Quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn – yếu tố cơ bản để phát triển nông thôn bền vững

Hơn 20 năm thực thi đường lối thay đổi của Đảng, nông thôn nước ta đã liên tục tăng trưởng, góp thêm phần quan trọng không thay đổi tình hình chính trị, kiến trúc kinh tế tài chính – xã hội nông thôn được tăng cường, bộ mặt nhiều vùng nông thôn được đổi khác. Hệ thống điện, đường, trường, trạm, mạng lưới hệ thống thuỷ lợi được chăm sóc góp vốn đầu tư. Đến nay đã có 98,9 % số xã và 93,34 % số hộ mái ấm gia đình nông thôn có điện, khu vực Bắc bộ và miền Trung cơ bản đã xoá nhà tranh, tre nứa, lá, xoá nhà tạm, nhà dột nát. Tất cả những huyện có chợ hoặc TT thương mại, chợ nông thôn chiếm 74,9 % chợ trong cả nước. Đã có 88,3 % số xã có trạm y tế trong đó 46 % đạt chuẩn vương quốc, 85,5 % số xã có điểm bưu điện – văn hoá, 30,6 % số xã có nhà văn hoá .Tuy nhiên nông nghiệp và nông thôn tăng trưởng thiếu quy hoạch, kiến trúc kinh tế tài chính – xã hội còn yếu kém, thiên nhiên và môi trường ngày càng ô nhiễm, năng lượng đối phó với thiên tai còn nhiều hạn chế. Quy hoạch tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, quy hoạch thiết kế xây dựng ở nông thôn còn nhiều chưa ổn. Nhiều địa phương rất lúng túng trong quy hoạch tăng trưởng giống cây xanh, vật nuôi, quy hoạch tăng trưởng công nghiệp dịch vụ, quy hoạch thiết kế xây dựng hạ tầng, do vậy diện tích quy hoạnh đất trồng cây lương thực có rủi ro tiềm ẩn giảm nghiêm trọng, hiệu suất cao kinh tế tài chính rất thấp. Nếu không quy hoạch lại những điểm dân cư nông thôn thì chỉ trong một vài chục năm tới nông thôn nước ta sẽ gặp những nguy cơ tiềm ẩn sau :- Nông nghiệp và nông thôn nước ta vốn là một nước nông nghiệp lỗi thời, đời sống nông dân có nhiều khó khăn vất vả, trong sự nghiệp CNH – HĐH thì nông thôn lại càng tụt hậu xa với thành thị, trong khi khoa học công nghệ tiên tiến trên quốc tế và ở khu vực thành thị tăng trưởng rất mạnh thì khó hoàn toàn có thể gắn nông nghiệp và nông thôn với công nghiệp và hiện đại hoá quốc gia .

– Cơ sở hạ tầng kỹ thuật ở nông thôn vẫn lạc hậu, manh mún không thể tạo điều kiện cho người dân nhanh chóng tiếp cận với khoa học – công nghệ và văn minh của thời đại. Đời sống của nông dân vẫn không được cải thiện, sự giao lưu giữa các điểm dân cư nông thôn với các vùng miền và cả nước rất hạn chế.

– Không có quy hoạch thì việc thiết kế xây dựng hạ tầng như điện, đường, trường, trạm, nhà tại của nhân dân rất manh mún lỗi thời, bộ mặt thông thôn chậm thay đổi. Việc thiết kế xây dựng ở nông thôn vẫn tuỳ tiện, chắp vá, thiếu kỷ cương, kỷ luật dẫn đến tiêu tốn lãng phí tốn kém .- Môi trường ở nông thôn lúc bấy giờ đang đặt ra những yếu tố bức bách. Không có quy hoạch thiết kế xây dựng thì nhiều nơi môi trường tự nhiên sẽ bị ô nhiễm nặng nề, nhất là yếu tố nước thải, rác thải, rủi ro tiềm ẩn xảy ra những dịch bệnh nhiều, sức khoẻ nhân dân giảm sút, tác động ảnh hưởng đến đời sống văn hoá, niềm tin của nhân dân .Từ tình hình chung trên đây, Nghị quyết Trung ương VII khoá X đã đề ra tiềm năng chung là phải thiết kế xây dựng nông thôn mới có kiến trúc kinh tế tài chính – xã hội văn minh, cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính và những hình thức tổ chức triển khai sản xuất hài hòa và hợp lý gắn nông nghiệp với tăng trưởng nhanh công nghiệp dịch vụ đô thị theo quy hoạch, xã hội nông thôn không thay đổi, giầu truyền thống văn hoá dân tộc bản địa, dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ, đời sống nhân dân được nâng cao .Quán triệt chủ trương của Trung ương, việc quy hoạch kiến thiết xây dựng những đểim dân cư nông thôn ( gồm có những xã, những thị tứ, thị xã ) là yếu tố rất là cấp bách và quan trọng trong thời hạn tới. Dưới đây xin nêu 1 số ít yếu tố cơ bản .

1. Hiện trạng chung về xây dựng ở nông thôn

Khu vực dân cư nông thôn ở nước ta hoàn toàn có thể tạm chia ra làm 3 vùng miền có đặc thù như sau :

– Nông thôn miền núi:diện tích rộng, dân cư thưa thớt, ở tản mát, hệ thống cơ sở hạ tầng như giao thông, điện, đường, trường, trạm có nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp.

– Nông thôn miền đồng bằngbao gồm cả ở Bắc bộ, Trung bộ và Nam bộ: dân cư đông, ở tập trung, diện tích hẹp, hệ thống hạ tầng trong nhiều năm qua được quan tâm xây dựng tương đối ổn định, đáp ứng được yêu cầu của nhân dân. Tuy nhiên ở nhiều nơi xây dựng thiếu quy hoạch, nhiều hiện tượng làm lấn, làm trái quy định: vấn đề cấp thoát nước, vệ sinh môi trường, ô nhiễm đang là vấn đề bức xúc, nhiều nơi thiếu nhà văn hoá để hội họp sinh hoạt, hệ thống chợ chưa được củng cố, hệ thống nghĩa trang, nơi thu gom xử lý rác thải, nước thải còn nhiếu kém.

– Nông thôn miền biển:dân cư vùng biển tập trung nhưng nhìn chung về hệ thống hạ tầng còn nhiều khó khăn, yếu kém, nhất là vấn đề vệ sinh; hạ tầng xã hội như trường học, trạm xá, nhà văn hoá nhiều nơi ít được quan tâm.

2. Nhận thức chung về quy hoạch các điểm dân cư nông thôn

Cần thống nhất chung về quy hoạch những điểm dân cư nông thôn, trước hết phải nắm vững Nghị quyết Trung ương VII khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, làm tốt những công tác làm việc tuyên truyền để mọi người dân hiểu chủ trương của Đảng, Nhà nước quyết tâm thực thi theo mục tiêu Nhà nước và nhân dân cùng làm. Quy hoạch điểm dân cư nông thôn phải bảo vệ giữ được những nét kiến thiết xây dựng cơ bản của địa phương lúc bấy giờ, trên cơ sở tôn trọng lịch sử vẻ vang văn hoá và truyền thống cuội nguồn của địa phương, hướng tới kiến thiết xây dựng nông thôn mới văn minh tân tiến và bền vững và kiên cố. Quy hoạch điểm dân cư nông thôn phải tương thích với đặc trưng vùng, miền, tương thích với quy hoạch của những huyện thị, bảo vệ hoạt động và sinh hoạt, đời sống nhân dân thuận tiện. Quy hoạch điểm dân cư nông thôn phải bảo vệ tính dân chủ và công khai minh bạch để mọi người dân trên khoanh vùng phạm vi quy hoạch biết và tham gia quan điểm để quy hoạch kiến thiết xây dựng hài hòa và hợp lý hơn và đạt hiệu suất cao cao hơn. Việc thực thi dân chủ công khai minh bạch quy hoạch phải bảo vệ dân chủ thực sự, tránh hình thức áp đặt vì không ai hiểu địa phận bằng người dân cư trú trên mảnh đất của địa phương. Chỉ có làm tốt những yếu tố nêu trên thì mới tạo được sự ưng ý ủng hộ góp phần của nhân dân bảo vệ cho quy hoạch có tính khả thi và triển khai đúng quy trình tiến độ .

3. Những nội dung cơ bản về quy hoạch các điểm dân cư nông thôn

Quy hoạch điểm dân cư nông thôn cũng giống như những loại quy hoạch khác, đều phải có quy hoạch chung và quy hoạch cụ thể và những bước thực thi từ khảo sát, đo đạc đến lập quy hoạch, đánh giá và thẩm định, công khai minh bạch lấy quan điểm. Sau khi được phê duyệt thì tăng cường quản trị và thực thi quy hoạch theo trình tự đề ra .

Tuỳ theo đặc điểm của từng vùng miền (miền núi, đồng bằng, miền biển) và quy mô của từng địa phương để lập đồ án quy hoạch. Nhìn chung quy hoạch điểm dân cư nông thôn phải đảm bảo những yếu tố sau:

a. Điều tra, khảo sát để lập trách nhiệm quy hoạchNhiệm vụ quy hoạch thiết kế xây dựng phải được dựa trên những tư liệu, số liệu tìm hiểu khảo sát, tổ chức triển khai sắp xếp khoảng trống chủ quyền lãnh thổ trên cơ sở khai thác sử dụng hài hòa và hợp lý đất đai tương thích với điều kiện kèm theo của từng địa phương. Xác định rõ khi quy hoạch phải giữ lại những gì, những gì phải kiểm soát và điều chỉnh đổi khác, những gì phải làm mới, tránh thực trạng khi kiến thiết xây dựng phải kiểm soát và điều chỉnh nhiều lần. Điều tra khảo sát lập trách nhiệm quy hoạch gắn với quy hoạch của cả vùng, khu, có mối liên hệ mật thiết, bảo vệ theo hướng nông thôn mới, văn minh, văn minh, tăng trưởng vững chắc .b. Đồ ấn quy hoạch điểm dân cư nông thônĐồ án quy hoạch điểm dân cư nông thôn được thiết kế xây dựng phải tương thích với điều kiện kèm theo tự nhiên, thực trạng kinh – tế xãhội, chỉ tiêu sử dụng đất, chất lượng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, vệ sinh môi trường tự nhiên, tổ chức triển khai khoảng trống quy hoạch, quy mô những khu công dụng với quy chuẩn tiêu chuẩn chung và đặc thù, điềukiện của từng địa phương. Hướng chung nên chú ý quan tâm những yếu tố đơn cử sau :

– Đường giao thông:hiện nay đường giao thông còn chắp vá do vậy khi thiết kế lại cần chú ý bảo đảm giao thông nội bộ và giao thông liên xã, liên vùng thuận lợi. Đường nội bộ có mặt cắt trung bình khoảng 6 – 8 m, đường liên thôn, liên xã tuỳ theo điều kiện quy mô có thể từ 10 – 15m; có thể láng bê tông hoặc nhựa, giao thông phải được gắn với hệ thống thoát nước.

– Hệ thống cấp điện, cấp thoát nước:Đây là hai yếu tố quan trọng phục vụ cho người dân sinh hoạt. Tuỳ theo số hộ dân để thiết kế trạm cấp điện, về cấp nước sinh hoạt (xã, thị tứ, thị trấn), nên có một trạm cấp thoát nước, hệ thống thoát nước nước phải được nối liền với hệ thống thoát nước của liên xã, liên vùng.

– Về phân khu chức năng:Đối với điểm dân cư nông thôn hiện nay khi quy hoạch mới phải đặc biệt quan tâm đến việc phân khu chức năng gồm khu trung tâm hành chính, khu văn hoá xã hội, khu kinh tế bao gồm cả tiểu thủ công nghiệp, chăn nuôi tập trung và dịch vụ thương mại, khu vui chơi giải trí và khu dân cư. Mỗi khu phải dựa trên các công trình đã có, nên mở rộng và giữ lại những cơ sở văn hoá truyền thống của địa phương.

– Khu trung tâm hành chính:Bao gồm trụ sở UBND, Đảng uỷ địa phương, nhà văn hoá, trụ sở các hợp tác xã.

– Khu văn hoá xã hội:Bao gồm các trường phổ thông trung học, phổ thông cơ sở, trường tiểu học, trường lớp mẫu giáo, trạm y tế, nơi vui chơi giải trí như sân vận động hoặc có điều kiện là công viên nhỏ.

– Khu kinh tế bao gồm:Các cơ sở dịch vụ thương mại, chợ, khu chăn nuôi tập trung, các cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Những địa phương có nghề truyền thống thì nên quy hoạch thành khu sản xuất có thiết kế hệ thống xử lý nước thải, rác thải.

– Khu dân cư mới:Giải quyết cho những hộ phải di chuyển để giải phóng mặt bằng và những hộ mới phát triển, quy hoạch và thiết kế phải phù hợp với điều kiện nông nghiệp, nông thôn và sinh hoạt, sản xuất của nông dân.

– Quy hoạch điểm dân cư nông thôn phải đặc biệt quan trọng chăm sóc đến mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải, khu vực chôn lấp giải quyết và xử lý rác thải, nghĩa trang, mạng lưới hệ thống cây xanh, mạng lưới hệ thống thuỷ lợi, 1 số ít nơi đặc trưng thì phải chăm sóc đến việc sắp xếp nhà chùa, nhà thời thánh bảo vệ cho hoạt động và sinh hoạt và Giao hàng đời sống nhân dân .

4. Tổ chức thực hiện

Cần không cho sâu rộng trong cấp uỷ, chính quyền sở tại, cán bộ, đảng viên từ tỉnh đến cơ sở, đây là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Để triển khai quy hoạch phải có sự thống nhất và góp phần của toàn Đảng, toàn dân và sự tương hỗ của cấp trên, trên cơ sở đó từng địa phương kiến thiết xây dựng kế hoạch tiến hành thực thi. Về kinh phí đầu tư, theo kinh nghiệm tay nghề ở một số ít địa phương như Tỉnh Nam Định, kinh phí đầu tư để lập quy hoạch điểm dân cư nông thôn có sự tương hỗ của tỉnh, của huyện, địa phương bỏ ra một phần, kinh phí đầu tư của nhà đầu tư và kêu gọi những nguồn hỗ trợ vốn khác. Để tiến hành thực thi nên tổ chức triển khai làm điểm sau đó nhân ra diện rộng như ở Tỉnh Thái Bình năm 2009, Tỉnh uỷ, Ủy Ban Nhân Dân tỉnh tổ chức triển khai làm điểm của tỉnh một cơ sơ, mỗi huyện làm một cơ sở rút kinh nghiệm tay nghề chung, sau đó tiến hành ra những điểm dân cư trên toàn tỉnh. Phấn đấu từ nay đến năm năm ngoái tổng thể những điểm dân cư nông thôn phải quy hoạch xong trong đó có khoảng chừng từ 30 – 40 % được tiến hành thực thi .

Quy hoạch điểm dân cư nông thôn cần đặc biệt chú ý đến việc dân chủ công khai lấy ý kiến của nhân dân, tạo sự đồng tình nhất trí của nhân dân, tránh sự thắc mắc khiếu kiện hoặc những khó khăn trong giải phóng mặt bằng khi thực hiện quy hoạch. Đối với từng địa phương phải lập ban chỉ đạo, có phân công, phân cấp cụ thể để thực hiện. Đồng thời phải tập trung nâng cao chất lượng đồ án quy hoạch, bảo đảm tính khả thi của quy hoạch. Hy vọng làm tốt một số điểm trên đây sẽ góp phần tích cực vào việc phát triển nông thôn bền vững và thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương VII khoá X về nông nghiệp, nông dân nông thôn.

Tài liệu tìm hiểu thêm :- Nghị quyết Hội nghị BCH TW lần thưs 7 khoá X .- Tài liệu nghiên cứu và điều tra cùa Ban Tuyên giáo X – Nhà XB Chính trị vương quốc xuất bản 2008 .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn