5 lưu ý giúp trẻ học tiếng Anh từ cấp 2

Cô Moon Nguyen, chuyên gia đào tạo phát âm tiếng Anh và nói lưu loát, hướng dẫn phụ huynh phương pháp giúp con bắt đầu học tiếng Anh từ cấp 2.

Theo cô Moon Nguyen, bắt đầu học tiếng Anh sớm hay muộn không quá quan trọng bằng phương pháp học phù hợp và con không ngại/sợ học tiếng Anh. Phương pháp học không phù hợp là tập trung quá nhiều vào ngữ pháp, có thể khiến con không kết nối ngôn ngữ với thực tế sử dụng, lâu dần làm giảm sự nhiệt huyết của con với ngôn ngữ này.

1. Xác định tâm lý

Ngày nhỏ mỗi khi tôi đi thi, mẹ đều dặn “bình tĩnh, tự tin, bắn trúng đích”. Trong việc đồng hành cùng con, bố mẹ cũng nên vậy, hãy bình tĩnh và đừng quá lo lắng khi con đang bị bạn đồng trang lứa bỏ lại phía sau.

Tôi từng rất kém tiếng Anh (so với các bạn cùng lớp). Cuối năm lớp 6, tôi bỗng dưng muốn giỏi như một bạn trong lớp nên đã bước vươn lên trong môn học này. Ngôn ngữ là một kỹ năng, cần được thực hành liên tục. Bố mẹ không nên kỳ vọng con học tập trung vài tháng là đuổi kịp các bạn. Đừng tập trung vào mục đích, hãy tập trung vào hành trình thực hiện mục đích đó.

2. Bắt đầu từ phát âm

Con gái tôi phát âm rất tốt. Ban đầu khi định hướng học cho con, tôi tính bỏ qua phần này. Tuy nhiên, sau khi đồng hành cùng con một thời gian, tôi thấy con vẫn cần học phát âm. Con nói tốt nhưng do chưa hiểu về âm và các kỹ thuật trong phát âm nên khả năng nghe nhận diện âm của con không tốt, vô tình ảnh hưởng tới khả năng nghe tiếng Anh, đặc biệt khi nghe ở tốc độ nhanh. Khác với tưởng tượng của nhiều phụ huynh, phát âm không chỉ giúp con nói rõ mà có liên quan tới việc nâng cao khả năng nghe.

3. Nghe

Để con thích nghe, bố mẹ cần liên hệ việc nghe với kinh nghiệm và trải nghiệm thực tế của con. Ví dụ, nếu con quan tâm tới nấu ăn hoặc làm thủ công, hãy cho con nghe để học kiến thức (listen to learn). Bạn sẽ thắc mắc “con nghe còn không hiểu thì học được gì?”. Hãy nhớ đây là bước làm quen, giống như bước đệm để con cảm thấy ý nghĩa của việc học tiếng Anh. Con có thể xem video trên YouTube và xem phụ đề kết hợp.

Tuy nhiên, nếu con nhìn phụ đề (kết hợp tra từ điển) vẫn không hiểu thì tốt nhất bố mẹ nên bồi bổ kỹ năng đọc hiểu cho con trước. Ngoài ra, để chọn kênh con thích, bố mẹ có thể gõ từ khóa trên YouTube. Các video hiện giờ đều có phụ đề tự động và chỉnh chế độ nói chậm nên mọi thứ trở nên dễ dàng với các con hơn. Song song với nghe để học (listen to learn), phụ huynh hãy đào tạo cho con cách nghe “learn to listen”.

Tôi từng mắc một vài sai lầm cơ bản nhưng “chết người” khi luyện nghe. Những sai lầm này khiến tôi gặp khó khăn với việc nghe suốt nhiều năm:

– Nghe chép chính tả, bật đi bật lại tới khi nào nghe được thì thôi

– Đang nghe mà có từ nào không biết là bối rối, không nghe được những câu tiếp theo nữa

– Nghe tập trung từng từ, tới khi họ nói nhanh là không nghe ra

Khi học cách nghe (learn to listen), thay vì nghe YouTube, học sinh hãy chọn bài nghe phù hợp khả năng. Con phải học cách phân tích một bài để nắm được cách nghe. Tốt nhất, bố mẹ cân nhắc tìm một khóa luyện nghe chuyên sâu cho con.

4. Nói

Khi con đã nghe và có thể đọc một cách tự tin hơn là lúc thích hợp để phát triển khả năng nói. Ngoài việc tự tạo môi trường để nói tiếng Anh cùng bạn bè, người thân hoặc các hội nhóm, việc tự luyện tập sẽ tạo nên sự khác biệt qua thời gian. Việc ghi âm đoạn tự nói với bản thân về các chủ đề mỗi ngày sẽ giúp con tự tin hơn và chuẩn bị tinh thần cho những cuộc hội thoại thực tế.

5. Đọc và Viết

Khi con học cấp 2, việc bố mẹ dành thời gian đọc tiếng Anh hằng ngày cho con không còn khả thi. Do đó, phụ huynh thuê một gia sư kèm cặp con là hợp lý, nhất là khi con mới bắt đầu hoặc khả năng đọc hiểu yếu.

Con có thể bắt đầu học cách đọc (learn to read) ở bất kỳ quyển giáo trình dạy đọc nào, sau đó bố mẹ từ từ giúp con đọc những bài viết trên mạng với nội dung liên quan. Ngữ pháp có thể được dạy lồng ghép kết hợp khi đọc, không nhất thiết phải dạy ngữ pháp tách riêng như trong nhà trường. Bố mẹ có thể tham khảo bất kỳ giáo trình dạy đọc nào, ví dụ TOELF Junior hay loạt Expert IELTS, Q Reading & Writing, đọc thêm trang newsinlevels.com.

Khi con đã có nền tảng đọc tương đối, bố mẹ có thể khuyến khích con đọc tìm hiểu về các chủ điểm quan tâm bằng cách Google từ khóa, hoặc tham gia các khóa học trên Khan Academy.

Về khả năng viết, việc đọc rồi tự ngồi viết lại câu theo cách riêng của con rất hữu ích. Tôi thường xuyên áp dụng việc này với các con của mình. Con chưa cần phải sáng tạo ra ngôn ngữ, mà dựa trên ngôn ngữ và nội dung bài đọc để luyện kỹ năng viết. Bố mẹ nên xây dựng thói quen này hàng ngày cho con. Con sẽ dần học được cách sử dụng từ ngữ và cấu trúc câu thông qua việc đọc và ứng dụng vào viết.

Bố mẹ lưu ý không cho con học kiểu mỗi ngày tra từ điển và ghi chép từ vựng. Học từ vựng “chết” như vậy rất dễ quên và gây chán, vì nó không giúp các con liên hệ với kiến thức thực tế hoặc hoàn cảnh có ý nghĩa. Ngoài ra, phụ huynh cũng không nên bắt con học ngữ pháp để lấy điểm trên trường. Mẹ vừa muốn con điểm cao ở trường lại vừa muốn chúng giỏi mọi thứ? Tại mỗi thời điểm, bạn hãy đưa ra những ưu tiên riêng.

Ngữ pháp cần thiết để con có thể đọc hoặc nghe hiểu nhưng nếu chỉ học ngữ pháp tách rời ngữ cảnh, con khó lòng liên hệ thực tế và cảm thấy việc học có ý nghĩa. Vì thế, học ngữ pháp luôn phải lồng trong học đọc. Để dạy được ngữ pháp thú vị là cả một nghệ thuật mà không phải giáo viên tiếng Anh nào cũng làm được.

Moon Nguyen