Việt Nam – thành viên tích cực, có trách nhiệm tại các diễn đàn đa phương

(VUFO) Ngày 7/6/2019, Đại hội đồng Liên hợp quốc sẽ tiến hành bầu 5 nước Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Nhân dịp Việt Nam sắp tham gia ứng cử làm Ủy viên không thường trực Hội đồng nhiệm kỳ 2020-2021, Đại sứ Nguyễn Phương Nga, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, nguyên Đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc đã trao đổi với phóng viên vài nét về sự kiện này.

Bà Nguyễn Phương Nga, quản trị Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, nguyên Đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc ( Ảnh : TV )

Pv: Là người đã từng làm Đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc, Đại sứ đánh giá như thế nào về vai trò của Việt Nam tại các diễn đàn đa phương?

Bà Nguyễn Phương Nga: Đối ngoại đa phương là một bộ phận quan trọng trong công tác đối ngoại của Việt Nam. Ngay từ những ngày đầu độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ động và tích cực vận động Liên hợp quốc, trước hết là các nước thành viên thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc (LHQ), tiếp nhận Việt Nam vào LHQ, công nhận nền độc lập của Việt Nam, ngăn chặn chiến tranh ở Việt Nam và Đông Dương. Các Hội nghị và Hiệp định Geneve 1954, Hiệp định Paris 1973 đã góp phần chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình, dẫn đến thắng lợi của cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Đó cũng là đóng góp lớn của Việt Nam trên diễn đàn đa phương vào hòa bình, ổn định và an ninh ở khu vực và trên thế giới.

Sau khi quốc gia thống nhất, Việt Nam đã vượt qua vây hãm cấm vận, từng bước gia nhập và tham gia tích cực vào nhiều tổ chức, forum đa phương quan trọng ở khu vực và quốc tế. Việt Nam đã và đang là thành viên tích cực của hơn 70 tổ chức, chính sách đa phương khu vực và quốc tế như Liên hợp quốc, Cộng đồng Pháp ngữ, Liên minh Nghị viện quốc tế ( IPU ), Thương Hội các vương quốc Đông – Nam Á ( ASEAN ), Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương ( APEC ), Tổ chức Thương mại thế giới ( WTO ), Diễn đàn Hợp tác Á – Âu ( ASEM ) … ký kết nhiều hiệp định kinh tế thương mại đa phương. Trong mỗi tổ chức mà tất cả chúng ta tham gia, Việt Nam luôn nỗ lực là một thành viên có nghĩa vụ và trách nhiệm, là một đối tác chiến lược đáng tin cậy .Ngày 28/7/1995, Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Thương Hội các Quốc gia Khu vực Đông Nam Á. Trong gần 25 năm tham gia ASEAN, với mục tiêu “ dữ thế chủ động, tích cực và có nghĩa vụ và trách nhiệm ”, Việt Nam đã chứng minh và khẳng định được uy tín và vai trò của mình trong ASEAN trải qua việc tham gia hợp tác ASEAN sâu rộng và tổng lực, 2 lần đảm nhiệm thành công xuất sắc cương vị quản trị ASEAN, có nhiều ý tưởng sáng tạo góp phần tích cực cho tiến trình kiến thiết xây dựng Cộng đồng ASEAN, kiến thiết xây dựng những văn kiện quan trọng xác lập phương hướng tăng trưởng và các quyết sách lớn của ASEAN trên cơ sở tôn trọng và giữ vững các nguyên tắc cơ bản của Thương Hội, giữ vai trò TT trong các chính sách bảo mật an ninh khu vực, tích cực góp phần vào duy trì đoàn kết, phát huy nghĩa vụ và trách nhiệm và tiếng nói chung của ASEAN vì tự do, không thay đổi, bảo mật an ninh và tăng trưởng ở khu vực .Trong APEC, tất cả chúng ta cũng đã đưa ra nhiều yêu cầu, ý tưởng sáng tạo tăng cường hợp tác thiết thực về liên kết kinh tế, ứng phó với biến hóa khí hậu, thiên tai, bảo mật an ninh nguồn năng lượng, tăng trưởng xanh, lao động và việc làm, kinh tế số, liên kết khu vực … Thành công bùng cháy rực rỡ của nhiệm kỳ quản trị của Việt Nam năm 2006 và đặc biệt quan trọng là năm APEC 2017, đã tạo động lực mới cho thương mại, góp vốn đầu tư, tăng trưởng bền vững và kiên cố và liên kết khu vực .Kể từ khi gia nhập Liên Hiệp Quốc năm 1977, tổ chức đa phương lớn nhất toàn thế giới, Việt Nam đã và đang là một thành viên có nghĩa vụ và trách nhiệm và góp phần tích cực vào mọi nghành hoạt động giải trí của Liên Hiệp Quốc, đồng thời là một trong những vương quốc đi tiên phong trong thôi thúc tự do, văn minh, hợp tác và tăng trưởng trên quốc tế, có những góp phần đơn cử vào quy trình kiến thiết xây dựng và thực thi các điều ước quốc tế của Liên Hiệp Quốc nhằm mục đích kiến thiết xây dựng một thể chế đa phương toàn thế giới công minh, minh bạch và hiệu suất cao, cung ứng nguyện vọng chung của toàn trái đất. Đóng góp của Việt Nam đã để lại những dấu ấn đậm nét được hội đồng quốc tế ghi nhận và nhìn nhận cao, đặc biệt quan trọng là trong hoạt động giải trí của Đại hội đồng, Hội đồng Bảo an, Hội đồng Nhân quyền, Hội đồng Kinh tế-xã hội và nhiều cơ quan thường trực Liên Hiệp Quốc .Có thể nói, tại các forum đa phương, tất cả chúng ta đã chứng minh và khẳng định được vai trò và uy tín của Việt Nam, một thành viên tích cực, có nghĩa vụ và trách nhiệm của hội đồng quốc tế, chứng minh và khẳng định năng lực trực tiếp góp phần, định hình luật chơi và các chính sách quốc tế, khu vực, vì độc lập và thịnh vượng của trái đất, đồng thời nâng cao vị thế quốc gia, hình ảnh một dân tộc bản địa Việt Nam ưu thích độc lập, văn hiến, một quốc gia Việt Nam thay đổi, năng động và không ngừng tăng trưởng .

Pv: Việt Nam được đánh giá là một trong số những quốc gia tích cực hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững do LHQ phát động. Vậy bà có thể cho biết cụ thể những việc mà chúng ta đã làm được để cùng với LHQ xây dựng một thế giới phát triển bền vững?

Bà Nguyễn Phương Nga: Trong hơn 40 năm tham gia LHQ, Việt Nam đã có rất nhiều đóng góp, tham gia nhiều cơ quan quan trọng của LHQ: ECOSOC, Hội đồng Bảo an… Cuối năm 2016, lần đầu tiên Việt Nam có đại diện tham gia và được bầu làm Phó Chủ tịch thứ hai Ủy ban Luật pháp Quốc tế (ILC). Chúng ta tích cực tham gia trên tất cả 3 trụ cột hoạt động của LHQ là hoà bình, an ninh, phát triển và quyền con người.

Thứ nhất, trong nghành hoà bình, bảo mật an ninh :Chúng ta luôn dữ thế chủ động và tích cực phối hợp với các nước Không liên kết và đang tăng trưởng đấu tranh, bảo vệ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên Hiệp Quốc như nguyên tắc về bình đẳng chủ quyền lãnh thổ, không can thiệp vào việc làm nội bộ của các nước, không sử dụng hay rình rập đe dọa sử dụng vũ lực …Năm 2007, Việt Nam trúng cử vị trí ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an ( HĐBA ) nhiệm kỳ 2008 – 2009. Đây là lần tiên phong Việt Nam tham gia vào cơ quan quan trọng nhất của Liên Hiệp Quốc về tự do, bảo mật an ninh quốc tế. Trong toàn cảnh HĐBA phải giải quyết và xử lý khối lượng việc làm đồ sộ do Open nhiều yếu tố bảo mật an ninh phức tạp, nhiều thử thách bảo mật an ninh toàn thế giới mới và ảnh hưởng tác động xấu đi của cuộc khủng hoảng kinh tế – kinh tế tài chính toàn thế giới trầm trọng, tất cả chúng ta đã đảm nhiệm thành công xuất sắc trách nhiệm này, tham gia vào các quyết định hành động tương quan tới xử lý xung đột, tái thiết hậu xung đột, khủng bố quốc tế, các hoạt động giải trí gìn giữ tự do và nâng cao tính minh bạch của HĐBA .Một số góp phần điển hình nổi bật trong nhiệm kỳ này là HĐBA trải qua nghị quyết 1889 do Việt Nam đề xuất kiến nghị về Phụ nữ, độc lập và bảo mật an ninh, với nội dung tập trung chuyên sâu về nhu yếu của phụ nữ và trẻ em gái trong thực trạng hậu xung đột và tăng cường sự tham gia của phái đẹp trong mọi quá trình của tiến trình độc lập. Việt Nam cũng đưa ra ý tưởng sáng tạo tổ chức tham vấn thoáng rộng với các thành viên Liên Hiệp Quốc ngoài HĐBA về Báo cáo hàng năm của Hội đồng trước Đại hội đồng .Việt Nam là thành viên của hầu hết các điều ước quốc tế chủ chốt về giải trừ quân bị và không phổ cập vũ khí tiêu diệt hàng loạt đồng thời là nước thứ 10 phê chuẩn Hiệp ước Cấm vũ khí hạt nhân .Từ năm trước, tất cả chúng ta đã cử các sỹ quan Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia các hoạt động giải trí gìn giữ độc lập của Liên Hiệp Quốc, và từ 2018 đã cử bệnh viện dã chiến cấp II tiên phong tới Nam Xu-đăng với hơn 60 y bác sỹ quân y, góp phần vào nỗ lực chung của Liên Hiệp Quốc và hội đồng quốc tế trong việc xử lý xung đột, tạo dựng tự do ở các khu vực và trên quốc tế. Các sỹ quan của ta được Liên Hiệp Quốc nhìn nhận rất cao về tính chuyên nghiệp, kỷ luật quân đội, trình độ trình độ .Thứ hai, trong nghành nghề dịch vụ tăng trưởng :Hợp tác giữa Việt Nam và Liên Hiệp Quốc là ví dụ nổi bật về hợp tác tăng trưởng giữa các nước thành viên Liên Hiệp Quốc, thôi thúc hợp tác quốc tế xử lý các yếu tố kinh tế, xã hội, văn hóa truyền thống và nhân đạo .

Việt Nam đã về đích trước hầu hết các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của LHQ (MDGs), đóng góp tích cực vào việc xây dựng và triển khai chương trình nghị sự 2030 và các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của LHQ và đi tiên phong trong việc áp dụng những mô hình hợp tác mới. Việt Nam đã nhiều lần được bầu làm thành viên của Uỷ ban Kinh tế-Xã hội LHQ (ECOSOC), đã chủ động phối hợp với các tổ chức trong hệ thống Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam triển khai Sáng kiến Thống nhất hành động, xây dựng Ngôi nhà xanh chung của LHQ, nhằm điều phối, nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức này tại Việt Nam.

Việt Nam tích cực cùng các nước thành viên thôi thúc tiến hành Chương trình nghị sự 2030 ở Lever vương quốc, khu vực và trên bình diện toàn thế giới. Việt Nam và Liên Hiệp Quốc đã ký và tích cực tiến hành thực thi Kế hoạch Chiến lược chung mới ( OSP ) tiến trình 2017 – 2021 giữa cơ quan chính phủ Việt Nam và 18 cơ quan LHQ. Chúng ta đang nỗ lực phấn đấu là một trong những nước đi đầu thực thi các Mục tiêu tăng trưởng vững chắc, trong các nghành mà ta có thế mạnh và truyền thống lịch sử làm tốt như xoá đói nghèo, y tế, phúc lợi xã hội, bảo vệ bảo mật an ninh lương thực … cũng như hướng tới tăng trưởng xanh và bao trùm, thực thi các thoả thuận quốc tế về ứng phó biến hóa khí hậu, bảo vệ môi trường tự nhiên chống rác thải nhựa, bảo vệ đại dương .Thứ ba, trong nghành nghề dịch vụ quyền con người :Việt Nam đã hoàn thành xong tốt trách nhiệm thành viên Hội đồng nhân quyền Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ năm trước – năm nay, góp thêm phần thôi thúc việc bảo vệ và phát huy quyền con người. Đặc biệt tất cả chúng ta đã đưa ra sáng tạo độc đáo được ủng hộ thoáng đãng về tác động ảnh hưởng của biến hóa khí hậu so với quyền con người, quyền của các nhóm dễ bị tổn thương, trong đó có phụ nữ, trẻ nhỏ và người khuyết tật .

PV: Thưa bà, được biết bà đảm nhận vị trí Đại diện thường trực của Việt Nam tại LHQ khi nước ta vinh dự được các nước châu Á – Thái Bình Dương đồng thuận đề cử là ứng cử viên duy nhất của khu vực tại cuộc bỏ phiếu bầu chọn ứng cử viên không thường trực của HĐBA nhiệm kỳ 2020-2021? Xin bà cho biết cảm nghĩ của bà về việc này?

Bà Nguyễn Phương Nga: Ngày 25/5/2018, Nhóm các nước Châu Á – Thái Bình Dương tại Liên Hợp Quốc đã nhất trí đề cử Việt Nam vào vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021. Đó là một trong những kỷ niệm đẹp nhất trong nhiệm kỳ công tác của tôi. Tất cả các anh chị em đang công tác tại Phái đoàn và trong nước đều rất vui sướng. Mặc dù công tác vận động đã được tiến hành trước đó nhiều năm, việc thông qua đề cử của Nhóm khu vực 13 tháng trước khi diễn ra cuộc bầu cử là chưa từng có tiền lệ.

Việc đề cử này biểu lộ sự ủng hộ và tin tưởng cao của các nước trong khu vực so với Việt Nam. Đây là tác dụng trong bước đầu quan trọng, tạo thuận tiện cho Việt Nam trong quy trình hoạt động các nước thành viên Liên Hiệp Quốc ở các khu vực khác .

PV: Bà kỳ vọng như thế nào về kết quả bỏ phiểu của Đại hội đồng LHQ vào đầu tháng 6/2019 để bầu 5 nước ủy viên không thường trực HĐBA nhiệm kỳ 2020 – 2021?

Bà Nguyễn Phương Nga: Tôi rất trông đợi Việt Nam sẽ được tín nhiệm bầu vào vị trí ủy viên không thường trực HĐBA LHQ nhiệm kỳ 2020-2021. Chúng ta có sơ sở để lạc quan, trước hết, đó là vị thế của đất nước, uy tín của Việt Nam. Việt Nam được bạn bè quốc tế yêu mến, cảm phục bởi cuộc đấu tranh anh dũng giành độc lập dân tộc, quyền cơ bản của con người, bởi thành tựu của công cuộc đổi mới, vượt qua đói nghèo, hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng đất nước phát triển năng động cũng như truyền thống, đạo lý yêu chuộng hòa bình của người dân Việt Nam.

Tiếp theo đó là những thành tựu của của chủ trương đối ngoại hoà bình, độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, tích cực, dữ thế chủ động hội nhập quốc tế của Việt Nam. Việc Việt Nam dữ thế chủ động hội nhập quốc tế, đóng vai trò tích cực trong ASEAN, APEC, ASEM, Liên hợp quốc cũng khiến các nước, nhất là các nước lớn, coi trọng và thôi thúc quan hệ song phương với nước ta .Việt Nam được nhìn nhận thoáng đãng là một vương quốc thành viên tích cực, có nghĩa vụ và trách nhiệm của Liên Hiệp Quốc, ủng hộ rất tích cực cho cách tiếp cận đa phương, tuân thủ trang nghiêm Hiến chương Liên Hiệp Quốc và lao lý quốc tế. Việt Nam đã tham gia nhiều cơ quan hoạch định chủ trương quan trọng và có nhiều góp phần cho Liên Hiệp Quốc .Thêm vào đó, các nước tin yêu ở năng lượng và vai trò quan trọng của Việt Nam so với bảo mật an ninh quốc tế. Việt Nam góp phần tích cực trong những yếu tố quan trọng như giải trừ quân bị, cấm phổ cập vũ khí hạt nhân và chống khủng bố, có kinh nghiệm tay nghề trong giải quyết và xử lý các yếu tố trong nội khối ASEAN và trong khu vực ( như tổ chức Thượng đỉnh Mỹ-Triều tại Thành Phố Hà Nội ) chứng tỏ năng lực đóng vai trò trung gian hòa giải, góp thêm phần xử lý sự không tương đồng, xung đột bằng giải pháp độc lập .Thêm một cơ sở quan trọng cho hy vọng của tất cả chúng ta, đó là nhóm các nước Châu Á Thái Bình Dương – Thái Bình Dương tại Liên Hiệp Quốc đã nhất trí đề cử Việt Nam vào vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021. Đó là một lợi thế lớn .

PV: Xin trân trọng cảm ơn bà.

N. Yến

Thủ tướng dự Đại hộ