên lau kiếng. 

Xem thêm: 

Ngọc Anh (tổng hợp)