62 Cách Nuôi Dạy Trẻ Sơ Sinh 0-12 Tháng Tuổi Thông Minh Khỏe Mạnh | Cleanipedia

Khoảng thời gian từ sơ sinh cho tới 12 tháng tuổi là giai đoạn đầu đời của bé. Lúc này, bé đang bắt đầu làm quen và tập thích nghi dần với cuộc sống xung quanh mình. Những phương pháp nuôi dạy trẻ theo từng tháng tuổi là chủ đề mà nhiều mẹ bỉm sữa quan tâm để nuôi dạy con tốt hơn. Trong bài viết dưới đây, Cleanipedia sẽ gợi ý một số mẹo nuôi dạy trẻ hữu ích nhất cho bạn nhé.

Vì sao nên quan tâm nuôi dạy trẻ theo từng tháng tuổi?

Việc bạn tiếp xúc với con và từ từ tập tành cho con nhiều thứ từ khi bé còn nhỏ sẽ giúp trẻ phát triển khỏe mạnh cả về tinh thần lẫn sức khỏe. Nuôi dạy con theo từng tháng tuổi giúp trẻ thích nghi được với nhiều sự thay đổi, đồng thời tăng cường khả năng tập trung, chú ý và ghi nhớ của bé.

Ngoài ra, bạn có thể dễ dàng nhìn thấy sự “nhàn hạ” của những người mẹ đã giúp con hình thành thói quen ăn ngủ đúng giờ ngay từ nhỏ đúng không nào? Khi bạn dạy con theo từng độ tuổi, những trò chơi hoặc hoạt động có thể cải thiện dần từ đơn giản đến phức tạp hơn.

Nuôi dạy trẻ 2 tháng tuổi sẽ khác hoàn toàn với cách nuôi dạy trẻ 7 tháng tuổi hay cách nuôi dạy trẻ 10 tháng tuổi. Khi bé quen và hòa nhập được với những gì bạn dạy, bé sẽ tự tin hơn và có cơ hội thúc đẩy sự phát triển của trẻ toàn diện hơn khi trưởng thành.

Tập trung phát triển thị giác, thính giác và xúc giác cho trẻ 0 đến 6 tháng tuổi

Bé sơ sinh – 1 tháng tuổi thường sẽ ngủ khá nhiều, nên bạn có thể bắt đầu nuôi dạy trẻ 2 tháng tuổi. Xung quanh giường của bé có thể dán tranh ảnh đơn giản để bé phát triển thị giác, khả năng nhìn ngắm và phân biệt đồ vật.

Trông giai đoạn nuôi dạy trẻ 3 tháng tuổi, bạn cũng có thể bày biện đồ chơi xung quanh bé để con có cơ hội được quan sát và tăng dần khả năng tập trung. Trong giai đoạn nuôi dạy trẻ 4 tháng tuổi trở lên, bạn có thể cho bé nghe nhạc nhẹ nhàng với âm lượng vừa đủ. Bạn có thể ôm con trong tay hoặc đặt bé trên 2 đầu gối và đung đưa nhẹ nhàng theo tiếng nhạc. Tham khảo thêm cách dạy trẻ học tiếng Anh chẳng mấy khó nhọc.

Và điều quan trọng nhất là bạn nên nói chuyện với bé từ lúc lọt lòng để bé nhận biết được tiếng của người thân nhé. Để phát triển xúc giác của bé, bạn có thể di chuyển núm vú hoặc bình sữa cho trẻ sơ sinh trên những vị trí khác nhau trên mặt bé để bé có thể cảm nhận được vị trí trong lúc tìm sữa.

Những cái ôm, những cái chạm nhẹ đầy yêu thương của cha mẹ cũng là một cách nuôi dạy trẻ 5 tháng tuổi tốt nhất để bé cảm nhận được hơi ấm và tình thương từ phía người lớn. Vậy nên, đừng ngại ngần thể hiện tình cảm với con yêu từ khi con lọt lòng bạn nhé.

Tập trung phát triển vị giác và khứu giác cho bé 6 tháng – 12 tháng

Phát triển vị giác là việc bạn cần làm trong giai đoạn nuôi dạy trẻ 6 tháng tuổi trở lên. Đây là độ tuổi mẹ cho bé ăn dặm lần đầu, vì vậy bạn nên cho bé tiếp xúc với vị ngọt trước vì chúng gần với vị sữa mẹ hơn. Bên cạnh đó, mẹ cũng nên tìm hiểu rõ các giai đoạn cho bé ăn dặm bột ngọt bao lâu rồi chuyển sang bột mặn.

Hãy dùng khăn xô thấm ít nước nguội, nước ấm, nước lạnh, nước có vị ngọt, mặn, chua… để bé cảm nhận và đưa ra những “sắc thái” đón nhận hương vị mới. Đây là một cách kích hoạt vị giác trong sách nuôi dạy con kiểu Nhật mà bạn có thể tham khảo. 

Các nghiên cứu đều công nhận rằng bé sơ sinh đã có thể cảm nhận được mùi hương xung quanh chúng. Tuy nhiên, nếu bạn sợ con mẫn cảm với mùi hương thì bạn có thể “hoãn lại” và chỉ cho bé cảm nhận mùi hương khi bé đã phát triển hơn. Hướng dẫn nuôi dạy con theo cách của cha mẹ Nhật Bản như thế nào?

Khi nuôi dạy trẻ 7 tháng tuổi, bạn có thể cho bé ngửi mùi thức ăn trước khi bé thưởng thức. Về sau bé có thể cảm nhận được mùi thức ăn từ xa và nếu bé thích món ăn đó, bé sẽ đòi ăn mà không cần bạn “năn nỉ”.

Thêm vào đó, cách nuôi dạy trẻ 1 tuổi là cho bé ngửi hương thơm của hoa cỏ tự nhiên, hoặc ngửi thêm nhiều mùi hương khác nhau từ nhiều nguồn thơm để khứu giác của bé được phát triển toàn diện nhất.

12 tháng đầu đời và những gì mẹ cần nuôi dạy trẻ

Sau đây, Cleanipedia sẽ tổng hợp lại những mốc phát triển từng tháng tuổi để những ai lần đầu làm mẹ không còn bỡ ngỡ và chuẩn bị thật tốt để nuôi dạy trẻ: 

• Trẻ 1 tháng tuổi: Bé tập làm quen với thế giới, bạn có thể giơ đồ chơi lên để bé quan sát và tập trung nhìn ngắm. Làm thế nào để giúp trẻ phát triển toàn diện? Đọc thêm bài viết sau.

• Trẻ 2 tháng tuổi: Bạn hãy dùng dầu massage nhẹ nhàng cho bé vì lúc này bé đã có được những cảm giác tiếp xúc da thịt rồi nhé.

• Trẻ 3 tháng tuổi: Bé có những vận động nhiều hơn, lúc này bạn có thể chơi trò “đạp xe tại chỗ” một cách nhẹ nhàng với bé.

• Trẻ 4 tháng tuổi: Bé đã cảm nhận và ghi nhớ các khuôn mặt.

• Trẻ 5 tháng tuổi: Bé đã biết cầm nắm đồ vật, bạn có thể chơi trò úp mở tay tìm đồ vật với bé.

• Trẻ 6 tháng tuổi: Bé tập làm quen với thức ăn dặm

• Trẻ 7 tháng tuổi: Giai đoạn bi bô tập nói, bạn và mọi người hãy cố gắng nói nhiều với con nhé.

• Trẻ 8 tháng tuổi: Lúc này, bé sẽ cảm nhận rõ về âm nhạc, hãy cho bé xem ca nhạc và cùng con chơi đùa với âm thanh.

• Trẻ 9 tháng tuổi: Bé đang trong giai đoạn tập nói thì cách nuôi dạy con 9 tháng tuổi là hãy luyện tập cùng con để bé có thể nói những từ tròn và rõ.

• Trẻ 10 tháng tuổi: Bạn có thể kết hợp các hoạt động tập nói và các đồ vật có âm thanh để bé cảm nhận.

• Trẻ 11 tháng tuổi: Bé bắt đầu tập bò và tập đi, bạn nên có những trò vận động để kích thích bé di chuyển nhiều hơn.

• Trẻ 12 tháng tuổi: Lúc này bạn có thể chuẩn bị những món đồ chơi thể hiện sự logic hoặc màu sắc phong phú để bé phát triển não bộ. Đọc thêm nguyên tắc nuôi dạy trẻ tự lập lớn khôn trưởng thành.

Kích thích thị giác của bé

1. Giao tiếp bằng mắt. Trong suốt quá trình phát triển của bé, nhất là ở giai đoạn sơ sinh thì việc giao tiếp bằng mắt sẽ là yếu tố kích thích thị giác của bé hữu hiệu nhất. Bạn hãy tận dụng những khoảnh khắc ngắn ngủi khi bé hé mắt ra và nhìn ngay vào bé. Điều này giúp bé xây dựng trí nhớ của mình, ghi nhớ khuôn mặt của bạn.

2. Lè lưỡi của bạn để thu hút bé. Theo các kết quả nghiên cứu thì trẻ sơ sinh mới 2 ngày tuổi đã có thể bắt chước các chuyển động đơn giản trên khuôn mặt. 

3. Để bé nhìn vào bản thân mình trong gương. Bé có thể nghĩ rằng mình đang nhìn một đứa trẻ dễ thương khác và phản ứng lại bằng cách vẫy tay, mỉm cười.

4. Tập cho bé cách phân biệt bằng việc đưa hai bức tranh lên cách mặt bé khoảng 8 – 12 inch. Chúng nên giống nhau và có một điểm khác biệt nhỏ. Theo đó, một đứa trẻ sơ sinh cũng sẽ nhìn đi nhìn lại và phát hiện ra sự khác biệt, tạo nền tảng cho việc nhận dạng và đọc chữ cái sau này.

Trò chuyện với bé thường xuyên hơn

5. Trò chuyện với bé thường xuyên hơn. Mặc dù bạn có thể chỉ nhận được cái nhìn trống rỗng, nhưng không sao, bạn chỉ cần dừng lại những khoảng ngắn một chút. Bé sẽ nhanh chóng bắt kịp nhịp trò chuyện thôi. Tham khảo thêm cách dạy con ngoan vâng lời không đòn roi.

6. Nói những lời thủ thỉ hay câu nói “ngớ ngẩn” để thu hút sự chú ý của bé

7. Hát một bài hát. Bạn có thể tìm hiểu nhiều giai điệu khác nhau hoặc tự tạo ra những câu hát của riêng bạn. Khá nhiều nghiên cứu cho thấy việc làm quen với nhịp điệu âm nhạc sớm có liên quan đến việc học toán sau này.

8. Thu hút ánh nhìn của em bé bằng các thông báo như “Mẹ sẽ bật đèn/tắt đèn ngay bây giờ” trước khi bật công tắc đèn. Theo thời gian, bé sẽ nhận thức được bài học về nguyên nhân (bật/tắt công tắc) – kết quả (đèn sáng lên/tối đi)

9. Cù vào các ngón chân của bé để tạo tiếng cười. Chúng ta đều biết tiếng cười là bước đầu tiên để phát triển khiếu hài hước.

10. Hãy làm những biểu cảm hài hước như phồng má và để trẻ chạm vào mũi. Bạn cũng có thể áp dụng các động tác như lè lưỡi, tạo tiếng động vui nhộn khi bé kéo tai, vỗ đầu bạn. Thực hiện liên tục cùng một thói quen 3, 4 lần sau đó thay đổi động tác để bé đoán.

11. Đùa giỡn với bé bằng cách chỉ vào một bức ảnh và gọi “Mẹ ơi”. Sau đó nói với bé rằng bạn thật ngớ ngẩn và cười nhạo “trò đùa” của mình. Đây cũng là một cách xây dựng khiếu hài hước mới chớm nở của trẻ.

Tiếp xúc với bé nhiều hơn

12. Nếu bạn có thể cho bé bú bằng sữa mẹ, hãy làm điều này càng lâu càng tốt. Có một thực tế rằng các em bé sơ sinh có thể bú sữa mẹ khi còn nhỏ sẽ có chỉ số thông minh cao hơn. Đồng thời, việc cho con bú cũng là khoảng thời gian tuyệt vời để bạn gắn kết với bé. Hãy hát, trò chuyện hoặc đơn giản là vuốt ve mái tóc của bé.

13. Tận dụng khoảng thời gian thay tã cho bé để dạy bé về các bộ phận cơ thể hoặc các mảnh quần áo. Lặp lại liên tục để giúp bé học cách đoán trước các thói quen.

14. Hãy tắt tivi đi bởi bộ não của bé cần sự tương tác trực tiếp với ba mẹ mà không chương trình truyền hình nào có thể đem lại.

15. Dành ra vài phút mỗi ngày chỉ đơn giản để ngồi trên sàn nhà với con bạn – không cần âm nhạc, đèn sáng hay những trò nghịch ngợm, để bé tự hoạt động thoải mái.

Rèn luyện thể chất cho bé

16. Dùng bản thân mình tạo thành sân chơi cho bé bằng cách nằm xuống sàn để bé trèo và trườn khắp người bạn. 

17. Xây dựng một chướng ngại vật nhỏ như đặt đệm sofa, gối, đồ chơi trên nhà và chỉ cho bé cách bò qua, chui xuống và xung quanh các đồ vật. 

18. Hãy dạy bé những hành động tự do như xoay người, hét lên, làm trò vui nhộn…để tăng khả năng vận động và tạo niềm vui cho bé.

19. Thử trò chơi “Theo người lãnh đạo” bằng cách bò trườn khắp nhà, thay đổi tốc độ của bạn và dừng lại ở những khu vực thú vị để bé vui chơi

20. Hãy làm theo những hành động của bé. Khi trẻ lớn dần lên, bé sẽ tự mở rộng khả năng sáng tạo của mình để xem liệu bạn có thể làm được mọi thứ mà trẻ làm như tạo tiếng động, cười, bò lùi lại phía sau hay cười.

Cho bé khám phá những môi trường mới

21. Hãy địu em bé lên trước ngực bằng đai đeo em bé và đi dạo bên ngoài. Trong lúc đó, bạn có thể giới thiệu những thứ mới mẻ mà bé gặp như chú chó nhỏ, cây xanh,…Điều này giúp mở mang vốn từ vựng của cho bé nhà bạn. 

22. Dẫn bé đi mua sắm cùng để bé khám phá những khuôn mặt mới, làm quen với những âm thanh, màu sắc đa dạng.

23. Chuyển ghế ăn cho bé sang phía khác của bàn ăn để thay đổi khung cảnh và xây dựng thói quen ghi nhớ vị trí đặt các đồ vật trên bàn ăn.

Tạo những niềm vui ngẫu hứng cho bé

24. Thỉnh thoảng, hãy làm bé ngạc nhiên, thích thú với những động tác thổi nhẹ vào mặt, cánh tay hay bụng của bé hoặc nhất bé lên cao và thử quan sát phản ứng của bé nhé.

25. Thực hiện trò ảo thuật “3 lá bài”. Lấy vài hộp nhựa rỗng và giấu một món đồ chơi nhỏ của bé bên dưới. Xáo trộn các vị trí của hộp nhựa và để bé tự tìm đồ chơi của mình.

26. Hãy chơi trò trốn tìm với bé. Điều này không chỉ mang lại tiếng cười cho bé mà còn giúp bé nhận biết đồ vật có thể biến mất và sau đó quay trở lại.

27. Đưa cho bé vài mẩu giấy hoặc vài quả bóng tennis, đặt một cái thùng mở dưới chỗ ngồi của bé và để bé “ngắm mục tiêu”.

Dạy bé cảm nhận các kết cấu đồ vật

28. Nếu bé của bạn thích rút khăn giấy ra khỏi hộp, hãy để bé chơi thỏa thích. Bạn có thể giấu một vài món đồ chơi nhỏ dưới hộp giấy, bé sẽ cực kỳ vui mừng khi tìm thấy chúng.

29. Chuẩn bị một hộp gồm các loại vải khác nhau như lụa, khăn bông, len và vải lanh. Dùng từng miếng vải xoa lên má, bàn chân, bụng của bé và mô tả cảm giác của từng loại.

30. Bế bé đi vòng quanh trong nhà và chạm tay vào cửa sổ mát lạnh, các loại vật dụng mềm và các đồ vật an toàn khác. Hãy dán nhãn các vật dụng khi bạn đi để bé ghi nhớ cảm giác. 

31. Hãy để trẻ tự “chơi” với đồ ăn của mình. Bạn chỉ cần chuẩn bị các món ăn khác nhau như đậu Hà Lan nấu chín, ngũ cốc, mì ống,..và để bé tự tập cầm nắm.

Dạy bé tập nói

32. Dành riêng mỗi tuần cho một chữ cái trong bảng chữ cái. Ví dụ như đọc những cuốn sách bắt đầu bằng chữ A, ăn thức ăn A, cắt đồ ăn nhẹ theo hình dạng đó và viết chữ cái lên vỉa hè bằng phấn.

33. Hãy giúp bé tập đếm bằng cách đếm to mọi thứ như số lượng đồ chơi, số bậc thang trong nhà, ngón tay, ngón chân.

34. Các nhà khoa học đã khám phá ra rằng trẻ sơ sinh 8 tháng tuổi đã có thể học cách nhận biết chuỗi các từ ngữ trong một câu chuyện khi bé được đọc 2 3 lần liên tiếp. Vì thế, hãy đọc sách cho bé nghe và đọc đi đọc lại để giúp bé học ngôn ngữ.

35. Chọn những câu chuyện mà bé thích, sau đó thay tên nhân vật bằng tên của bé để làm câu chuyện thêm thú vị,

36. Đưa bé đến thư viện và tận dụng giờ kể chuyện, múa rối và cho bé xem các hàng sách.

Tạo kỷ niệm cho bé

37. Hãy làm một album hình ảnh gia đình từ người thân đến họ hàng gần xa và thường xuyên cùng bé xem chúng để xây dựng trí nhớ. Ngoài ra, mỗi khi bà hay ai đó gọi điện thoại, hãy chỉ cho bé hình ảnh của họ.

38. Trong chuyến tham quan sở thú, hãy chụp các bức ảnh con vật và tạo thành một album. Sau đó cùng bé xem hình ảnh và đặt tên các con vật quen thuộc. 

39. Cùng bé xem lại các video cũ có bé trong đó như cảnh quay bé lần đầu được tắm, cảnh bé chơi đùa…

40. Sáng tạo một trò chơi trí nhớ bằng cách chụp ảnh cận cảnh của người thân, in mỗi người thành 2 tấm hình, tạo thành một bộ thẻ hình. Sau đó đặt úp hình xuống sàn và giúp bé tìm 2 hình giống nhau.

Mẹo chăm sóc cho trẻ mới biết đi

41. Hãy tận dụng thời gian kể chuyện nhiều hơn và chỉ ra chi tiết nhỏ trong câu chuyện. Sau đó đặt các câu hỏi kích thích tư duy của bé. 

42. Để bé thỏa sức chơi đùa trong mưa, vũng nước hay ngồi trên cỏ ướt.

43. Thỉnh thoảng hãy để bé trải nghiệm làm “boss” để xây dựng sự tự tin bằng cách để bé chọn lựa 2 món ăn, 2 bát ăn có màu sắc khác nhau.

44. Hãy để con bạn chơi với các chiếc áo sơ mi cũ của bố hoặc những chiếc mũ, khăn quàng cổ, găng tay. Bạn có thể tạo ra tình huống giả vờ và xem khả năng sáng tạo của bé như thế nào.

45. Hãy đem những món đồ chơi, hộp lục lạc cũ ra để bé chơi cùng với đồ chơi mới. Bạn sẽ ngạc nhiên trước những cách mới mà bé tìm ra để chơi với chúng.

46. ​​Hãy ôm con trước khi ngủ và hỏi con điều gì đã khiến con vui/buồn trong ngày. Điều này giúp bé nhớ lại và suy nghĩ về những cảm xúc của mình.

47. Hãy cho bé xem các hình ảnh về côn trùng vô hại (bọ rùa, dế, bướm) trong sách hoặc tạp chí, sau đó cùng bé đến công viên để khám phá (nếu có thể).

48. Thử đeo kính các màu sắc khác nhau như hồng phấn, vàng, xanh lam, sau đó hỏi trẻ xem có thể phát hiện ra màu đó không khi hai mẹ con đi dạo phố.

49. Tạo điều kiện cho bé làm việc cùng bạn, chẳng hạn như chỉ cho bé cách phân loại đồ giặt thành đồ tối và đồ trắng. Bạn cũng có thể chỉ bé tìm xem quần áo nào thuộc về mình.

50. Chỉ cho bé sự khác biệt về dung tích bằng cách sử dụng vài chiếc cốc nhựa và để trẻ đổ đầy nước từ cốc này sang cốc khác. Đôi khi bé sẽ đổ quá nhiều hoặc quá ít, lúc đó hãy giúp bé phân biệt cốc nào lớn hơn và cốc nào nhỏ hơn.

Khi đã đọc đến đây, chắc hẳn bạn cũng đã phần nào nắm được những gì mình cần nuôi dạy trẻ như thế nào để giúp bé phát triển một cách tốt nhất đúng không nào? Cleanipedia chúc bạn sẽ có những cách chăm con thật khoa học và hiệu quả nhất!

>>> Tham khảo thêm

Tác giả: Team Cleanipedia 

Bản quyền thuộc về: Unilever Vietnam. Ghi rõ nguồn khi tham khảo.