Bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học những gì để phát triển kỹ năng toàn diện?
Nội Dung Chính
Nhiều phụ huynh lần đầu có con chuẩn bị vào lớp 1 nhưng không biết cần chuẩn bị những gì cho bé học để phát triển kỹ năng toàn diện. Trẻ chuẩn bị vào lớp 1 sẽ phải đối mặt với những trách nhiệm mới ở trường. Đây là giai đoạn chuyển đổi giữa hoạt động chủ đạo từ chơi sang học của trẻ 6 tuổi, các con sẽ học cách thích nghi với một ngày học tập dài hơn so với giai đoạn mầm non trước đó, cùng các bài tập về nhà. Để trẻ vượt qua những khó khăn nhất định trong giai đoạn này, Hoa Cúc Trắng sẽ hướng dẫn phụ huynh cách dạy cho trẻ những kỹ năng cần thiết trước khi học lớp 1 nhé.
1. Những yêu cầu nội dung kỹ năng cần chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 ở trường mầm non
Để biết cần chuẩn bị những gì cho bé học trước khi bước vào lớp 1 (tiền Tiểu học), phụ huynh cần tìm hiểu các lĩnh vực sau để phát triển hài hòa cho các con, bao gồm:
- Nhận Thức
- Ngôn ngữ
- Tình cảm và kỹ năng xã hội (trong đó có cả giao tiếp)
- Thể chất
- Thẩm mỹ
Ngoài ra, với các trẻ Vip thì cần học thêm về cách tự quản lý hành vi, chơi đùa, kết bạn,…
2. Bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học những gì để có tâm thế hòa nhập?
2.1. Trò chuyện với con trước khi học lớp 1
- Phụ huynh cần nói chuyện sớm và thường xuyên với con về ngày đầu tiên đi học để hiểu trẻ đang có những lo lắng gì. Đồng thời, luôn lắng nghe con mọi nơi, mọi lúc.
- Hãy nói với con rằng cảm giác bồn chồn, hồi hộp trước khi bước vào môi trường học tập mới mẻ là bình thường. Đồng thời, dạy trẻ cách giải tỏa những cảm xúc này bằng cách chuẩn bị tinh thần, thói quen tốt trước “ngày trọng đại”. Chẳng hạn: ba mẹ cùng con tính toán xem mất bao lâu để ra khỏi cửa vào buổi sáng để đi học, cần chuẩn bị dụng cụ gì, giày dép thế nào, đồng phục ra sao,…
- Nếu ở trường Tiểu học của con có tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề về việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1, hoặc tổ chức các buổi định hướng, hãy tận dụng chúng. Nếu có thể, hãy cho con đến trường tham quan trước. Đặc biệt, dẫn con đến nơi để ăn trưa, khu vực vệ sinh, phòng giáo viên hỗ trợ,…để các con đỡ lo lắng.
2.2. Bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học những gì để có tâm lý tốt nhất?
- Có thể cho trẻ gặp trước giáo viên chủ nhiệm của mình để tìm hiểu nhau. Một số bé có thể lo lắng liệu cô giáo có thích mình hay không. Nếu nỗi lo lắng, sợ hãi này kéo dài có thể khiến khả năng học của trẻ trên lớp không được thuận lợi. Do đó, phụ huynh nên trao đổi trước vấn đề này với giáo viên để chuẩn bị cho bé tâm lý tốt nhất trước ngày đầu tiên học chính thức.
- Ở nhà, phụ huynh nên cho trẻ xem nhiều sách, phim hoạt hình giáo dục. Đặc biệt, nội dung phim/ sách nói về một lớp học nào đó càng tốt.
- Dắt con đi mua dụng cụ học tập của mình cũng là cách giúp con dễ hòa nhập với việc đi học lớp 1.
3. Bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học những gì để phát triển kỹ năng toàn diện?
3.1. Chuẩn bị kỹ năng phát triển nhận thức cho trẻ vào lớp 1
3.1.1. Các kỹ năng khám phá khoa học cần dạy cho trẻ
- Biết chức năng các giác quan và các bộ phận khác của cơ thể
- Đồ vật: trẻ biết được đặc điểm công dụng và cách sử dụng đồ dùng đồ chơi quen thuộc. Đồng thời, dạy trẻ biết so sánh, phân loại theo 2 đến 3 dấu hiệu,…
- Biết đặc điểm, công dụng của phương tiện giao thông và phân loại được
- Động vật và thực vật: Trẻ hiểu mối liên hệ giữa cây, con vật và môi trường sống
- Một số hiện tượng tự nhiên: Trẻ biết tên gọi thời tiết, các mùa trong năm, sự khác nhau giữa ngày và đêm, mặt trăng mặt trời, nắng mưa
3.1.2. Dạy trẻ chuẩn bị vào lớp 1 làm quen với một số khái niệm sơ đẳng về Toán
- Tập hợp, số lượng, số thứ tự và đếm trong phạm vi 10
- Ghép thành cặp những đối tượng tương ứng
- So sánh, sắp xếp theo quy tắc: quy luât của màu
- Đo lường
- Hình dạng: các loai hình khối trong không gian
- Định hướng trong không gian và định hướng thời gian: xác định vị trí của đồ vật, so sánh bản thân trẻ với bạn khác hoặc với 1 vật chuẩn; Nhận biết hôm qua, hôm nay, ngày mai; gọi tên các thứ trong tuần
- Làm quen các khái niệm toán học: nhiều hơn, ít hơn; số liền trước liền sau; lớn hơn, bé hơn; cộng trong phạm vi 10; số lớn nhất – bé nhất; đếm được tổng các hình trong hình vẽ sẵn
3.1.3. Một số kỹ năng khám phá xã hội cần dạy cho bé chuẩn bị vào lớp 1
- Biết bản thân, gia đình, trường mầm non, cộng đồng
- Tên gọi một số nghề nghiệp trong xã hội
- Các lễ hội, sự kiện văn hóa, Danh lam thắng cảnh
3.2. Bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học những kỹ năng ngôn ngữ gì?
Trong chương trình giáo dục mầm non người ta chia ngôn ngữ ra thành các kỹ năng gồm: nghe, nói, đọc, viết. Còn trong ngành âm ngữ thì họ chia thành ngôn ngữ hiểu và ngôn ngữ diễn đạt.
3.2.1. Kỹ năng nghe (ngôn ngữ hiểu)
- Hiểu các từ khái quát, từ trái nghĩa
- Hiểu và làm theo được 2 đến 3 yêu cầu liên tiếp.
- Nghe hiểu nội dung các câu đơn, câu mở rộng, câu phức
- Hiểu nội dung truyện đọc, truyện kể, các bài hát, thơ, ca dao… của độ tuổi 5 đến 6 tuổi
3.2.2. Dạy trẻ kỹ năng nói chuẩn bị vào lớp 1
- Ở tuổi này, trẻ đã nói được hết tất cả các phụ âm, thanh điệu
- Nói được câu lên đến 9 từ
- Bày tỏ tình cảm, nhu cầu và hiểu biết của bản thân rõ ràng bằng câu đơn hoặc câu ghép
- Trả lời hoặc đặt được câu hỏi tại sao? như thế nào? làm bằng gì?
- Kể lại truyện được nghe theo trình tự
- Kể chuyện theo tranh
- Nhận xét nhân vật
- Duy trì cuộc hội thoại (nói luân phiên)
3.2.3. Một số kỹ năng giúp trẻ 6 tuổi tập làm quen với đọc và viết
- Nhận dạng các chữ cái
- Sao chép chữ cái, tên mình
- Khi trẻ vào lớp một, bé phải học cùng một lúc rất nhiều quy tắc. Thay đổi nhiều trong các sinh hoạt lẫn học tập.
Lưu ý: Chương trình học đòi hỏi trẻ phải thích ứng và lĩnh hội kiến thức với cường độ rất nhanh (trẻ phải “chạy đua” theo chương trình). Do đó, trẻ biết đọc tiếng Việt trơn tru trước khi vào lớp một là điều cần thiết. Đồng thời, các bé cuối tuổi mẫu giáo cũng cần viết thành thạo các chữ cái.
3.3. Giáo dục kỹ năng xã hội và tình cảm cần thiết để chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi vào lớp 1
Đây là khó khăn lớn nhất mà các gia đình có con chuẩn bị vào lớp 1 thường gặp phải.
3.3.1. Dạy trẻ học kỹ năng về tình cảm và cảm xúc
Ý thức về bản thân:
- Sở thích, khả năng của bản thân
- Điểm giống nhau, khác nhau của mình và người khác
- Vị trí và trách nhiệm của bản thân
- Thực hiện việc được giao
- Mạnh dạn, tự tin
Nhận biết và thể hiện cảm xúc, tình cảm:
- Nhận biết một số trạng thái cảm xúc của người khác và bày tỏ cảm xúc, tình cảm cho phù hợp.
- Biết được mối liên hệ giữa hành vi của trẻ và cảm xúc của người khác.
3.2.2. Giáo dục kỹ năng xã hội cho trẻ chuẩn bị vào lớp 1
Hành vi và quy tắc ứng xử xã hội:
- Lắng nghe ý kiến của người khác, sử dụng lời nói, cử chỉ lễ phép, lịch sự
- Tôn trọng, hợp tác, chấp nhận
- Quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ bạn và người khác
- Nhận xét và tỏ thái độ với hành vi đúng – sai, tốt – xấu.
- Ứng xử trong thắng – thua.
- Nhờ giúp đỡ khi cần
- Chủ động thể hiện thái độ, lời nói xin lỗi, cám ơn
Quan tâm đến môi trường:
- Bỏ rác đúng nơi quy định
- Tiết kiệm điện, nước
- Chăm sóc, bảo vệ con vật, cây cối
3.4. Bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học những gì để phát triển thể chất toàn diện?
Gồm có: vận động tinh, vận động thô và giáo dục dinh dưỡng và sức khỏe. Ở đây, nhấn mạnh đến phần vận động tinh.
Kỹ năng vận động tinh cho trẻ vào lớp 1:
- Vẽ hình đơn giản: người, cây, nhà, hoa, thỏ, mèo…
- Cắt được đường viền của hình vẽ
- Ghép, cắt, xé dán theo mẫu
- Tự cài cúc, cột dây giày, khéo khóa
- Viết
Kỹ năng chơi đùa: Trẻ tiến tới chơi các trò chơi có quy luật sẵn. Các trẻ tham gia đều phải hiểu luật và tuân thủ.
Kỹ năng kết bạn: Để dạy trẻ kỹ năng này, chúng ta cần lưu ý:
- Tác phong đi học của trẻ (trang phục, vệ sinh cá nhân)
- Kỹ năng chơi (các trò chơi hợp trào lưu)
- Cần có sự hỗ trợ của người lớn (giáo viên và phụ huynh) trong hoạt động chơi của trẻ
3.5. Bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học những kỹ năng tự lập gì?
- Tự ăn
- Tự ngủ
- Tự thay quần áo, xếp, cất vô cặp
- Tự mang giày, dép
- Tự chuẩn bị và quản lý đồ dùng học tập của mình
- Tự giải quyết vấn đề đơn giản
Với trẻ Vip, một số trường mầm non hòa nhập uy tín còn tổ chức buổi học định hướng cho trẻ tự kỷ, trẻ chậm phát triển,…để tăng cường khả năng tự phục vụ bản thân tốt nhất.
Tựu chung lại, các kỹ năng trọng tâm cần dạy cho trẻ chuẩn bị vào lớp 1 vẫn là phát triển kỹ năng đọc và làm quen với Toán học, đồng thời kết hợp với các bài học cơ bản về khám phá xã hội, nghệ thuật, vận động thể chất. Trong đó, có một số kỹ năng giống với nội dung trẻ đã từng học ở mẫu giáo. Ngoài ra, việc bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học những gì để phát triển kỹ năng toàn diện còn tùy thuộc vào tốc độ của mỗi trẻ. Nhưng nếu con chưa có được hầu hết các kỹ năng trên đây và cuối giai đoạn mẫu giáo, thì phụ huynh nên liên hệ giáo viên chủ nhiệm để cùng nhau lên kế hoạch dạy con những “hành trang” cần thiết trước khi bước vào lớp 1 nhé!
