16 nguyên nhân khiến trẻ bị chảy máu cam và cách xử trí cho cha mẹ – Nhà thuốc 365

Chảy máu cam là tình trạng khá phổ biến ở trẻ, dù không quá nghiêm trọng nhưng đôi khi, chảy máu cam lại là “cảnh báo” về dấu hiệu bệnh tiềm ẩn. Vậy trẻ bị chảy máu cam nguyên nhân do đâu và cha mẹ nên xử trí như thế nào? Cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé!

1. TRẺ BỊ CHẢY MÁU CAM – NGUYÊN NHÂN DO ĐÂU?

1.1 Chảy máu cam là gì?

Chảy máu cam là tình trạng tương đối phổ biến và thường gặp ở trẻ, đặc biệt là trẻ trong độ 2 – 8 tuổi. Hiểu đơn giản, chảy máu cam (còn gọi là chảy máu mũi) là hiện tượng các mạch máu nhỏ bên trong mũi bị tác động bởi một nguyên nhân nào đó vỡ ra và gây chảy máu.

Về cơ bản, chảy máu cam chỉ diễn ra trong một khoảng thời gian ngắn, sau đó tự động ngưng chảy và lành tính nhưng vì tình trạng này có thể lặp đi lặp lại nhiều lần trong tuần khiến cha mẹ lo lắng, hoảng sợ cũng như lúng túng không biết xử trí ra sao và lo sợ bé bị bệnh lý tiềm ẩn, bởi một số bệnh nguy hiểm ở trẻ cũng có biểu hiện ban đầu là chảy máu cam.

1.2 Phân loại các dạng chảy máu cam ở trẻ

Chảy máu cam có thể chảy máu từ trong mũi ra bên ngoài hoặc từ mũi chảy vào trong và xuống họng. Dựa vào kiểu chảy máu cam mà chia thành 2 dạng chảy máu cam gồm:

• Chảy máu mũi trước: Dạng chảy máu cam này chiếm đến 90% các trường hợp trẻ bị chảy máu cam. Tin vui là nếu trẻ bị ở dạng này, cha mẹ có thể dễ kiểm soát tại nhà hoặc cơ sở y tế và nó cũng được đánh giá là lành tính, ít ảnh hưởng đến sức khỏe.

• Chảy máu mũi sau: Dạng chảy máu cam này it gặp hơn nhưng tính chất và mức độ nguy hiểm của nó cao hơn so với chảy máu mũi trước, nên các chuyên gia khuyến cáo nếu trẻ bị chảy máu mũi sau hãy nhập viện để được can thiệp bởi bác sĩ tai mũi họng để chữa trị dứt điểm, phát hiện những nguy cơ bệnh sớm nhất có thể.

Trẻ có thể bị chảy máu cam khi vui chơi, sinh hoạt, ăn uống hoặc thậm chí, trẻ bị chảy máu cam khi ngủ… Vậy nguyên nhân của tình trạng này là gì?

1.3 Nguyên nhân trẻ bị chảy máu cam

Có rất nhiều nguyên nhân trẻ bị chảy máu cam, có thể phân thành 3 nhóm nguyên nhân chính là:

Nhóm nguyên nhân thường gặp

Chiếm đến 90% các trường hợp trẻ bị chảy máu mũi và lành tính, mang tính lặp đi lặp lại nhiều lần. Trẻ có thể bị chảy máu mũi do tác động vật lý – hay còn gọi là chảy máu mũi vô căn bởi:

• Do thời tiết hanh khô, thiếu ẩm trong không khí, hoặc do cha mẹ sử dụng điều hòa, máy lạnh, máy sưởi trong thời gian dài khiến độ ẩm trong không khí giảm, đồng thời khiến mạch máu trong mũi của trẻ bị vỡ, gây chảy máu cam.

• Do trẻ thường xuyên ngoáy mũi hoặc ngoáy quá sâu và mạnh, làm tổn thương các mạch máu trong mũi.

• Do trẻ bị ngứa mũi và gãi mạnh, khiến mạch máu trong mũi của trẻ bị tổn thương

• Do trong quá trình vui chơi trẻ vô tình đưa (nhét) hoặc bị nhét dị vật, đồ chơi… vào mũi.

• Do trẻ chẳng may bị va chạm phần mũi vào vật cứng trong quá trình vui chơi, học tập, chạy nhảy…

• Khi trẻ hắt hơi và xì mũi quá mạnh cũng có thể gây chảy máu cam

• Do vách ngăn mũi của trẻ bị vẹo, bất thường

• Do trẻ bị dị ứng, nhiễm trùng ở mũi, họng và xoang.

• Do cơ thể trẻ bị thiếu chất, đặc biệt là vitamin C

• Do tác dụng phụ sau quá trình sử dụng một số loại thuốc như thuốc chống viêm, thuốc xịt mũi.

Nhóm nguyên nhân ít gặp

Ngoài những nguyên nhân phổ biến (nguyên nhân vật lý) trên, trẻ bị chảy máu cam cũng có thể xuất phát từ tình trạng bệnh lý nào đó. Cha mẹ nên nắm được chính xác nguyên nhân để kịp thời phát hiện bệnh, đưa ra hướng xử lý kịp thời. Nếu trẻ bị chảy máu cam mà không do nguyên nhân vật lý, rất có thể xuất phát từ nguyên nhân dưới đây:

• Trẻ có dị vật bên trong mũi chưa được lấy ra, kèm theo tình trạng chảy máu cam là hiện tượng trẻ bị chảy mũi một bên, dịch mũi hôi, nghẹt mũi…

• Trẻ bị viêm mũi, viêm xoang.

• Trẻ mắc một số bệnh lý huyết học khác như như rối loạn đông máu, xuất huyết giảm tiểu cầu, các bệnh về máu gây giảm tiểu cầu (suy tuỷ xương, bệnh bạch cầu cấp…)

Nhóm nguyên nhân hiếm gặp

• Trẻ bị chảy máu cam không rõ nguyên nhân và kéo dài rất có thể là dấu hiệu cảnh báo trẻ đang mắc một số bệnh lý và cha mẹ tuyệt đối không chủ quan trong những trường hợp này. 

• Trẻ đang có các khối u (có thể ác tính hoặc lành tính) ở vùng tai mũi họng

• Trẻ bị gãy xương mũi, vỡ nền sọ do chấn thương cũng có thể gây chảy máu mũi. U vách ngăn, u xơ vòm mũi họng…

• Trẻ mắc các bệnh lý dị dạng mạch máu.

Đa phần tình trạng chảy máu cam ở trẻ đều lành tính và tự khỏi mà không cần điều trị. Nhưng cũng có những trường hợp trẻ bị chảy máu cam do nguyên nhân bệnh lý, phát hiện chính xác nguyên nhân chảy máu cam chính là cách để chủ động để phòng ngừa cũng như chữa trị kịp thời nếu chẳng may trẻ mắc bệnh nguy hiểm, hiếm gặp.

>>> Xem thêm các bài viết chia sẻ kiến thức chăm sóc sức khỏe trẻ em của Nhà thuốc 365

2. CÁCH XỬ TRÍ KHI TRẺ BỊ CHẢY MÁU CAM

Trẻ bị chảy máu cam có nguy hiểm không ắt hẳn là câu hỏi của nhiều cha mẹ, nhất là cha mẹ có trẻ bị chảy máu cam nhiều lần, lặp đi lặp lại hàng tuần. Như vừa chia sẻ, 90% trường hợp chảy máu cam là lành tính và sẽ tự hết, cũng như hoàn toàn có thể tự xử lý tại nhà.

Theo đó, nếu trẻ bị chảy máu cam, cha mẹ nên xử trí theo các bước sau đây:

• Bước 1: Giữ bình tĩnh cho trẻ vì nhiều trẻ thấy máu chảy dễ hoảng sợ, quấy khóc, bối rối, chạy lung tung… Đồng thời cho bé đứng hoặc ngồi cố định mở một vị trí với tư thế đứng/ngồi thẳng, đầu hơi nghiêng về phía trước.

• Bước 2: Xác định bên mũi chảy máu cam bởi thường nếu trẻ thấy máu mũi chảy sẽ lấu tay dụi mũi khiến cha mẹ khó phân biệt máu cam chảy từ bên nào của mũi, cha mẹ hãy để bé đứng/ngồi và giữ cho đầu của bé hơi hướng phía trước để xác định bên mũi bị chảy máu.

• Bước 3: Cha mẹ rửa tay sạch xong sau đó dùng giấy hoặc khăn sạch lau mũi cho bé. Tiếp đến dùng tay bóp nhẹ phần nửa dưới của mũi (cánh mũi) và giữ trong khoảng 5 – 10 phút để máu tự ngừng chảy. Nếu trẻ lớn cha mẹ có thể hướng dẫn bé để bé tự giữ mũi của mình sao cho thoải mái, dễ chịu nhất.

Lưu ý khi xử trí trẻ bị chảy máu cam:

• Không để trẻ dụi mũi khi chảy máu cam

• Tuyệt đối không cho trẻ nằm ngửa hoặc ngửa cổ ra sau vì có thể khiến máu cam chảy ngược về phía họng gây nên tình trạng nôn mửa hoặc có thể chảy vào khí quản của trẻ, gây sặc, khó thở thậm chí ngộ độc.

• Chỉ bóp nhẹ phần cánh mũi chứ không bóp phần xương sống mũi hay chỉ ấn một bên cánh mũi vì sẽ khiến trẻ bị đau mà không có tác dụng cầm máu.

• Không nhét giấy, bông… vào mũi trẻ khi trẻ bị chảy máu cam.

• Không nên thả tay ra quá sớm hoặc nhiều lần vì có thể khiến máu chảy kéo dài hơn do chưa thể hình thành được cục máu đông ngăn cản máu chảy.

• Không lạm dụng nước muối sinh lý để tạo độ ẩm cho mũi, bởi nước muối sinh lý chỉ giúp niêm mạc mũi không bị khô lúc đó, về lâu dài lại khiến mũi của trẻ bị khô hơn và càng dễ chảy máu cam hơn. 

Chăm sóc sau khi trẻ bị chảy máu cam

Sau khi cầm máu xong cho trẻ, máu đã ngừng chảy, cha mẹ nên để trẻ nghỉ ngơi ở trạng thái tĩnh, tránh hoạt động chạy nhảy ngay sau đó vì có thể máu cam chảy trở lại, cũng không nên cho trẻ nằm ngửa xuống ngay mà nên cho trẻ nằm nghiêng vì nhiều trường hợp máu cam vẫn chảy và chảy xuống họng (chảy máu mũi sau) khiến trẻ nôn mửa, đau bụng, khó chịu…  

Trẻ bị chảy máu cam khi nào nên gặp bác sĩ

Trong trường hợp đã tiến hành đầy đủ các bước trên và giữ chặt mũi sau 10 phút mà máu không ngừng chảy, cộng thêm các triệu chứng dưới đây, cha mẹ hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được xử trí kịp thời:

• Máu cam chảy liên tục hơn 20 phút và diễn ra nhiều lần với tần suất gần nhau, ví dụ 2 – 3 lần/ngày

• Trẻ bị chảy máu cam lặp lại nhiều lần không rõ nguyên nhân

• Trẻ chảy máu cam kèm theo tim đập nhanh, khó thở, nôn ra máu.

• Máu không chỉ chảy từ mũi mà còn chảy ra từ miệng hoặc chân răng khi bé ho hoặc nôn mửa.

• Trẻ không chỉ bị chảy máu cam mà máu cũng xuất hiện cả trong cả nước tiểu, phân…

• Trẻ bị chảy máu cam nhiều lần và nghẹt mũi kinh niên. 

• Trẻ bị chảy máu cam kèm xuất huyết dưới da

• Trẻ bị chảy máu cam nhiều lần khiến bé tái xanh, nhợt nhạt, đổ mồ hôi nhiều, biếng ăn, sút cân, thấp còi, hay nhức mỏi, nổi hạch, gan lách to… 

Chảy máu cam ở trẻ đa phần là lành tính và dễ dàng xử trí nếu biết cách, nhưng cha mẹ cũng không nên chủ quan để phòng tránh những nguy cơ bệnh có thể diễn ra. Đặc biệt là khi trẻ đang mắc các bệnh lý khác ảnh hưởng tới chức năng đông máu như bệnh gan, bệnh thận, bệnh hemophilia…

3. PHÒNG TRÁNH CHẢY MÁU CAM Ở TRẺ HIỆU QUẢ

Để tình trạng chảy máu cam không còn là nỗi lo lắng của cha mẹ cũng như ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe của trẻ, cha mẹ hoàn toàn có thể đồng hành cùng con để phòng tránh trẻ bị chảy máu cam.

Bằng cách:

• Vệ sinh mũi cho trẻ đúng cách: Cha mẹ có thể sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch khoang mũi cũng như phòng ngừ các bệnh về viêm mũi, viêm xong cho trẻ. Tuy nhiên không nên lạm dụng bởi sử dụng nhiều nước muối sinh lý có thể khiến trẻ bị khô niêm mạc, gia tăng tình trạng chảy máu mũi.

• Giữ độ ẩm tự nhiên cho mũi của trẻ bằng cách bôi kem dưỡng ẩm, uống đủ nước, đặc biệt là khi hoạt động vui chơi, chạy nhảy, thời tiết nóng.

• Sử dụng máy bù ẩm, tạo độ ẩm… nếu sử dụng điều hòa hoặc máy sưởi.

• 90% trường hợp trẻ em bị chảy máu cam nguyên nhân do tổn thương màng mạch ở vách ngăn mũi, chính vì thế hãy yêu cầu trẻ không ngoáy mũi, nhét dị vật vào mũi cũng như cẩn trọng trong khi vui chơi để mũi tránh bị va đập, tổn thương.

• Khám và điều trị dứt điểm tình trạng viêm mũi, viêm xoang hoặc các bệnh lý liên quan đến mũi của trẻ

Trẻ bị chảy máu cam nên ăn gì?

Một trong những nguyên nhân khiến trẻ bị chảy máu cam là do cơ thể trẻ đang bị thiếu chất, nhất là thiếu hụt vitamin C. Chính vì thế, cha mẹ hãy bổ sung cho trẻ các thực phẩm giàu vitamin C như: ớt chuông, trái cây họ cam quýt, trái cây mọng nước (dâu tây, cherry, việt quất…), các loại nước ép trái cây hoặc bổ sung viên vitamin C tổng hợp nếu nguyên nhân chảy máu cam là do thiếu vitamin C.

>>> Xem thêm: Nature’s Way Kids Smart Vitamin C + Zinc + D3 Chewables Tablets – Bổ Sung Vitamin C Và Kẽm Cho Bé

Bên cạnh đó, những thực phẩm chứa nhiều Kali, sắt… cũng rất cần thiết để tăng cường sản sinh máu, phòng ngừa nguy cơ mất nước và từ đó phòng ngừa nguy cơ chảy máu cam.

Trẻ bị chảy máu cam kiêng ăn gì?

Để tránh trẻ bị chảy máu cam nặng hơn cũng như tái lại nhiều lần, cha mẹ nên tránh cho bé ăn những thực phẩm:

• Cay nóng, dầu mỡ, chứa chất béo xấu

• Thức ăn nhanh

• Thức ăn chế biến sẵn, đóng hộp như xúc xích, thịt nguội…

• Đồ uống đóng chai, có gas

• Đồ uống có cồn, chất kích thích

Lời kết

Trên đây là một số chia sẻ của Nhà thuốc 365 về tình trạng trẻ bị chảy máu cam, nguyên nhân, cách xử trí cũng như cách chăm sóc trẻ đúng cách. Hy vọng sau bài viết cha mẹ đã hiểu con hơn cũng như đồng hành cùng con để cùng con khôn lớn mỗi ngày.