Thuyết minh bảo tàng dân tộc học Việt Nam dành cho hướng dẫn viên du lịch – Sự Nghiệp Học
Nội Dung Chính
Quá trình hình thành
Loại hình bảo tàng dân tộc học rất quan trọng và có ý nghĩa to lớn về nhiều phương diện trên qui mô vương quốc cũng như ở từng địa phương, chính bới Việt Nam có tới 54 dân tộc. Cho nên, ngay từ năm 1981 Nhà nước đã chủ trương hình thành một Bảo tàng Dân tộc học đặt tại TP. hà Nội TP. Hà Nội. Công trình Bảo tàng Dân tộc học được chính thức phê duyệt luận chứng kinh tế tài chính – kỹ thuật ngày 14-12-1987 và được Nhà nước cấp đất để thiết kế xây dựng : năm 1987 – 2.500 mét vuông, năm 1988 – 9.500 mét vuông, đến năm 1990 Thủ tướng nhà nước có quyết định hành động giao hàng loạt 3,27 ha .
Bảo tàng bắt đầu được cấp vốn chuẩn bị đầu tư vào năm 1986. Công việc xây dựng móng triển khai từ cuối năm 1989. Theo luận chứng kinh tế – kỹ thuật, tổng kinh phí để xây dựng là 27 tỷ đồng, chưa kể khoảng 4 tỷ đồng cho việc sưu tầm hiện vật, tư liệu và tổ chức trưng bày
Bạn đang đọc: Thuyết minh bảo tàng dân tộc học Việt Nam dành cho hướng dẫn viên du lịch – Sự Nghiệp Học
Suốt nhiều năm, Ban quản trị khu công trình Bảo tàng và Phòng Bảo tàng là một bộ phận của Viện Dân tộc học. Ngày 24-10-1995, Thủ tướng nhà nước ra quyết định hành động về việc xây dựng Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam ( thường trực Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn vương quốc, nay là Viện Khoa học xã hội Việt Nam ) .
Ngày 12 tháng 11 năm 1997, đúng vào dịp Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ 7 những nước có sử dụng tiếng Pháp họp tại TP.HN, Phó quản trị nước Nguyễn Thị Bình và Tổng thống Cộng hòa Pháp Jacques Chirac đã cắt băng khai trương mở bán Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam .
Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam tọa lạc bên đường Nguyễn Văn Huyên ở Q. CG cầu giấy, cách TT Hà Nội Thủ Đô TP.HN chừng 8 km. Đây vốn là vùng đất ruộng của dân cư thường trực. Tất cả những khu công trình hạ tầng đều mới được kiến thiết xây dựng cùng với quy trình hình thành Bảo tàng. Đường Nguyễn Văn Huyên và đường Nguyễn Khánh Toàn chạy qua phía trước Bảo tàng cũng đều mới được kiến thiết xây dựng .
Công trình Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam do kiến trúc sư Hà Đức Lịnh ( người dân tộc Tày, thuộc Công ty Xây dựng nhà tại và khu công trình công cộng, Bộ Xây dựng ) phong cách thiết kế. Nội thất khu công trình do Bà kiến trúc sư Véronique Dollfus ( người Pháp ) phong cách thiết kế .
Trong khoảng chừng một chục năm qua, Bảo tàng có 2 khu vực chính. Một khu gồm có nhà tọa lạc, văn phòng và cơ sở điều tra và nghiên cứu, thư viện, mạng lưới hệ thống kho dữ gìn và bảo vệ, mạng lưới hệ thống những bộ phận kỹ thuật, hội trường … Các khối nhà liên hoàn với nhau, có tổng diện tích quy hoạnh 2.480 mét vuông, trong đó 750 mét vuông dùng làm kho dữ gìn và bảo vệ hiện vật. Khu thứ 2 là khu tọa lạc ngoài trời, rộng khoảng chừng 2 ha, khởi đầu kiến thiết xây dựng năm 1998 và triển khai xong khu công trình tọa lạc sau cuối trong năm 2006 .
Bên cạnh đó, lúc bấy giờ Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam được cấp thêm hơn 1 ha đất, nâng diện tích quy hoạnh khuôn viên của Bảo tàng lên gần 4,4 ha. Tại phần đất lan rộng ra này, từ giữa năm 2007 mở màn thiết kế xây dựng một tòa nhà 4 tầng, sẽ mang tên “ nhà Cánh diều ”, để ra mắt về văn hóa truyền thống những dân tộc ngước ngoài, hầu hết là những dân tộc ở Khu vực Đông Nam Á. Đây sẽ là khu tọa lạc thứ 3 của Bảo tàng .
Mười năm đầu Open, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã nghênh tiếp khoảng chừng 1.200.000 lượt khách du lịch thăm quan, trong đó có trên 530.000 khách quốc tế đến từ hơn 40 vương quốc và vùng chủ quyền lãnh thổ. Số hành khách đến Bảo tàng ngày càng ngày càng tăng, năm 2007 đạt 337.000 lượt người, trong 6 tháng đầu năm 2008 – hơn 210.000 lượt người …
Những điểm mới
Có thể nói, Bảo tàng này là một TT tọa lạc và lưu giữ quí giá về văn hoá của đủ 54 dân tộc. Tính đến năm 2000 đã tích luỹ được 15.000 hiện vật, 42.000 phim ( kèm ảnh màu ), 2190 phim dương bản, 273 băng ghi âm những cuộc phỏng vấn, âm nhạc, 373 băng video và 25 đĩa CDRom. Đồng thời, đây là một TT nghiên cứu và điều tra dân tộc học với những chuyên viên về những dân tộc, những nghành chuyên ngành. Người ta đến đây không riêng gì để thăm quan, vui chơi, mà còn để khám phá, điều tra và nghiên cứu về những dân tộc, những sắc thái văn hoá phong phú và rực rỡ của từng tộc, từng vùng cũng như những giá trị truyền thống lịch sử chung của những dân tộc. Vì vậy, từ nhân dân khắp những miền trong nước đến khách quốc tế, từ học viên, sinh viên đến nhà khoa học đều hoàn toàn có thể tìm thấy sự mê hoặc ở đây .
Hiện vật của BTDTHVN không phải chỉ là những cổ vật đắt tiền, mà đa phần gồm có nhiều thứ rất thông thường trong đời sống hàng ngày của người dân như : con dao, cái gùi, chiếc khố, ống sáo, cái tẩu, tấm chiếu … Chúng phản ánh mọi góc nhìn văn hoá vật thể và phi vật thể của hội đồng dân cư, biểu lộ tiêu biểu vượt trội mọi mặt đời sống và mọi phát minh sáng tạo văn hoá của họ. Bởi vậy, trong Bảo tàng này, hiện vật rất đa dạng và phong phú, hoàn toàn có thể hình thành được nhiều sưu tập theo những tiêu chuẩn khác nhau. Bảo tàng có 54 bộ sưu tập về từng dân tộc, như : về người Thái, về người Hmông, về người Gia Rai … Phân chia theo tác dụng, có những sưu tập về y phục, những đồ trang sức đẹp, về nông cụ, về ngư cụ, về vũ khí, về đồ gia dụng, về nhạc cụ … Lại có tập hợp riêng về những hiện vật tôn giáo-tín ngưỡng, cưới xin, ma chay hay nhiều hoạt động giải trí niềm tin, xã hội khác. Trên cơ sở đó, Bảo tàng tổ chức triển khai tọa lạc và xuất bản sách ảnh theo những dạng thức sưu tập khác nhau, hữu dụng và lý thú so với mọi đối tượng người dùng, mọi trình độ học vấn .
BTDTHVN được tiến hành theo nhiều ý niệm mới tương thích với sự tân tiến khoa học và kỹ thuật. Trước hết đó là ý niệm Bảo tàng dành cho tổng thể mọi người. Quan niệm này được bộc lộ trong cả kiến trúc lẫn trong kỹ thuật tọa lạc. Bảo tàng có lối đi riêng thích hợp cho thương bệnh binh hay những người khuyết tật phải chuyển dời bằng xe đẩy và có thang máy để họ lên xem tầng hai. Các bậc lên xuống đều có tay vịn cho người già yếu tiện đi lại. Trong tọa lạc, thừa kế kinh nghiệm tay nghề của nhiều bảo tàng trên quốc tế, BTDTHVN đã không chọn chữ in mà chọn chữ viết thường cho tổng thể những bài viết để người xem ở những lứa tuổi hoàn toàn có thể đọc thuận tiện và không mỏi mắt. Các tấm pa nô cũng được treo ở tầm cao có thống kê giám sát tương thích với cả lứa tuổi mần nin thiếu nhi. Phần tọa lạc của Bảo tàng có hiện vật, có ảnh, bài viết, có băng hình, có những tư liệu tìm hiểu thêm … mà người xem tuỳ trình độ và nhu yếu khác nhau hoàn toàn có thể khai thác nhiều hay ít .
Bảo tàng lấy hiện vật làm TT vì hiện vật phản ánh những hoạt động và sinh hoạt đời thường của nhân dân những dân tộc. Vậy nên một quan điểm xuyên suốt là : trang trí thật đơn thuần, không cầu kỳ, để người xem hoàn toàn có thể cảm thụ nhiều nhất cái hay, cái đẹp, cái tinh xảo của mỗi hiện vật rất bình dị, đời thường. Trong Bảo tàng không có tranh minh hoạ. Nếu cần dẫn chứng cho những hoạt động và sinh hoạt nào đó thì Bảo tàng chỉ dùng ảnh hay băng hình phản ánh đời sống thực của những dân tộc .
Phần tọa lạc liên tục của Bảo tàng lúc bấy giờ chỉ tọa lạc một số lượng hiện vật hạn chế : gần 700 hiện vật khối và 280 ảnh. Quan điểm chủ yếu là không tham đưa quá nhiều hiện vật vào trong những tủ tọa lạc, bởi sẽ gây cảm xúc thừa ứ hoặc khó tiếp cận được một cách tập trung chuyên sâu .
Phương pháp sắp xếp nội dung trong tọa lạc của Bảo tàng là phối hợp giữa hội đồng ngôn từ và vùng chủ quyền lãnh thổ. Hầu hết hiện vật tọa lạc là hiện vật gốc, được lựa chọn và đa phần phô bày trong 97 tủ kính lớn nhỏ khác nhau : có loại tủ 1 mặt, có loại 4 mặt, có tủ chứa nhiều hiện vật, có tủ chỉ đặt 1 hoặc vài ba hiện vật. Trong số đó, hơn 50 tủ có bài viết trình làng kèm theo. Mỗi hiện vật đều có phụ đề ghi rõ tên gọi hiện vật, đồng thời cho biết dân tộc và xứ sở sản sinh ra nó. Bảo tàng cũng sử dụng manơcanh, map, biểu đồ, sách cứng, ảnh, phim video, băng âm thanh, 1 số ít quy mô và 33 pa nô trong tọa lạc. Mặc dù diện tích quy hoạnh không lớn, nhưng trong nhà vẫn có 1 số ít điểm nhấn được tọa lạc theo hình thức tái tạo về một tập tục hay một nét văn hoá nào đó. Người xem hoàn toàn có thể hiểu được nội dung tái tạo không riêng gì trải qua mạng lưới hệ thống hiện vật, mà còn có cả phim video nữa .
Bảo tàng chủ trương tăng cường lời lý giải để Giao hàng người xem. Hơn 100 bài viết trên panô và gắn với tủ kính hoặc với tái tạo đều nỗ lực phân phối những thông tin thiết yếu và ảnh minh hoạ, nhiều pa nô có cả map. Tuy nhiên, do hạn chế về khuôn khổ nên phải viết dưới dạng ngắn gọn và cô đọng. Với mục tiêu Giao hàng cả khách quốc tế, những bài viết đó cũng như những phụ đề của hiện vật không chỉ dùng tiếng Việt, mà còn in bằng tiếng Anh và tiếng Pháp. Vì vậy, dù không cần thuyết minh viên trình làng, người xem vẫn hoàn toàn có thể hiểu được đáng kể về những phần, những tủ, những hiện vật tọa lạc .
Bảo tàng nỗ lực tìm những giải pháp kỹ thuật tân tiến trong chiêu thức biểu lộ tọa lạc như việc sử lý ánh sáng, dùng đèn chuyên sử dụng chiếu vào từng hiện vật hay từng bộ phận của hiện vật làm nổi lên vẻ đẹp cần gây sự quan tâm quan sát. Trong điều kiện kèm theo lúc bấy giờ, Bảo tàng đã lựa chọn giải pháp thông khí cho hàng loạt khu tọa lạc. Từng tủ kính đều được lắp mạng lưới hệ thống thông khí để bảo vệ cho hiện vật không bị mốc .
Đối với khu ngoài trời, do đất hẹp nên Bảo tàng chỉ hoàn toàn có thể dựng 9 khu công trình kiến trúc dân gian cùng một số ít hiện vật lớn như : Nhà rông của người Ba Na, nhà sàn dài của người Ê Đê, nhà sàn của người Tày, nhà nửa sàn nửa đất của người Dao, nhà trệt lợp ván pơmu của người Hmông, nhà ngói của người Việt, nhà trệt của người Chăm, nhà trình tường của người Hà Nhì, nhà mồ của người Gia Rai. Xen giữa những khu công trình kiến trúc dân gian đó là cây xanh những loại, những lối đi ngoằn ngoèo và cả con suối uốn khúc chảy suốt 4 mùa, có cầu bắc nối đôi bờ. Những tọa lạc ở phần này đang từng bước được thực thi .
Với khoảng trống thoáng và cảnh sắc đẹp, Bảo tàng gồm có 2 khu vực chính : khu vực trong nhà và ngoài trời do kiến trúc sư Hà Đức Lịnh ( người dân tộc Tày ) phong cách thiết kế, nội thất bên trong khu công trình do kiến trúc sư người Pháp đảm nhiệm. Tại đây hiện đang lưu giữ khoảng chừng 15.000 hiện vật, 42.000 phim ( kèm theo ảnh ), hàng trăm băng video, cassette tọa lạc nhiều kỷ vật phản ánh mọi mặt đời sống hoạt động và sinh hoạt, phong tục tập quán của 54 dân tộc đồng đội, tái tạo thành công xuất sắc những hoạt động và sinh hoạt tôn giáo tiêu biểu vượt trội cho từng tộc người …
Nơi đây không chỉ là TT lưu giữ và tọa lạc quý giá về văn hóa truyền thống mà còn là nơi tổ chức triển khai điều tra và nghiên cứu khoa học, sưu tầm, phân loại, nhìn nhận, dữ gìn và bảo vệ, phục chế, tọa lạc, ra mắt, khai thác những giá trị lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống về phương diện dân tộc học của những dân tộc bạn bè .
Khu vực bên trong gồm có những khối nhà tọa lạc, cơ sở nghiên cứu và điều tra, thư viện, mạng lưới hệ thống kho dữ gìn và bảo vệ … Phần tọa lạc trong nhà chiếm trọn tòa nhà 2 tầng có dáng mô phỏng hình chiếc trống đồng. Các khối nhà liên hoàn với nhau, mỗi gian tọa lạc của từng tộc người biểu lộ trong việc tọa lạc hiện vật theo lối kể chuyện. Câu chuyện được link ngặt nghèo, xuyên thấu với nhau bằng nhóm hiện vật, luôn đổi khác sự mê hoặc, thỏa mãn nhu cầu nhu yếu khác nhau của người xem. Mỗi gian tọa lạc là một câu truyện lớn phản ánh đời sống muôn màu muôn vẻ của đồng bào những dân tộc Việt Nam .
Hiện vật được tọa lạc trong bảo tàng rất đa dạng chủng loại, từ y phục, đồ trang sức đẹp, đồ vật quen thuộc trong hoạt động và sinh hoạt hàng ngày của những dân tộc như gùi, dao, cuốc, nông cụ … Mỗi hiện vật trong bảo tàng đều có phụ đề ghi rõ tên thường gọi, nguồn gốc nguồn gốc, tư liệu tìm hiểu thêm. Các sinh hoạt tinh thần, tôn giáo, tín ngưỡng như ma chay, cưới hỏi được biểu lộ dưới những thước phim video sinh động và hấp dẫn, có công dụng thông dụng kiến thức và kỹ năng rất hiệu suất cao. Các hiện vật ở đây được trang trí thật đơn thuần, không cầu kỳ, để người xem hoàn toàn có thể cảm thụ nhiều nhất cái hay, cái đẹp, cái tinh xảo của mỗi hiện vật rất bình dị, đời thường .
Khách được du lịch thăm quan những hiện vật được tọa lạc tại khu tọa lạc tiếp tục, khu tọa lạc chuyên đề, khu tọa lạc lưu động và khu tọa lạc ngoài trời. Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam còn là điểm dã ngoại ngoài trời mê hoặc so với những mái ấm gia đình có con nhỏ trong những ngày cuối tuần. Khu tọa lạc ngoài trời với những mẫu nhà đặc trưng của mỗi dân tộc thực sự là nét sinh động cho việc học tập, điều tra và nghiên cứu của những em học viên cũng như những người nghiên cứu và điều tra, tìm hiểu và khám phá về phong tục, tập quán của những dân tộc .
Hiện tại, bảo tàng mới dựng được 9 khu công trình kiến trúc dân gian cùng 1 số ít hiện vật lớn như nhà rông của người Ba Na, nhà sàn dài của người Ê Đê, nhà trình tường của người Hà Nhì … Giữa những ngôi nhà là những lối đi nhỏ bên những con suối uốn khúc, những cây cầu nhỏ tạo khoảng trống và cảnh sắc rất thân thiện với đời sống của từng tộc người Việt Nam. Đến đây, hành khách không chỉ du lịch thăm quan, vui chơi mà còn điều tra và nghiên cứu, tìm hiểu và khám phá về những dân tộc, truyền thống văn hóa truyền thống của từng dân tộc cũng như giá trị truyền thống cuội nguồn chung của những dân tộc .
Đặc biệt, chương trình màn biểu diễn múa rối nước rực rỡ của những phường rối Miền Bắc được diễn ra tiếp tục ở đây. Du khách không những được xem những nghệ sỹ màn biểu diễn múa rối mà còn được giao lưu với họ, được tự tay điều khiển và tinh chỉnh con rối dưới nước rất mê hoặc. Các lớp học bằng tay thủ công, thêu vải cho học viên tiếp tục được tổ chức triển khai vào những dịp hè giúp những em vừa đi dạo vui chơi vừa hoàn toàn có thể học được nhiều kỹ năng và kiến thức thêu cơ bản .
Ngoài ra, khách thăm quan sẽ có thời cơ ghé thăm và mua hàng lưu niệm tại những quầy bán hàng : ấn phẩm, băng đĩa, đồ lưu niệm tại ngay cổng chính của Bảo tàng .
Bảo tàng Open đón khách thăm quan toàn bộ những ngày trong tuần, trừ thứ hai. Với những hoạt động giải trí đa dạng chủng loại và phong phú, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam là một địa chỉ lý tưởng cho những hành khách muốn nghỉ ngơi, thư giãn giải trí, chiêm ngưỡng và thưởng thức thẩm mỹ và nghệ thuật và mày mò về văn hóa truyền thống Việt Nam. Bảo tàng rất thích hợp cho ngày nghỉ cuối tuần của những mái ấm gia đình .
Lịch sử hình thành và quá trình hoạt động
Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam được xây dựng theo quyết định hành động của thủ tướng chính phủ nước nhà ngày 24 tháng 10 năm 1995. Bảo tàng được thiết kế xây dựng trong 2 năm và chính thức khánh thành ngày 12 tháng 11 năm 1997 .
Bảo tàng được phong cách thiết kế bởi kiến trúc sư Hà Đức Lịnh. Phần nội thất bên trong do bà kiến trúc sư người Pháp Véronique Dollfus phong cách thiết kế. Bảo tàng gồm hai khu vực chính : trong nhà và ngoài trời. Khu vực trong nhà gồm có những khối nhà : nhà tọa lạc, cơ sở điều tra và nghiên cứu, thư viện, mạng lưới hệ thống kho dữ gìn và bảo vệ, mạng lưới hệ thống những bộ phận kỹ thuật, hội trường … Các khối nhà này liên hoàn với nhau, có những lối đi hài hòa và hợp lý, với tổng diện tích quy hoạnh 2.480 mét vuông, trong đó 750 mét vuông dành cho kho dữ gìn và bảo vệ hiện vật. Khu tọa lạc ngoài trời đang liên tục được triển khai xong .
Đây là một trong những bảo tàng có mạng lưới hệ thống sưu tập hiện vật nhiều mẫu mã, tầm cỡ khu vực và quốc tế .
Trong những năm qua, bảo tàng đã có nhiều hoạt động giải trí sưu tầm hiện vật và phổ cập những giá trị văn hóa truyền thống vật thể – phi vật thể của những dân tộc Việt Nam trải qua những cuộc tọa lạc, không riêng gì tại bảo tàng mà còn tham gia những hoạt động giải trí tọa lạc chuyên đề và trình diễn tại nhiều vương quốc như Mỹ, Canada, Bỉ, Áo …
Đặc điểm của bảo tàng
Hiện nay, phần tọa lạc trong nhà chiếm trọn toà nhà 2 tầng có dáng mô phỏng hình trống đồng – một hình tượng chung của nền văn minh Việt Nam cũng như nhiều nước khác trong khu vực. Chiếc cầu đá granít dẫn vào toà nhà Bảo tàng tạo cảm xúc như đang bước lên căn nhà sàn phổ cập ở nhiều vùng. Mặt nền sảnh lớn toà nhà này được trang trí bằng đá granit với biểu trưng theo hình thể của Tổ quốc có đất liền và biển cả .
Hiện vật của Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam không phải chỉ là những cổ vật đắt tiền, mà hầu hết gồm có nhiều thứ rất thông thường trong đời sống hàng ngày của người dân như : con dao, cái gùi, chiếc khố, ống sáo, cái tẩu, tấm chiếu … Chúng phản ánh mọi góc nhìn văn hoá vật thể và phi vật thể của hội đồng dân cư, bộc lộ tiêu biểu vượt trội mọi mặt đời sống và mọi phát minh sáng tạo văn hoá của họ .
Trong bảo tàng này, hiện vật rất phong phú, có thể hình thành được nhiều sưu tập theo các tiêu chí khác nhau. Bảo tàng có 54 bộ sưu tập về từng dân tộc, như: về người Thái, về người Hmông, về người Gia Rai… Phân chia theo công dụng, có các sưu tập về y phục, các đồ trang sức, về nông cụ, về ngư cụ, về vũ khí, về đồ gia dụng, về nhạc cụ… Lại có tập hợp riêng về các hiện vật tôn giáo-tín ngưỡng, cưới xin, ma chay hay nhiều hoạt động tinh thần, xã hội khác.
Nội dung trưng bày trong bảo tàng
Trưng bày trong nhà : Phần lớn diện tích quy hoạnh trong nhà được sắp xếp tọa lạc tiếp tục, cạnh bên đó có dành riêng một khoảng trống để tổ chức triển khai những tọa lạc nhất thời theo chuyên đề. Hiện tại, tọa lạc tiếp tục trong nhà được sắp xếp như sau :
Tầng 1 trưng bày 2 phần chính:
- Giới thiệu chung các dân tộc Việt Nam
- Giới thiệu các dân tộc thuộc nhóm ngôn ngữ Việt – Mường, bao gồm: Việt (Kinh), Mường, Thổ, Chứt.
Tầng 2 chia thành các phần:
- Các dân tộc Chăm, Hoa, Khơme
- Ngữ hệ Nam Đảo ở miền núi: giới thiệu các dân tộc Gia Rai, Ê Đê, Raglai, Chu Ru
- Nhóm ngôn ngữ Môn – Khơme ở miền núi: giới thiệu 5 dân tộc ở miền Bắc (Khơ Mú, Xinh Mun, Mảng, Kháng, Ơ Đu) và 15 dân tộc ở miền Trung – Tây Nguyên.
- Nhóm ngôn ngữ Hán – Tạng: giới thiệu các dân tộc Cống, Sán Dìu, Ngái, Lô Lô, Hà Nhì, La Hủ, Phù Lá, Si La
- Nhóm Hmông – Dao: giới thiệu các dân tộc Hmông, Dao, Pà Thẻn.
- Nhóm Tày Thái – Kađai: giới thiệu các dân tộc Tày, Nùng, Sán Chay, Thái, Bố Y
Trưng bày ngoài trời
Đối với khu ngoài trời, do đất hẹp nên Bảo tàng chỉ hoàn toàn có thể dựng 9 khu công trình kiến trúc dân gian cùng 1 số ít hiện vật lớn như :
- Nhà rông của người Ba Na
- Nhà sàn dài của người Ê Đê
- Nhà sàn của người Tày
- Nhà nửa sàn nửa đất của người Dao
- Nhà trệt lợp ván pơmu của người Hmông
- Nhà ngói của người Việt
- Nhà trệt của người Chăm
- Nhà trình tường của người Hà Nhì
- Nhà mồ của người Gia Rai.
Xen giữa những khu công trình kiến trúc dân gian đó là cây xanh những loại, những lối đi ngoằn ngoèo và cả con suối uốn khúc chảy suốt 4 mùa, có cầu bắc nối đôi bờ. Những tọa lạc ở phần này đang từng bước được thực thi .
Những gì thuộc về đời thường thì phải trả lại đời thường
Người Pà Thẻn mặc phục trang đỏ trong mọi hoạt động giải trí là hình ảnh giả tạo, được tạo ra bởi những nhà nhiếp ảnh, nhà nghiên cứu và điều tra của ta muốn nhìn họ với góc nhìn quen thuộc nhưng không ổn định. Những gì thuộc hoạt động và sinh hoạt đời thường thì phải trả về đời thường, qua đó sẽ cho ta cái nhìn và nhận thức mới về người Pà Thẻn thấm đậm hơn .
Thưa ông, nguyên do gì khiến Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam ( bảo tàng ) chọn tọa lạc triển lãm ảnh “ Người Pà Thẻn ” do chỉ một nhà nhiếp ảnh người Pháp ( Sebastien Laval ) thực thi ?
Đây là dự án Bất Động Sản hợp tác của bảo tàng với Thương Hội những dân tộc Á châu ( xây dựng đầu năm 2006, là nơi tập hợp, lôi cuốn những nhà nghiên cứu, những nghệ sĩ yêu văn hóa truyền thống những dân tộc châu Á, đặc biệt quan trọng là Việt Nam ). Dự án “ Tiếng nói những dân tộc Việt Nam ” của Thương Hội với mục tiêu tái hiện khách quan phong tục truyền thống cuội nguồn và đời sống hiện tại của những dân tộc trải qua ngôn từ hình ảnh với những hình ảnh chuyên nghiệp, chất lượng cao, đặc biệt quan trọng giúp công chúng hiểu về những dân tộc ấy qua “ lời nói ” của chính họ .
Thương Hội chọn Pà Thẻn vì dân số ước tính chỉ 4300 người, đời sống lại có nhiều đổi khác đáng kể, từ du canh du cư thành định cư. Nguyện vọng của họ tương thích với tiêu chuẩn hoạt động giải trí của bảo tàng, Sebastien Laval là người gắn bó và hiểu những dân tộc thiểu số Việt Nam, nên tôi đã đưa triển lãm ảnh về đây .
Trong ý niệm của công chúng lâu nay, người Pà Thẻn là hình ảnh những người phụ nữ trong phục trang dân tộc đỏ ( mặc váy đỏ, khăn đội đầu màu đỏ ), hay hình ảnh phụ nữ thổi sáo … nhưng qua triển lãm này thì sao ?
Người Pà Thẻn mặc phục trang đỏ trong mọi hoạt động giải trí là hình ảnh giả tạo, được tạo ra bởi những nhà nhiếp ảnh, nhà nghiên cứu và điều tra của ta muốn nhìn họ với góc nhìn quen thuộc nhưng không ổn định. Người Pà Thẻn cứ thấy khách đến, sẵn sàng chuẩn bị chụp ảnh là họ thay quần áo. Khi Sebastien Laval đưa đến đây 100 bức ảnh, tôi đã ý kiến đề nghị anh bỏ đi những bức chụp như những người khác. Vẫn có vài tấm họ mặc phục trang đỏ để chụp ảnh, còn những gì thuộc hoạt động và sinh hoạt đời thường thì phải trả về đời thường ấy, họ đi nương, đi gùi, ở nhà nấu bếp, chăm lợn gà … thế nào, thông thường họ ăn mặc thế nào ? Qua đó sẽ cho ta cái nhìn và nhận thức mới về người Pà Thẻn thấm đậm hơn, sẽ hiểu đời sống của họ hơn .
Có đáng tiếc không khi trong cái nhìn chân thực ấy, công chúng sẽ thấy cả những góc đã bị “ hiện đại hóa ” của người Pà Thẻn ?
Họ vẫn có nhu yếu giữ truyền thống riêng, nhưng trong thực tiễn đời sống của họ phải đổi khác. Cũng như tất cả chúng ta, phục trang truyền thống lịch sử chỉ còn mặc trong những dịp liên hoan, còn lại thì tất cả chúng ta đã Âu hóa, người Pà Thẻn cũng như vậy. Đó là câu truyện toàn thế giới hóa, người Pà Thẻn ở nơi xa xôi hẻo lánh như vậy cũng phải hội nhập. Cuộc sống của họ chịu nhiều thử thách, ngoài thử thách vượt sự nghèo nàn thì còn thử thách phải học theo cái gì, giữ lại cái gì là truyền thống ?
Cách đây không lâu, một ngẫu nhiên mê hoặc xảy ra với tôi. Một cô gái trẻ 22 tuổi, người Pà Thẻn là Phù Thị Thiên ( công tác làm việc tại TT văn hóa truyền thống huyện Quang Bình, Hà Giang ) tận tâm với văn hóa truyền thống dân tộc mình, gửi thư cho giám đốc bảo tàng, bày tỏ do dự rằng cô đến đây thấy bảo tàng tọa lạc về người Pà Thẻn quá ít, không rất đầy đủ. Tôi đã ngỡ ngàng vì nhu yếu can đảm và mạnh mẽ và “ đúng lúc ” như vậy .
Tôi đã ý kiến đề nghị Thương Hội những dân tộc Á châu mời Thiên cùng những người bạn của cô đến đây dự khai mạc, để những người Kinh tất cả chúng ta có dịp tiếp xúc trực tiếp và hiểu hơn về những tâm lý của họ. Vậy mà có người còn không tin họ là người “ Pà Thẻn xịn ”, cũng do trong nhiều sự kiện ta đã đánh cắp bằng người Kinh mặc áo dân tộc. ( Cũng nói thêm là nhiều khách đến thăm đề xuất bảo tàng của tôi để những người thuyết minh mặc phục trang dân tộc sẽ ấn tượng hơn, nhưng đó không phải là thiên chức của bảo tàng. Tôi nghĩ điều quan trọng nhất là sự trung thực, “ quần áo của ai thì người ấy mặc ” ) .
Liệu những triển lãm ảnh như thế này có góp thêm phần, dù nhỏ bé, giúp những dân tộc như Pà Thẻn tăng cấp đời sống, và bảo tồn được truyền thống riêng của họ không, thưa ông ?
Chính sự xuất hiện ở đây sẽ giúp những cô gái Pà Thẻn có những nhận thức mới lạ. Họ sẽ hiểu những giá trị di sản mà họ đang nắm giữ được xã hội tôn trọng thế nào ? Tự họ sẽ thấy tự hào, thấy nghĩa vụ và trách nhiệm, và sẽ quyết định hành động họ muốn bảo tồn di sản của họ như thế nào ? Đóng góp của bảo tàng chúng tôi là giúp họ về nhận thức, để những người trẻ như họ sẽ có tâm lý về kế hoạch lâu dài hơn .
Bên cạnh đó, cũng có sự giúp sức kinh tế tài chính trực tiếp ngay. Tôi đã là cầu nối để Phù Thị Thiên gặp gỡ ông Trần Đoàn Lâm, giám đốc NXB Thế giới, đồng thời là quản trị quỹ tăng trưởng hội đồng những dân tộc thiểu số Việt Nam – Đan Mạch. Chính Thiên sẽ làm dự án Bất Động Sản yêu cầu để quỹ trợ giúp việc bảo tồn và tăng trưởng một mảng văn hóa truyền thống dân gian, hay một nghề truyền thống của dân tộc cô. Tôi tin với sự can đảm và mạnh mẽ, năng động, Thiên và những người như cô sẽ làm được .
Có rất nhiều cách để kết nối hội đồng với những hoạt động giải trí tăng trưởng. Sắp tới, bảo tàng sẽ có một nhóm đi lên huyện Na Hang, Tuyên Quang tiến hành dự án Bất Động Sản “ Photo voice ”, trao máy ảnh cho những người phụ nữ dệt dân tộc Tày, giúp họ có nhận thức mới về di sản văn hóa truyền thống của họ tương quan đến nghề dệt, và việc hồi sinh nghề dệt như thế nào ? Hay Cục Di sản Văn hóa và Bảo tàng sẽ phối hợp tiến hành dự án Bất Động Sản do quỹ Sida hỗ trợ vốn vào đầu năm 2007 giúp phục sinh nghề dệt của một nhóm người Tày ở huyện Chiêm Hóa .
Với những hoạt động giải trí này, chúng tôi cố gắng nỗ lực tạo ra hướng bảo tồn di sản văn hóa truyền thống phi vật thể, bảo tồn những nghề thủ công bằng tay gắn với việc tăng trưởng kinh tế tài chính. Từ góc nhìn của những người làm bảo tàng, ý niệm và kinh nghiệm tay nghề của tôi là hãy làm những việc nhỏ nhưng thiết thực, mang lại ích lợi cho chính hội đồng những dân tộc thiểu số đang nắm giữ văn hóa truyền thống. Như thế sẽ có hiệu suất cao, có tác động ảnh hưởng thâm thúy, rồi từ đó sẽ lan ra, sẽ nhân rộng .
Ý tưởng Photo voice rất mê hoặc, sẽ giúp công chúng có cái nhìn chân thực hơn về những dân tộc, và chính bản thân người những dân tộc cũng “ nhìn lại chính mình ”. Ý tưởng này khởi đầu từ đâu, và đã có ví dụ này về sự thành công xuất sắc ?
Photo voice là chiêu thức mới được vận dụng tiên phong ở Mỹ, sau đó đã được ứng dụng rất thành công xuất sắc ở Vân Nam ( Trung Quốc ). Phương pháp này vào Việt Nam lần tiên phong trải qua dự án Bất Động Sản của chị Dương Bích Hạnh, nghiên cứu sinh đang học ở Mỹ, do Bảo tàng và quỹ Toyota hỗ trợ vốn. Dự án trao máy ảnh cho những em gái người Mông ở Sapa để những em chụp du lịch và đời sống dưới góc nhìn của những em, biểu lộ mơ ước của những em. Dự án đã rất thành công xuất sắc, đã có triển lãm ở Bảo tàng, đã xuất bản thành cuốn sách “ Sapa qua con mắt của những em gái Mông ” .
Cách đây mấy năm, Bảo tàng đã triển khai dự án Bất Động Sản trao máy ảnh cho những người thợ dệt dân tộc Lào ( huyện Điện Biên Đông, nay thuộc tỉnh Điện Biên ). Người của Bảo tàng lên trao đổi với họ, hỏi họ về ý nghĩa của từng bức ảnh mà họ chọn chụp. Từ những trao đổi giao lưu thì tự họ nhận thức ra giá trị của nghề dệt, ý nghĩa và những câu truyện thần thoại cổ xưa xung quanh những hoa văn, giá trị của việc dùng những màu nhuộm tự nhiên …
Bảo tàng đã đứng ra tổ chức triển khai hai cuộc triển lãm ảnh của họ chụp, một ở Bảo tàng, một ở ngay trong bản của họ. Sau đó một tháng, gần chục đoàn khách du lịch đến thăm làng ( trong khi trước đó chưa có lấy một người quốc tế bước chân đến đó ), rồi làng trở thành điểm đến cho những tour du lịch. Vậy là người dân có những nhận thức mới, họ phục sinh sản xuất và tạo ra những loại sản phẩm mới để bán, làng bản họ giữ vệ sinh hơn, đời sống của họ cũng có những biến hóa thích hợp để đón khách tốt hơn nữa. Chính những điều này đã đổi khác đời sống của họ .
Năm ngoái, lần tiên phong những người thợ dệt – vốn luôn sống khép mình trong bản làng – biết tự mình mang loại sản phẩm xuống Thành Phố Hà Nội để tham gia hội chợ triển lãm Craft Link, bán ngay ở sân Bảo tàng. Tôi cũng đã bàn với Craft Link, xin UNESCO ở Paris kinh phí đầu tư để mở những lớp học giúp cho nhóm thay đổi mẫu mã, thích ứng với đời sống mới mà vẫn giữ những giá trị, những hoa văn truyền thống lịch sử .
Cách làm đó của Bảo tàng đã được nhân rộng ra ở nhiều dự án Bất Động Sản khác, như dự án Bất Động Sản với làng gò đồng Đại Bái, hay dự án Bất Động Sản trao máy ảnh cho những người dân phố cổ TP. Hà Nội .
Vậy sau triển lãm “ Người Pà Thẻn ”, ông có nghĩ đời sống của họ sẽ biến hóa thế nào không ?
Tôi cũng sẽ bàn với chị Nguyễn Nga, quản trị Thương Hội những dân tộc Á Châu để đưa triển lãm này lên tọa lạc ở Hà Giang, ở ngay làng Pà Thẻn. Tôi cũng được biết, Thương Hội đã có dự án Bất Động Sản thiết kế xây dựng một nhà tọa lạc ở giữa làng của họ. Đây không chỉ là nơi treo những bức ảnh, mà còn là nơi để họ gặp nhau cho những hoạt động và sinh hoạt tập thể, nơi khách du lịch hoàn toàn có thể dừng chân và ngủ qua đêm, gặp gỡ giao lưu với người bản xứ. Hội sẽ tìm kinh phí đầu tư tương hỗ để chính họ dựng lên ngôi nhà như họ mong ước. Tôi nghĩ ý tưởng sáng tạo này nằm trong tầm tay, bởi rất tương thích với tiềm năng của quỹ Việt Nam – Đan Mạch .
Chính những triển lãm như thế này là sự khởi đầu cho nhiều biến hóa về tư duy, nhận thức, sẽ mở ra một chân trời mới cho chính hội đồng .
Đăng ký nhận tài liệu qua tin nhắn facebook tại đây:
[sub]
[ sub ]Xem thêm tài liệu :
Cách chuẩn bị tour – tạo ấn tượng với khách du lịch: https://goo.gl/vNZdqE
Ý nghĩa hình tượng các con vật trong đền, miếu, mạo : https://goo.gl/hVAzor
Những cái nhất của vua chúa Việt Nam : https://goo.gl/3PGEga
Nét văn hóa các dân tộc Việt Nam: https://goo.gl/qunyjv
Sơ lược về đạo mẫu Việt Nam: https://goo.gl/WzzvQF
Các trò chơi hoạt náo trên xe: https://goo.gl/Kq7CDi
Thuyết minh 6 tỉnh miền Tây: https://goo.gl/CZpqgE
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn
