Ba món từ cá khoai

Nhờ mẹ mà tôi được ăn nhiều thứ ngọt ngon mẹ nấu và cũng có thêm hiểu biết về các loài cá. Mẹ giúp tôi phân biệt cá sông và cá biển từ hình dáng đến tên gọi và ngay cả cách săn bắt, chế biến, bảo quản chúng.

(Ảnh minh họa, Nguồn: Internet)

Trong đó có một món ăn của mẹ theo tôi suốt hành trình và thức dậy trước mỗi bữa ăn, đó là món canh cá khoai (hay còn gọi là cá cháo). Cái món cá đậm đà hương vị biển, thơm ngon đến chết mê, chết mệt. Ngoài ra, cá khoai còn có thể dùng nấu lẩu và nướng.

Những năm 70, 80 của thế kỷ trước cá khoai nhiều ê chề, ít người ăn, cá rất rẻ. Nhiều hôm hàng cá đi bán rao khắp thôn xóm, trời tối người bán cá thường bán đổ bán tháo để về. Nhưng giờ thì cá khoai là đặc sản, là món ăn khoái khẩu của nhiều người. Cá khoai bị đánh bắt nhiều, cũng hiếm dần, số người mua về ăn đông lên, nên cá càng đắt.

Cá khoai nấu canh ngon đến thụt lưỡi, lẩu cá khoai thì hết chê, món cá khoai nướng thì khá độc đáo. Cá khoai được bán thành từng xâu, mỗi xâu từ 5 đến 10 con, đủ cho một nồi canh. Chọn mua những xâu cá khoai còn tươi, thân còn ánh lên những tia máu hồng li ti dọc theo thân, mắt thường có thể nhìn thấy được. Đem về rửa sạch, cắt riêng phần đầu, bỏ đi phần vây, khi mổ bụng gạt đi phần ruột cá nhưng phải nhớ giữ lấy phần dạ dày của cá. Dạ dày của cá là phần ngon nhất nhì, nếu bỏ đi là chưa biết ăn cá khoai. Chặt thân cá làm 3 phần đem ướp với muối, gừng, nước mắm. Cho cá vào nấu chín nhớ đừng quấy đảo, nếu không nồi canh cá khoai chẳng khác nào nồi bột của trẻ. Cho một lượng nước sôi vừa đủ đun sôi trở lại và cho thì là, tỏi tươi (cả phần dọc và thân tỏi). Hai gia vị này không thể thiếu của nồi canh cá khoai. Chẳng thế mà các cụ bày cho: “Thì là cá khoai”. Để dậy mùi cần cho tiêu bắc, chí ít là ớt bột. Chỉ khi ấy bạn mới thấy vị thơm hòa hợp của nồi canh cá khoai lan tỏa và không thể không thèm như người phụ nữ khi thấy của chua. Múc cá lẫn nước ra bát, húp từng thìa nước nóng hổi, thưởng thức bằng cả vị giác cả khứu giác mới hay rằng món ngon của biển, ngọt ngào lạ lùng đến thế. Điệu đà hơn, cho bánh đa bẻ vào ăn cùng thì ăn no mà không biết chán.

Lẩu cá khoai có phần thăng hoa hơn khi nấu hỗn hợp với các loại hải sản biển. Cá khoai cho vị ngọt thanh dịu và tạo nên hương vị mới cho nồi lẩu. Khi nồi lẩu hải sản được chuẩn bị công phu đã sôi kỹ cho cá khoai vào, khi sôi trở lại thì khẽ khàng múc cá khoai với nước lẩu và rau mà thưởng thức. Rau ăn kèm hợp nhất là rau mùng tơi loại đọt non hoặc rau diếp. Ăn cứ phải là nóng rẫy lên mới sướng.

Cá khoai nướng thì độc đáo mà mới lạ, chỉ tội là chờ lâu. Cá khoai nướng có vị ngọt đậm, thơm hương vị biển. Diễn cho ra cái hương vị biển thì khó thật, cứ bỏ tiền ra ăn cá khoai nướng hẳn là biết. Cái biết phải thực tế: mắt thấy, tai nghe, tay sờ nay thêm miệng nếm, mũi ngửi là vậy.

Biển bao la rộng lớn như lòng mẹ, biết bao điều thi vị biển đem lại, bởi thế tình yêu biển mỗi ngày thêm đậm sâu và muôn năm chẳng mất.

Nguyễn Hữu Ngôn