Kiến Thức Cho Người lao Động Việt Nam > Noindex > Acetone là gì? Những điều chưa biết đối với Acetone – Xử Lý Chất Thải

Acetone là gì? Những điều chưa biết đối với Acetone – Xử Lý Chất Thải

Acetone là gì?

Acetone có vai trò rất quan trọng trong sản xuất các loại mỹ phẩm, dược liệu, thực phẩm. Đặc biệt aceton rất quen thuộc trong đời sống của chúng ta. Nhưng bạn đã tự hỏi, bạn đã biết gì về aceton. Trong bài viết hôm nay, Công ty chúng tôi giới thiệu cơ bản về một số kiến thức sau: Aceton là gì? Tính chất vật lý, hóa học, ứng dụng của aceton trong thực tế ra sao? Đặc biệt là quá trình sản xuất aceton như thế nào?

Acetone là gì?

  • Acetone còn có tên gọi khác axeton có tên hóa học là Dimethyl Formadehyde. Có công thức phân tử là (CH3)2
  • Công thức cấu tạo của Acetone là

Tính chất vật lý của Acetone

  • Axeton là một chất lỏng, có mùi thơm. không màu, bay hơi nhanh trong không khí.
  • Điểm nóng chảy (°C): -94,6.
  • Điểm sôi (°C): 56,5.
  • Mật độ tương đối (nước = 1): 0,788.
  • Mật độ hơi tương đối (không khí = 1): 2,00.
  • Áp suất hơi bão hòa (kPa): 53,32 (39,5 °C).
  • Nhiệt lượng đốt cháy (kJ/mol): 1788,7.
  • Nhiệt độ giới hạn(°C): 235,5
  • Áp lực tối đa(MPa): 4,72.
  • Hệ số logarit của hệ số phân chia octanol/nước: -0,24.
  • Giới hạn nổ dưới% (V/V): 2.5.
  • Giới hạn nổ trên% (V/V): 12.8.
  • Chỉ số khúc xạ mol: 15,97
  • Thể tích mol (cm 1 / mol): 75,1
  • Công suất đồng vị (90,2K): 156,5
  • Sức căng bề mặt (dyne/cm): 18.8
  • Tốc độ phân cực (10-24cm): 6,33
  • Độ hòa tan: Có thể trộn với nước, có thể trộn được trong hầu hết các dung môi hữu cơ như ethanol, ether, chloroform, dầu, hydrocarbon.

 

Aceton có khả năng tan trong nước. Thực tế là dung môi dùng để làm sạch trong phòng thí nghiệm. Đặc biệt là một chất dùng để tổng hợp các chất hữu cơ và được sử dụng trong các thành phần  của sơn móng tay.

Acetone tồn tại trong  thiên nhiên như không khí, nước uống, ruộng đất.

Acetone được tổng hợp trong phòng thí nghiệm.

Acetone trong cơ thể con người được sản xuất và đào thải ra thông qua quá trình trao đổi chất. Đặc biệt là thường có trong máu và nước tiểu.

Tính chất hóa học của Acetone

Trong liên kết C=O, oxi có độ âm điện cao hơn C nên ở liên kết luôn phân ly về phía O nên nhóm C=O sẽ quyết định những tính chất hóa học đặc trưng chính là phản ứng cộng nucleophin.

  • Phản ứng cộng vào nhóm C=O

Phương trình phản ứng

Aceton có thể cộng với nhiều các tác nhân nucleophin như:  H-OH, RO-H,   H-CN, R- MgBr, …Do liên kết C=O có cacbon mang điện tích (+) do liên kết C=O phân cực về phía O

  • Cộng H2O tạo rượu bậc 2:

Phương trình phản ứng

  • Phản ứng cộng với rượu tạo hemixetal ( phản ứng khó xảy ra và hiệu quả không cao)
  • Phản ứng cộng Natrihydrosunphit tạo thành hợp chất cộng bisunphit
  • Phản ứng cộng Xianua tạo thành xianhydrin
  • Phản ứng cộng hợp chất với magie
  • Phản ứng thế với nguyên tử oxi của nhóm cacbonyl

Với Bản chất của phản ứng trên chính là  cộng nucleophin vào nhóm C=O. Tiếp theo phản ứng được nối tiếp ngay bằng phản ứng tách nước để tạo ra sản phẩm thay thế.

  • Phản ứng thế tạo liên kết C=C ( phản ứng andol hóa)

Phân tử aceton có thể tác dụng với phân tử khác có nhóm –CH2- linh động như -CH2- bên cạnh nhóm hút e như C=O, NO2, do có tồn tại liên kết C=C

  • Phản ứng thế tạo liên kết C=N

Aceton có thể tạo thành một sản phẩm thể theo một phản ứng hai giai đoạn khi phản ứng với dẫn xuất của NH3

CH3COCH3  + RNH2     ——> (CH3)2C=N-R  + H2O.

R có thể là  ankyl, H…

  • Phản ứng oxy hóa-khử

Phản ứng khử

   Aceton có thể thực hiện phản ứng khử  xúc tác Ni, Pt hoặc dùng LiAlH4.

Phản ứng Oxy hóa

Aceton sẽ không bị oxh bởi dung dịch Cu(OH)2, AgNO3 trong môi trường kiềm.

Khi gặp các chất oxh mạnh như KMnO4/ H2SO4; K2Cr2O7/ H2SO4, … thì aceton bị bẻ gãy các mạch C cạnh nhóm cacbonyl để tạo axit hữu cơ

Phản ứng metyl hóa

CH3COCH3  +  Cl2   ——>  CH3COCH2Cl  + HCl

Sản xuất Acetone được thực hiện theo các phương pháp như sau:

  • Axeton được sản xuất propen có thể bằng phương pháp trực tiếp hoặc gián tiếp.
  • Oxy hóa hay hidro hóa propen, sinh ra 2 – propanol (isopropanol) và khi oxi hóa isoprropanol sẽ được axeton đây là phương pháp sản xuất trực tiếp.
  • Đôi khi được sản xuất dưới dạng sản phẩm phụ của công nghiệp chưng cất.

Xem thêm: Hút hầm cầu tại Đà Nẵng Thi công nhanh chóng, uy tín, chất lượng cao

Ứng dụng Acetone trong thực tế

Ứng dụng của Acetone trong công nghiệp

  1. Sử dụng làm dung môi
  • là dung môi công nghiệp phổ biến hiện nay. Được ứng dụng trong nhiều ngành sản xuất nhựa, chất dẻo, sản xuất sơn,… Bên cạnh đó, còn được sử dụng phổ biến làm dung môi trong sản xuất dược phẩm. Đặc biệt là thành phần tá dược trong một số loại thuốc.
  • Mặt khác là dung môi để sản xuất cho cao su tổng hợp, acrylic, nitrocellulose và nhiều ngành công nghiệp khác.
  • .Aceton được dùng để pha loãng nhựa polieste. Và được sử dụng rất nhiều trong các chất tẩy rửa, dụng cụ làm sạch.
  • Dùng để pha keo epoxy 2 thành phần trước khi đóng rắn. Đặc biệt được sử dụng như một trong những thành phần dễ bay hơi của một số loại sơn và vecni.
  • Được sử dụng trong trường hợp làm sạch kim loại trước khi sơn và cũng để loại bỏ nhựa thông sau khi hàn xong.
  • Làm dung môi trong sản xuất dược phẩm. Đặc biệt đây là thành phần tá dược trong một số loại thuốc, và ứng dụng để sản xuất rượu biến tính.

Axeton được sử dụng phổ biến như một dung môi để vận chuyển và lưu trữ axetilen. Vì axetilen này khi chịu áp suất lớn dưới dạng hợp chất tinh khiết sẽ không an toàn. Các thùng chứa bao giờ cũng chứa axetilen được hòa tan trong aceton. Một lít aceton có thể hòa tan khoảng 250 lít axetilen.

Hóa chất trung gian

  • Aceton dùng để tổng hợp metyl metacrilat.
  • Tổng hợp bisphenol A.

. Ứng dụng Acetone trong phòng thí nghiệm

Được sử dụng như một dung môi cực trong rất nhiều phản ứng hữu cơ.

Acetone được sử dụng rộng rãi để làm chất tẩy rửa dụng cụ phòng thí nghiệm do dễ bay hơi và giá thành tương đối thấp.

Ứng dụng của Acetone trong y dược và kỹ thuật làm đẹp

  • Được sử dụng rất nhiều trong nhiều ngành kỹ nghệ và nghệ thuận sơn móng, làm móng.
  • Đặc biệt được sử dụng rất nhiều kỹ thuật làm đẹp. Là là phụ gia thực phẩm và đóng gói, bảo quản thực phẩm.
  • Aceton còn thường được ứng dụng để lột da bằng hóa chất.
  • Đối với hất tẩy rửa sơn móng tay, chất tẩy keo siêu dính và chất tẩy cho đồ gốm sứ, thủy tinh sử dụng acetone là thành phần chính
  • Sử dụng rất nhiều trong ngành in ấn nghệ thuật.

 

Tác hại của Acetone như thế nào?

Mặc dù axeton có rất nhiều công dụng nhưng tác hại của nó cũng không ít:

  • Acetone có đặt điểm biến tính rất nhanh nên khi trong đất, nước . Nhưng nếu kết hợp với chất như: hydogen peroxide, chloroform thì axeton trở nên cực kỳ có hại.
  • Acetone với liều lượng nhỏ sẽ được gan chuyển hóa thành các sản phẩm vô hại. Nhưng,với hàm lượng lượng lớn thì aceton xâm nhập vào cơ thể. Sẽ gây nên hiện tượng ói mửa, nặng hơn có thể ói ra máu.
  • Dung dịch axeton bắn vào mắt sẽ gây cay, tổn thương giác mạc nhưng thường sẽ lành sau vài ngày. Nếu tiếp xúc trong thời gian dài có thế làm giác mạc bị đục tạm thời hoặc vĩnh viễn. Khi uống hoặc hít phải hơi acetone có thể dẫn đến niêm mạc họng bị kích thích, sưng, ngửi mùi acetone lâu ngày sẽ gây tổn thương niêm mạc mũi, suy yếu hệ hô hấp và khó thở. Nếu bị ngộ độc acetone, nhịp tim sẽ đập rất nhanh và huyết áp giảm đáng kế.
  • Nhiễm độc acetone thì thần kinh trung ương giảm hoạt động, bệnh nhân thấy buồn ngủ, cử động không phối hợp, thân thể chuyển động liên tục và có thể bị hôn mê. Nó có thể gây khó thở, nhịp thở chậm, hơi thở yếu, ngứa phế quản.
  • Đặc tính nguy hiểm của Acetone là bắt lửa nhanh, gây cháy nổ nên khi sử dụng, bảo quản phải để xa nguồn nhiệt, tránh ánh nắng chiếu vào trực tiếp, cùng với tính chất dễ bay hơi nên phải bảo quản trong các vận dụng kín, không để không khí lọt vào.

Những lưu ý khi sử dụng Acetone

Hóa chất này đã được nghiên cứu rộng rãi và thường được công nhận là có độc cấp tính và mãn tính thấp nếu bị uống hay hít vào. Vì vậy, khi cần tiếp xúc với hóa chất này, để bảo vệ sức khỏe chúng ta cần có những biện pháp phòng ngừa:

  • Nếu được hãy cố gắng hạn chế tiếp xúc và hít hóa chất này.
  • Cần để sản phẩm ở nơi khô ráo, tháng mát, tránh xa tầm tay trẻ em.
  • Tránh xa các nguồn dễ cháy, tránh ánh nắng trực tiếp.
  • Nếu công việc của bạn cần phải thường xuyên tiếp xúc thì cần trang bị các đồ bảo hộ: mặc áo dài tay, đeo khẩu trang y tế, mang kính bảo hộ,..

Ngộ độc khí Acetone thì phải xử lý như thế nào?

  • Khi acetone tiếp xúc với mắt cần phải kiểm tra, rửa ngay với nước trong vòng 15 phút nếu có kính áp tròng cần lấy ra ngay và tới gặp bác sĩ chuyên khoa.
  • Nếu tiếp xúc với da cần rửa bằng xà phòng và nước, thay quần áo bị nhiễm bẩn, gặp bác sĩ chuyên khoa nếu có các kích ứng. Phải rửa ngay với xà phòng khử trùng và bôi kem sát khuẩn trong trường hợp da bị tôn thương nghiêm trọng.
  • Cần nới lỏng quần áo, cổ áo, thắt lưng; gọi cấp cứu, thực hiện hô hấp nhân tạo khi nạn nhân ngừng thở trong trường hợp hít axeton vào.
  • Khi có người nuốt phải axeton phải gọi cấp cứu không để nạn nhân nôn mửa, không sử dụng miệng để hô hấp nhân tạo đồng thời nới lỏng quần áo, thắt lưng,…
  • Dung môi Xylene công nghiệp là gì? Ứng dụng và cách sử dụng Xylene an toàn bạn cần biết?
  • Phenoxyethanol – chất bảo quản hiệu quả trong dược phẩm, mỹ phẩm

 

Bài viết liên quan
Bài Mới Nhất