3 cách thêm hợp âm màu – Guitara – Dạy guitar hát piano Long Biên
Làm sao để thêm hợp âm Màu, làm phong Phú giai điệu mà không bị phô?
Việc chơi đi chơi lại một vài vòng hợp âm có thể sẽ làm cho chúng ta nhàm chán vì nó làm cho hầu hết các ca khúc của chúng ta bị “một màu”, nghe bài nào cũng như bài nào, không tạo ra được điểm nhấn. Tất nhiên, ngoài yếu tố hợp âm thì còn nhiều yếu tố khác tạo nên cảm xúc khác biệt cho một ca khúc, nhưng trong bài viết này, tôi sẽ tập trung vào việc thêm hợp âm màu để kết thúc một đoạn nhạc thật lạ tai và êm tai.
Chú thích: “hợp âm màu” là một cách gọi của dân chơi đàn ám chỉ các hợp âm không phải là “hợp âm trưởng” và “hợp âm thứ” – 2 loại hợp âm được sử dụng nhiều nhất khi học đệm hát cơ bản.
Trước hết chúng ta hãy tưởng tượng ra chùm hợp âm mà chúng ta soạn ra giống như một hành trình. Trong đó, hợp âm I – hợp âm chủ âm sẽ là nhà (Home), mỗi lần chuyển hợp âm (chord change) là một lần rẽ trong chuyến đi. Chúng ta có thể đi lan man ra xa nhưng mỗi lần quay về nhà là một lần cảm giác được sự an toàn, thư thái. Âm nhạc là để “chill” mà phải không các bạn?
Hợp âm I là nhà, mỗi lần đổi hợp âm là qua một khúc cua
Mặc dù có một số bài hát không xuất hiện hợp âm I trong vòng hợp âm, nhưng không có nghĩa là bài hát đó không có chủ âm. Với những ai thấy vấn đề này quá mới mẻ thì hãy cứ nghĩ rằng hợp âm I chính là hợp âm kết bài hát, giúp cho bài hát có cái kết trọn vẹn, dễ nghe. Những thứ rắc rối hãy để mình giải thích vào các bài sau, giờ tập trung vào vấn đề chính đã nhé.
Hợp âm giúp chúng ta quay về “nhà” hay nhất chính là hợp âm “tạo căng thẳng” (tension chord). Sau hợp âm tạo căng thẳng sẽ là một hợp âm “giải tỏa căng thẳng”, điều này giúp cho người nghe cảm thấy dễ chịu, hoặc “phê” ?. Ở đây, hợp âm tạo căng thẳng chính là hợp âm màu, có 3 cách dùng như sau:
Cách 1: Dùng hợp âm 5 (V)
Lấy ví dụ ở giọng Rê trưởng (D) có các hợp âm xếp theo thứ tự từ gốc như sau:
Hợp âm I : D
Hợp âm ii : Em
- Hợp âm iii : F#m
Hợp âm IV: G
Hợp âm V : A
Hợp âm vi : Bm
Hợp âm vii: C#dim
Bạn hãy chơi thử vòng hợp âm như hình: D Bm Em A7 D
Trong đó, V là hợp âm “căng thẳng”, khi trở về I sẽ tạo hiệu ứng giải tỏa. Tôi lấy ví dụ với hợp âm La trưởng (A), chúng ta có thể có các biến thể của hợp âm V như sau:
Hợp âm 7. Bạn hãy thử chơi A7 xong chơi D và nghe nhé
Hợp âm 7 sus4. Bạn chơi theo trình tự A7sus4 – A7 – D
Hợp âm 13. Chơi A13 rồi quay về D
Hợp âm Aug7 (tăng 7). Chơi Aaug7 rồi chơi D
Hợp âm 7 giáng 9. Bạn quạt thử rồi quạt về D nhé.
Thật ra, với mỗi hợp âm bất kỳ trong vòng hợp âm, ta đều có thể chèn hợp âm màu vào trước nó để tạo hiệu ứng, nhưng đó không phải là biện pháp an toàn nếu ta không hiểu bản chất của nó. Tôi sẽ đi sâu hơn vào vấn đề này trong các bài viết tiếp theo tại link.
Bài tập nhanh: Các bạn hãy tìm trên google các thế bấm hợp âm 13, aug7, 7b9 của G (hợp âm 5 trong giọng C) rồi sau đó, chơi cùng hợp âm C để cảm nhận hiệu ứng “về nhà” của mỗi chùm hợp âm nhé.
Cách 2: Dùng hợp âm 7 giáng trưởng
Trong ví dụ này, bạn coi hợp âm vii như là một nốt nhạc rồi giảm nửa cung là ra bVII. Cụ thể, ở đây, C# giảm nửa cung thành C. Tưởng tượng như mình đi cổng sau để về nhà (D), cổng sau chính là C hoặc các biến thể của nó (C7, C9,….)
bVII cũng tính là hợp âm “căng thẳng” nhé.
Hợp âm 4 thứ (iv) sẽ thường được dùng để dẫn lối về “cửa sau”, tạo ra sự nối tiếp Gm – C7 – D, cho cảm giác mềm mại hơn, như 2 ảnh dưới:
IV
(trưởng) đổi thành
iv
(thứ)Cách di chuyển này tạo cho người nghe một cảm giác “hứa hẹn”
Cách 3: 6 – 7 – 8 (dùng hợp âm 6 giáng trưởng)
Đơn giản là ta vẫn đi cửa sau nhưng được dẫn bằng lối khác. Đó chính là hợp âm 6 (vi), vốn là hợp âm thứ, sẽ được đổi tạm thời thành hợp âm trưởng và giảm xuống nửa cung (vi đổi thành bVI) để tạo thành chuỗi bVI – bVII – VIII (thật ra VIII chính là I nhưng tôi thích gọi là 6 –7 – 8 cho thuận miệng). Trong ví dụ cụ thể của chúng ta thì nó là chuỗi: Bb – C7 – D
Mẹo: bạn có thể từ I lùi về 1 cung là ra bVII, từ bVII lùi tiếp 1 cung là ra bVI
Cách 3 này là cách ít được sử dụng nhất vì nếu áp dụng vào bài hát có sẵn thì có thể phải thay đổi một vài nốt nhạc cho thuận với hợp âm. Sau đây là một ví dụ về 6 -7 -8. Bạn hãy nghe thử phần kết điệp khúc bài Last Dance của Big Bang, câu “just one last dance”:
Bạn nghe tất cả những câu “just one last dance” trong bài sẽ thấy sự xuất hiện của hợp âm 6 – 7 – 8 (C – D – E)
Và cuối cùng, bạn có thể áp dụng 3 cách trên vào bất kỳ giọng nào, vào một đoạn trong ca khúc, vào cái kết hoặc vào intro.
Bài tập dành cho bạn:
- Áp dụng các cách trên vào một vòng hợp âm mà bạn hay chơi.
- Mỗi lần nghe nhạc, để ý cách mà các nhạc công kết đoạn hoặc kết bài, xem họ chơi cách nào.
- Thử nối các hợp âm khác nhau vào với hợp âm màu, sau đó về hợp âm chủ âm để giải tỏa. Ví dụ: ii V I, iii V I, IV V I,…
Vẫn còn rất nhiều cách hay để gia tăng cảm xúc cho bài hát nên các bạn đừng quên follow Facebbok và Instagram để ủng hộ Guitara nhé. Hẹn gặp lại các bạn ở các bài học sau. 👌
