Hiểu về trang phục dân tộc qua những cuốn sách

Một số công trình nghiên cứu về trang phục qua các giai đoạn lịch sử, cho thấy vẻ đẹp của từng loại sản phẩm, từ đó giúp bạn đọc hiểu về văn hóa dân tộc.

“ Để hiểu được lịch sử dân tộc tư tưởng, văn hóa truyền thống và mỹ thuật Nước Ta, nghiên cứu và điều tra trang phục cổ chính là một ngành quan trọng, cần tới sự tiếp cận mang tính khoa học, liên ngành, gắn với những chứng lý rất đầy đủ, xác nhận ”, phần Tự luận sách Ngàn năm áo mũ viết về vai trò của khám phá trang phục cha ông .
Một số cuốn sách sinh ra, không riêng gì nêu thông tin về trang phục, cách ăn mặc, mà còn giúp bạn đọc hiểu về diện mạo, văn hóa truyền thống dân tộc .

Bản đặc biệt cuốn sách về trang phục xưa. Ảnh: NN.

Bức tranh toàn cảnh về trang phục Việt

Trong số sách chủ đề trang phục dân tộc, Ngàn năm áo mũ thường được nhắc tới vì độ rộng, dài của đối tượng người dùng nghiên cứu và điều tra. Trải dài khoảng chừng nghìn năm lịch sử dân tộc ( 1009 – 1945 ), sách nghiên cứu và điều tra về lịch sử vẻ vang trang phục Nước Ta qua những triều : Trần, Lê, Lê Trung Hưng, Tây Sơn, Nguyễn .
Chương đầu sách là tổng quan về trang phục cung đình và trang phục dân gian Nước Ta. Từ đó, ở những chương tiếp theo, khi điều tra và nghiên cứu về trang phục mỗi thời đại đều chia theo hai mảng chính, cung đình và dân gian .
Sách giúp bạn đọc hiểu lễ phục, thường phục của nhà vua thời Lý thế nào ; bá quan thời Trần mặc lễ phục, thường phục như thế nào ; trang phục của quân đội nhà Lê ; cách ăn vận của thường dân thời Nguyễn … Không chỉ trò chuyện quần áo, sách còn đề cập những góc nhìn khác như mái tóc, hàm răng, hình xăm, trang sức đẹp …
Qua khu công trình nghiên cứu và điều tra hoàn toàn có thể thấy trang phục cung đình luôn theo những pháp luật khắt khe, từ bộ tế phục cổn miện, triều phục uy nghi của nhà vua ; bổ phục trang trọng của bá quan ; vĩ địch, phượng quan lộng lẫy của hoàng hậu. Trong khi đó, trang phục dân gian không có nhiều dịch chuyển, thông dụng là áo giao lĩnh, tứ thân ; lối mặc cởi trần đóng khố của đàn ông, yếm, váy của phụ nữ .
Chín năm từ ngày ra đời, cuốn sách đã được tái bản nhiều lần, dần trở thành khu công trình tầm cỡ về trang phục Việt. Sự sinh ra của sách góp thêm phần bù đắp vào khoảng chừng trống của lịch sử dân tộc trang phục Việt .
Cũng là bức tranh bao quát về trang phục, nhưng cuốn Trang phục của những dân tộc ở Nước Ta của GS Ngô Đức Thịnh viết về lối ăn mặc của những dân tộc bạn bè sinh sống trên mảnh đất hình chữ S .

Sách giới thiệu nét chung về trang phục qua các thời đại lịch sử, trang phục cổ truyền của từng dân tộc ở ba miền Bắc, Trung, Nam. Qua sách, bạn đọc biết đến lối ăn mặc truyền thống của người dân tộc Kinh, Mường, Tày – Nùng, Thái, Dao… Trang phục của dân tộc miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, Khmer cũng được thể hiện trong sách.


Sách về sự ra đời, bối cảnh xã hội và vẻ đẹp áo dài Lemur. Ảnh: Y.N.

Những mảnh ghép đặc sắc của trang phục Việt

Nhiều cuốn sách nêu nghiên cứu và điều tra, phục dựng về trang phục một quy trình tiến độ, một phong thái, qua đó cho thấy nét độc lạ, phong phú trong lối ăn mặc của người Việt .
Dệt nên triều đại điều tra và nghiên cứu nghi lễ và trang phục cung đình của Đại Việt thời đầu Lê Sơ ( 1437 – 1471 ). Cuốn sách là hiệu quả của một dự án Bất Động Sản phục dựng trang phục cổ Nước Ta. Với mong ước tìm về văn hóa truyền thống cha ông, nhóm bạn trẻ sinh sống, học tập ở quốc tế có tên Vietnam Centre đã phục dựng lại trang phục thời Lê Sơ .
Sau khi phục dựng, nhóm bạn trẻ đã triển khai 1 số ít buổi trình diễn cổ phục, ghi hình để tiếp thị cho trang phục truyền thống lịch sử. Họ cũng xuất bản cuốn sách với mong ước cung ứng nguồn tư liệu tìm hiểu thêm đúng mực tới những tác giả đang kiến thiết xây dựng tác phẩm cổ trang ( nhà làm phim, họa sỹ truyện tranh, nghệ sĩ nhiếp ảnh, người yêu thích văn hóa truyền thống lịch sử vẻ vang dân tộc ) .
Sách gồm những khảo cứu, hình vẽ diễn đạt cụ thể về phương pháp, cấu tạo hình, cấu trúc, vật liệu của trang phục. Nhiều ảnh minh họa chụp những bộ trang phục mà nhóm phỏng dựng được biểu lộ trong sách .

Bạn trẻ phỏng dựng trang phục Việt xưa. Ảnh trong sách Dệt nên triều đại.

Cuốn Áo dài Lemur và bối cảnh Phong hóa & Ngày nay viết về sự hình thành, vẻ đẹp và bối cảnh xã hội xuất hiện áo dài Lemur. Tác giả Phạm Thảo Nguyên giúp người đọc biết về tiểu sử họa sĩ Cát Tường – người thiết kế áo dài tân thời.

Qua tà áo dài, sách mang tới cái nhìn cận cảnh về thời trang, văn hóa truyền thống, xã hội một thời. Ở đó có hành trình dài tạo ra và triển khai xong chiếc áo Lemur của họa sỹ Cát Tường, trào lưu biến hóa y phục phụ nữ Việt nửa đầu thế kỷ 20, những người tiên phong mặc áo dài tân thời, cho đến việc lan rộng ra thị trường áo dài, tiến tới trào lưu mặc áo Lemur …
Nhà phong cách thiết kế áo dài Sĩ Hoàng nhận xét cuốn sách không chỉ viết về tác giả tác phẩm mà còn là một cuốn sử học về áo dài tăng trưởng trong một toàn cảnh xã hội .
“ Cuốn sách như một tài liệu quý cho sinh viên tìm hiểu thêm, học tập trong những trường có đào tạo và giảng dạy chuyên ngành thời trang ”, nhà phong cách thiết kế Sĩ Hoàng nhận xét .