Mộc Mạc Trang Phục Nam Dân Tộc Sán Chay Nam,Nữ 01, Trang Phục Của Dân Tộc Sán Chỉ – https://laodongdongnai.vn

Về việc công bố Danh mục thủ tục hành chính mới ban hành; thủ tục hành chính sửa đổi, bổ sung; thủ tục hành chính thay thế trong lĩnh vực đường thủy nội địa thuộc phạm vi quản lý của Sở Giao thông vận tải tỉnh Yên Bái
Quyết định V/v Ban hành Chương trình hành động thực hiện các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới nhằm tìm kiếm mở rộng, đa dạng thị trường xuất khẩu, tận dụng tốt hơn, hiệu quả hơn các cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do, nhất là Hiệp định CPTPP và EVFTA giai đoạn 2021 – 2025 trên địa bàn tỉnh Yên Bái
Quyết định Ban hành Quy chế quản lý, khai thác, sử dụng Cơ sở dữ liệu công chứng trên địa bàn tỉnh Yên Bái
V/v tạm dừng bổ nhiệm công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý trong thời gian sắp xếp tổ chức bộ máy

Theo hiệu quả cuộc tổng tìm hiểu dân số năm 2019, toàn tỉnh Yên Bái có 10.083 người Sán Chay sinh sống tập trung chuyên sâu tại 9 huyện, thị xã, thành phố. Trong đó có 5.182 nam, 4.901 nữ, tập trung chuyên sâu đông nhất tại những huyện : Yên Bình ; Trấn Yên ; Lục Yên ; Văn Yên ; Thành phố Yên Bái .

Điệu múa “ Cầu mùa ” của đồng bào dân tộc Cao Lan ( Nguồn ảnh : Báo dân tộc và Phát triển )

Người Sán Chay còn có tên gọi khác là Cao Lan, Sán Chởi, Sán Chấy, Sán Chí, Sán Chỉ. Tên chính thức mang tính Nhà nước là Sán Chay. Theo biến âm của thổ ngữ khác nhau, Sán Chấy, Sán Chới, Sán Chí, Sán Chỉ, Sán Chay đều có một nghĩa là : Người núi ( Sơn tử ). Người Sán Chay có 2 nhóm với 2 tên gọi khác nhau : Nhóm Cao Lan nói ngôn từ Tày-Thái, nhóm Sán Chỉ nói ngôn từ Hán ( Quảng Đông – Trung Quốc ). Người Sán Chay ở Yên Bái thuộc nhóm Cao Lan nói ngôn từ Tày – Thái .
Đang xem : Trang phục nam dân tộc sán chay
Người Sán Chay ở Yên Bái vốn là dân cư nông nghiệp làm ruộng nước thành thạo. Nhưng nương rẫy vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống. Với kinh nghiệm tay nghề phong phú và đa dạng và sự cần mẫn, phát minh sáng tạo trong lao động, được sự chăm sóc, góp vốn đầu tư tương hỗ của Nhà nước, đồng bào Sán Chay tích cực tăng gia sản xuất, nâng cao hiệu suất cây cối, vật nuôi. Mấy năm gần đây, 1 số ít hộ đã tăng trưởng làm trang trại theo quy mô VACR ( vườn, ao, chuồng, rừng ). Bên cạnh nguồn lương thực chính là cây lúa, đồng bào còn chăn nuôi bò, lợn, gà, thả cá … giúp cho việc làm đồng áng và cải tổ đời sống. Phát triển mạnh trồng rừng, trồng những loại cây công nghiệp như quế, chè, sắn …
Là một dân tộc sớm tiếp thu nền văn minh cây lúa nước, đồng bào thường chọn những nơi có vị trí thấp, có thung lũng bằng để khai khẩn đất hoang thành ruộng bậc thang gieo trồng cây lúa. Bên cạnh cánh đồng là đồi núi thấp để phát nương làm rẫy trồng ngô, lúa cạn, rau quả, bông dệt vải … phối hợp với săn bắt thú rừng, hái rau lượm quả. Hiện nay vẫn còn những bản làng Sán Chay vừa có những cánh đồng nhỏ vừa có nương rẫy trên đồi. Trước đây chỉ làm ruộng nương một vụ mùa, sau làm hai vụ lúa ruộng nhưng một số ít nơi lúc bấy giờ đã thâm canh tới 3 vụ lương thực. Với hai hình thức định canh và du canh nên đồng bào có những loại nông cụ thích hợp .
Người Sán Chay ở nhà sàn bốn mái có sàn trong nhà và sàn phơi. Nhà ba hoặc năm gian, được phân định công dụng hoạt động và sinh hoạt của từng gian. Gian giữa đặt bàn thờ cúng tổ tiên, hai gian cạnh là nơi nghỉ ngủ phân biệt giữa những thành viên nam nữ trong mái ấm gia đình. Gian chái đầu nhà là nơi đặt bàn thờ cúng hương hỏa ( thần Bảo gia trong dòng họ ). Gian chái cuối nhà là nơi bếp núc, buồng con dâu hoặc con gái. Cầu thang được bắc lên ở gian này .
Cấu trúc nhà thường thêm một ngôi nhà phụ sắp xếp theo kiểu thước thợ gắn liền với nhà chính. Dưới sàn là nơi nhốt súc vật trâu, bò, lợn, gà, trên là nơi để lương thực và những vật phẩm khác. Quanh nhà thường có mảnh vườn nhỏ trồng rau. Nơi thuận tiện có ao cá và trồng những loại cây ăn quả .

Về nơi ăn ở, người Sán Chay ưa sạch sẽ, ăn chín uống sôi, ở nơi cao ráo thoáng mát. Về mặc, người Sán Chay có kỹ thuật trồng bông dệt vải từ rất sớm. Vào tháng 4, tháng 5, đồng bào trồng bông trên nương, tháng 9, tháng 10 thu bông về kéo sợi dệt vải, nhuộm các màu chàm, nâu, đỏ, vàng để may váy áo. Trang phục của người Sán Chay không thêu thùa nhiều mầu sắc như một số dân tộc khác. Phụ nữ mặc váy tràm dài ngang bọng chân, mặc áo chàm dài ngang váy, về sau nối thành hai phần khác màu. Từ ngang ngực thường là mầu đỏ hoặc nâu, phần dưới xanh chàm hoặc đen. Eo lưng thắt con dao nhỏ có vỏ bao ốp khoét bằng cây thừng mực, dây dao dệt bằng chỉ các màu với những nét hoa văn mềm mại, thể hiện hình sông núi, cỏ cây, thú rừng. Sau lưng đeo thêm cái túi trầu cau nho nhỏ. Cổ và tay đeo vòng bạc, đầu búi tóc sau gáy đội khăn chàm cuốn lật hai dải khăn về phía sau. Khăn áo có thêu họa tiết hoa văn đơn giản trang trí. Ngày lễ hội hoặc ngày đi làm dâu họ thường thắt ngang lưng bằng những dải vải xanh, đỏ, tím vàng như cầu vồng bảy sắc buông xuống dài ngang váy. Chân cuốn xà cạp màu trắng. Nhìn chung kiểu mặc của phụ nữ Sán Chay đơn giản, hài hòa đủ màu sắc thiên nhiên, không giống một dân tộc nào. Nam giới ngày xưa búi tóc đội khăn xếp màu chám có thêu hoa văn, mặc áo chàm dài hoặc ngắn, quần thung màu nâu hoặc trắng. Người Sán Chay theo chế độ phụ hệ trong gia đình người đàn ông giữ vai trò chính chủ, người đàn bà phụ chủ. Khi lập gia đình không có tục ở rể. Trường hợp nhà gái không có con trai thì họ yêu cầu ở rể suốt đời.

Xem thêm : Cách Nhận Trang Phục Lmht – Nhận Skin Lol Miện Phí 2017
Văn hóa ý thức của người Sán Chay khá đa dạng chủng loại. Tục ngữ có câu : “ Mời ăn au đáy, mấy căm đáy ” nghĩa là : Có cái lấy được, không cầm được, đó là chỉ văn hóa truyền thống phi vật thể. Người Sán Chay có văn hóa truyền thống riêng, không hòa lẫn với văn hóa truyền thống dân tộc khác. Song đồng bào vận tiếp thu những nét văn hóa truyền thống của những dân tộc đồng đội khác. Đó là sự ảnh hưởng tác động qua lại tất yếu khi họ cùng chung sống trong một hội đồng .
Về mạng lưới hệ thống tín ngưỡng, đồng bào theo đạo Phật, đạo Nho và thờ gia tiên. Mỗi dòng họ thờ một thần Bảo gia riêng lấy trong thập bát tú hoặc tứ linh theo ý niệm đạo Phật như họ Trần thờ Ngọc Hoàng, họ Hoàng thờ Nam Hoa, họ Lâm thờ Quan âm Bồ tát, họ lý thờ Huyền Đế vv … cộng với việc thờ thần nước … 1 số ít họ còn thờ thần Nông, thần Bếp lửa và thần bà Mụ bảo mệnh cho con trẻ. Họ ý niệm : Thiện nhân nhân phù, ác giả, ác báo, thật thà là cha kẻ gian tà. Trong thờ cúng gia tiên người Sán Chay ý niệm : “ Âm dương nhị lộ ” nghĩa là hai đường âm khí và dương khí song hành. Khi cha mẹ già chết, họ phân loại của cải, tiền tài mang theo, những loại nông cụ sản xuất, vũ khí hộ thân như súng, nỏ, đao, kiếm … và rất chú trọng việc làm nhà cho người chết ( làn thai ) – nhà của người chết làm bằng nứa non, mái dán bằng giấy màu xanh đỏ, tím vàng hai tầng giống như nhà sàn rồi đem ra mộ đốt. Tục làm nhà cho người chết này rất quan trọng, người Sán Chay ý niệm rằng nếu con cháu không làm nhà cho cha mẹ là thất hiếu. Cha mẹ nơi chín suối không có nhà tại, phải đi long dong ở nhờ … Do vậy dù giàu hay nghèo họ vẫn cố gắng nỗ lực làm bằng được nhà cho người chết. Khi người chết được đem đi chôn cất thường làm nhà ngay. Tuy nhiên, nếu nhà không có điều kiện kèm theo kinh tế tài chính hoàn toàn có thể để về sau, hoặc chờ khi người chồng hoặc vợ chết thì làm nhà một thể cho 2 người .
Tục cưới xin phải trải qua những quy trình tiến độ yêu nhau, đám cưới, dạm ngõ và đón dâu. Nhà trai phải lo những đồ xính lễ cưới cho nhà gái và đón cô dâu về ở luôn nhà cha mẹ chồng .
Người Sán Chay không có chữ viết riêng. Song họ sử dụng mạng lưới hệ thống bộ chữ Hán Tự, phần biểu nghĩa, phần biểu âm ghép lại thành chữ nôm Sán Chay, giống như chữ Hán Nôm người Kinh để ghi chép lại thành hàng loạt văn bản của những bộ sách cúng, sách dạy học, những tập sách hát ví dân ca. Trong hội đồng Sán Chay chỉ có số ít người am hiểu và đọc được. Thường là con cháu của thầy cúng và đồ đệ của thầy mà đồng bào coi đó là những tầng lớp “ tri thức ” dân tộc. Việc học tập cũng không kém phần gian lao như học đại trà phổ thông những cấp. Đội ngũ này đều có phân cấp bậc, trình độ và cấp bằng sắc theo từng bậc học. Cứ 3 bậc là một hàm phẩm gọi là “ phắm ”. Tam phẩm, ngũ phẩm, thất phẩm và cửu phẩm. Thầy cúng có bằng cửu phẩm là cao thâm và có uy tín nhất. Việc công nhận bậc phẩm do hội đồng thầy cúng xem xét. Có khi còn phải thi tuyển kiểm tra. Người con trai sinh ra đến tuổi 12,14,16 đều phải đặt tên thánh gọi là : “ pháp mệnh ” .

Về kho tàng văn hóa, văn nghệ dân gian cũng rất phong phú và đa dạng. Chỉ riêng phần hát ví dân gian gọi là “Xình ca” hay “Xướng cọ” đã có tới hàng chục tập sách hát được ghi chép lại bằng chữ Nôm Cao Lan. Mỗi tập sách là một chương trình riêng gọi là “Đêm hát thứ nhất cho đến đêm hát thứ mười mấy”. Họ còn truyền lại là “Slam sớp lộc di xinh mù cồng” ba mươi sáu đêm hát không hết. Những đêm hát này là chương trình hát đối giao duyên nam nữ bắt buộc. Bên nam phải hát dẫn và đọc cho bên nữ hát đối theo. Mỗi đêm hát như vậy thâu đêm đến sáng. Họ thường xen vào những bài hát ướm hỏi giao duyên tùy theo mức độ tình cảm của đôi trai gái. Nếu gặp đôi trai tài, gái giỏi có thể hát ví với nhau vài đêm và hát với nhau nhiều lần đến khi tình yêu chín muồi sau đó báo cáo với cha mẹ xin được làm lễ ăn hỏi và tiến tới tới hôn nhân. Trong thực tế số đôi yêu nhau trong hát ví ít khi được thành vợ chồng, song vẫn đem lòng yêu nhau suốt đời…nên dân tộc này tôn thờ một nữ thánh thơ ca gọi là “Sệch ca làu Slam”. Mỗi cuộc hát ví ngày xuân đều có chương hát “Slệch làu Slam” – thỉnh mời nữ thánh thần nghệ thuật này về chứng giám và nhập hồn vào người sống để có trí thông minh trong đối đáp lời ca.

Xem thêm : quà Tặng Kèm cho công ty
Người Sán Chay ở Yên Bái đến nay vẫn giữ được một số ít điệu múa như : Múa xúc tép, múa trống ( tang sành ), múa chày, múa “ Păng Loòng ” ( cơm mới ). Điệu múa “ xúc tép ” đã đi tham gia liên hoan ca múa nhạc dân tộc toàn nước và giành huy chương Bạc .
( Tài liệu được tìm hiểu thêm từ cuốn “ Một số đặc trưng những đồng bào dân tộc tỉnh Yên Bái ”, do Ban Dân vận Tỉnh ủy xuất bản )

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn