Axeton là gì? Tính chất, điều chế và ứng dụng của Axeton
Trong cuộc sống hàng ngày, Axeton có rất nhiều ứng dụng, điển hình là làm dung môi pha sơn, nước tẩy sơn móng tay,…. Vậy Axeton là gì? Tính chất, điều chế và ứng dụng của Axeton ra sao? Cùng chúng tôi tìm hiểu ngay nhé.
Tẩy sơn móng tay bằng axeton
>>>
XEM THÊM: Halogen là gì? Tính chất và ứng dụng quan trọng của halogen?
Axeton là gì?
Axeton là hợp chất hữu cơ dạng xeton đơn giản nhất, tồn tại ở dạng lỏng, không màu, tan tốt trong nước và dễ cháy. Axeton được dùng để tổng hợp các chất hữu cơ và có trong thành phần của sơn móng tay và cũng là dung môi chủ yếu để làm sạch trong phòng thí nghiệm.
Axeton có công thức hóa học là (CH3)2CO.
Công thức phân tử của axeton
Tính chất của Axeton
Tính chất vật lý:
Axeton được biết đến là 1 loại chất lỏng, trong khi các xeton khác sẽ thường là chất rắn và có mùi thơm
Axeton tan vô hạn trong nước, còn các xeton khác có độ tan được giảm dần khi mà mạch cacbon tăng
Ngoài ra, Axeton được dùng làm dung môi và là nguyên liệu đầu để tổng hợp một số chất hữu cơ
Tính chất hóa học:
Axeton cộng với hidro tạo thành rượu bậc 2
Axeton cộng với bisunfit tạo kết tủa
Axeton bị oxi hóa: Axeton không bị oxi hóa bởi dung dịch bạc nitrat trong amonia hoặc đồng hydroxit nhưng khi gặp các chất oxi hóa mạnh như thuốc tím trong axit sulfuric, Kali dicromat trong axit sulfuric…thì bị cắt mạch cacbon cạnh nhóm cacbonyl để tạo axit hữu cơ.
Axeton tác dụng với amin
Phản ứng khử: Điều kiện để phản ứng khử xảy ra, người ta dùng
H trên xúc tác Niken, Platin hoặc dùng Liti nhôm hydrua.
Phương pháp sản xuất Axeton
Hiện nay, Hoa Kỳ là nước sản xuất Axeton cao nhất trên thế giới, chiếm 1,56 triệu tấn mỗi năm. Tiếp đến sẽ là Đài Loan và Trung Quốc. Để sản xuất axeton, chúng ta có thể dùng một số cách sau:
Phương thức sản xuất đang được sử dụng phổ biến hiện nay:
Axeton sẽ được sản xuất trực tiếp hoặc gián tiếp từ Propen
Khoảng 83% axeton sẽ được sản xuất thông qua phương pháp cumen – dựa trên phương pháp này mà sản xuất axeton luôn gắn liền với việc sản xuất phenol. Phương pháp cumen gồm việc alkyl hóa benzen với propen, từ đó sinh ra cumen, ta được oxi hóa và sinh ra axeton và phenol.
Ngoài ra, Axeton cũng được sản xuất trực tiếp theo phương thức oxi hay hidro hóa propen, từ đó sinh ra 2-propanol (isopropanol), tiếp đến khi oxi isopropanol ta sẽ được Axeton
Axeton cũng là sản phẩm phụ của quá trình lên men, nên sẽ được sản xuất dưới dạng sản phẩm phụ của công nghiệp chưng cất
Trước khi sử dụng các phương pháp phổ biến như ngày nay thì Axeton cũng được sản xuất bằng phương pháp cũ như sau:
Axeton sẽ được sản xuất bằng cách chưng cất axetat, một ví dụ đó là canxi axetat ở phản ứng khử carboxyl
Ca(CH3COO)2 → CaO + CO2↑ + (CH3)2CO
Trong chiến tranh thế giới thứ 2, Axeton sẽ được sản xuất bằng phương pháp lên men axeton-ethanol với vi khuẩn Clostridium acetobutylicum – được phát hiện bởi Chaim Weizmann (sau này ông là vị tổng thống đầu tiên của Israel) – phát hiện này góp phần không nhỏ để giúp các nỗ lực gây chiến của Anh bằng cách chuẩn bị thuốc nổ không khói.
Sau này, khi những phát minh mới hiệu quả và có sản lượng tốt hơn thì phương pháp Axeton – ethanol này đã bị trôi vào quên lãng
Ứng dụng của Axeton trong cuộc sống
Những ứng dụng của Axeton trong cuộc sống hiện nay:
Axeton được sử dụng làm dung môi
Axeton được coi là một dung môi tốt cho cả nhựa và một số loại sợi tổng hợp
Axeton được sử dụng để làm pha loãng nhựa polieste, ngoài ra Axeton được dùng trong các chất tẩy rửa và dụng cụ làm sạch
Axeton được dùng trong các chất tẩy rửa
>>>XEM THÊM: Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường là gì?
Axeton có thể dùng để pha keo epoxy hai thành phần trước khi đóng rắn và cũng được sử dụng như một thành phần dễ bị bay hơi của một số loại sơn và vecni.
Axeton được coi như một chất tẩy nhờn nặng và rất hiệu quả trong việc làm sạch kim loại trước khi tiến hành sơn, ngoài ra Axeton cũng được sử dụng để loại bỏ đi nhựa thông sau khi đã hàn xong
Axeton được sử dụng làm dung môi trong ngành công nghiệp dược phẩm và là thành phần tá dược cần có trong các loại thuốc. Axeton cũng được sử dụng để sản xuất rượu biến tính.
Axeton là thành phần tá dược cần có trong các loại thuốc
Tuy là một chất dễ cháy, nhưng Axeton lại được sử dụng rộng rãi như một dung môi để vận chuyển cũng như lưu trữ axetilen, vì chất này một khi phải chịu áp suất lớn dưới dạng hợp chất tinh khiết sẽ trở nên không an toàn. Các thùng chứa luôn được chứa axetilen được hòa tan trong axeton. Trung bình, 1 lit Axeton sẽ hòa tan được khoảng 250 lít axetilen
Axeton được dùng làm hóa chất trung gian
Axeton dùng để tổng hợp metyl metacrilat, bắt đầu với chuyển đổi axeton sang axeton xianohidrin:
(CH3)2CO + HCN → (CH3)2C(OH)CN
Tiếp đến, sản phẩm này được thủy phân cho ra dung dịch amit không bão hòa, và tiếp tục được este hóa :
(CH3)2C(OH)CN + CH3OH → CH2=(CH3)CCO2CH3 + NH3
Ứng dụng nhiều thứ ba (20%) của axeton là tổng hợp bisphenol A. Bisphenol A là thành phần của nhiều loại polyme như polycacbonat, polyurethane, nhựa epoxy. Tổng hợp sẽ gồm phản ứng của dehydro hóa phenol và axeton
(CH3)2CO + 2 C6H5OH → (CH3)2C(C6H4OH)2 + H2O
Axeton được ứng dụng trong phòng thí nghiệm
Axeton được sử dụng như 1 dung môi cực aprotic trong rất nhiều phản ứng hữu cơ, ví dụ như phản ứng S
N
2.
Dung môi Axeton được sử dụng rộng rãi để làm chất tẩy rửa các loại vật dụng bằng thủy tinh trong các phòng thí nghiệm vì đặc tính: giá thành thấp và rất dễ bay hơi.
Tuy nhiên Axeton được coi như không mấy hiệu quả trừ khi được pha loãng nhiều. Axeton cũng có thể được làm lạnh bởi đã khô đến -78
°C mà không bị đóng băng, bởi thế cho nên axeton/đá khô dạng lỏng được sử dụng để duy trì nhiệt độ thấp để có thể tiến hành các thí nghiệm hóa học khi cần.
Axeton và ứng dụng trong y dược và kĩ thuật làm đẹp
Axeton được sử dụng phổ biến trong các loại thuốc cũng như là các kỹ thuật để làm đẹp nói chung, ngoài ra Axeton cũng là một loại phụ gia trong thực phẩm (đóng gói và bảo quản thực phẩm)
Axeton được dùng khi lột da bằng hóa chất. Axeton được các bác sĩ da liễu thường dùng cùng với cồn trong các phương pháp điều trị mụn trứng cá khi cần lột da khô và da chết. Các hóa chất để lột da có axit glycolic, axit salixylic, axit salixylic 30% trong dung dịch của ethanol và (TCA) axit trichloroacentic. Trước khi tiến hành lột da, da cần được làm sạch và loại bỏ mỡ. Cả Septisol và Axeton đều được sử dụng trong quá trình này
Axeton được dùng khi lột da bằng hóa chất
>>>XEM THÊM: Ăn mòn điện hóa là gì? Những biện pháp chống ăn mòn điện hóa hiệu quả
Gia dụng và các ứng dụng khác
Axeton được coi là thành phần chính trong các chất dùng để tẩy rửa sơn móng tay, là chất keo siêu bám dính và là chất tẩy cho các đồ gốm sứ, thủy tinh. Các chuyên gia trang điểm thường thường dùng chất này để tẩy keo dán tóc giả và ria mép bằng cách ngâm vào Axeton lỏng, sau đó chải đi phần keo còn sót lại.
Axeton ngoài ra còn được sử dụng trong in ấn nghệ thuật.
Lưu ý khi sử dụng Axeton
Axeton vô hại do bị biến đổi nhanh nhưng khi kết hợp với các chất khác như chloroform, hydrogen thi Axeton lại trở thành có hại, vì vậy khi sử dụng Axeton an toàn cần lưu ý một số điểm như sau:
Chỉ tiếp xúc với các sản phẩm có Axeton ở môi trường thoáng khí
Để các hóa chất hay các sản phẩm có chứa Axeton lên trên cao (tránh xa tầm tay trẻ em)
Tránh để Axeton tại những nơi có nhiệt độ cao, gần lửa cũng như các vật dụng dễ cháy
Cần nắm bắt được kỹ năng sơ cứu kịp thời trong trường hợp không may tiếp xúc với Axeton.
Rửa thật kỹ bằng nước sạch trong trường hợp mắt có tiếp xúc với Axeton, ngày sau đó cần cần đến các phòng khám hoặc bệnh viện chuyên khoa để làm kiểm tra lại.
Vệ sinh thật sạch sẽ quần áo trong trường hợp bị Axeton dính vào
Rửa sạch bằng nước và xà phòng trong trường hợp Axeton tiếp xúc trực tiếp lên da
Nếu không may uống, nuốt phải Axeton cần đưa ngay nạn nhân đến các cơ sở y tế gần nhất (tháo vợi cúc áo, cà vạt… để nạn nhân cảm thấy thoải mái hơn) – tuyệt đối không hô hấp nhân tạo và để nạn nhân nôn mửa)
Mua Axeton ở đâu Uy tín – chất lượng – giá tốt
Trên đây là một số thông tin về Axetilen là gì mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng rằng nó đã giúp các bạn có thêm những kiến thức hữu ích để sử dụng hóa chất an toàn, hiệu quả.
Với nhu cầu sử dụng Axeton ngày càng phổ biến hiện nay, việc tìm kiếm được nhà cung cấp chất lượng, uy tín với mức chi phí tốt nhất đang là vấn đề mà quý khách quan tâm hàng đầu. Vietchem với hơn 20 năm kinh nghiệm – chuyên cung cấp các loại hóa chất chất lượng sẽ luôn là đối tác tin cậy và là lựa chọn hàng đầu.
Quý khách hàng quan tâm đến sản phẩm hóa chất Axeton, vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số HOTLINE 0826 010 010 để được tư vấn và báo giá TỐT nhất.
