Ô nhiễm môi trường “kéo lùi” du lịch biển

Biển bị thương tổn bởi ô nhiễm “trắng”

Nước Ta có hơn 1 triệu km2 diện tích quy hoạnh mặt nước biển, hơn 2.770 hòn đảo ven bờ và hàng loạt bãi tắm đẹp trải dọc cả nước, đó là những lợi thế vạn vật thiên nhiên vô cùng thuận tiện để tăng trưởng du lịch. Theo thống kê của Viện Nghiên cứu tăng trưởng du lịch ( Tổng cục Du lịch ), trước khi dịch bệnh bùng phát, ước tính những vùng ven biển, khu du lịch biển hàng năm lôi cuốn khoảng chừng 70 % lượng khách quốc tế tới Nước Ta, 50 % khách trong nước, mang lại 70 % lệch giá ngành du lịch cả nước. Đáng nói, trung bình mỗi khách du lịch lưu trú có lượng rác thải khoảng chừng 1,2 kg / ngày đêm ; trong khi mỗi khách du lịch không lưu trú có lượng rác thải trung bình khoảng chừng 0,5 kg / ngày. Trong đó rác thải nhựa chiếm khoảng chừng 60 %, đa phần là những loại sản phẩm nhựa dùng một lần như túi ni lông, hộp xốp, chai nhựa, ống hút nhựa, bàn chải, lược, mũ ủ tóc, tăm bông …

Du lịch biển phát triển nhanh và mạnh gây ra vấn nạn ô nhiễm môi trường biển nhức nhối nhiều năm nay. Lượng du khách gia tăng kéo theo sự phát sinh một khối lượng lớn chất thải ra môi trường, vượt qua năng lực quản lý, thu gom và xử lý chất thải của các khu du lịch biển. Rác thải chưa được thu gom, xử lý đúng quy trình, dẫn tới tình trạng ô nhiễm môi trường, nhất là tại một số bãi tắm ven bờ, gần khu dân cư, nhà hàng, khách sạn…

Chỉ nói riêng về chất thải rắn, vào mùa du lịch cao điểm, tỷ suất thu gom chất thải rắn ở những điểm đến hiện đạt cao nhất chỉ rơi vào khoảng chừng 70 % đến 80 % khối lượng chất thải thực sự ra môi trường tự nhiên. Nhiều năm nay, ngay cả trong tiến trình dịch bệnh Covid-19, những khu du lịch biển nổi tiếng như Hạ Long, Cát Bà, Sầm Sơn, Thành Phố Đà Nẵng, Nha Trang, Phú Quốc, Vũng Tàu … đều đang phải đương đầu với thực trạng ô nhiễm môi trường tự nhiên do rác thải. Bao lâu nay, khách du lịch có thói quen sử dụng tuỳ tiện những đồ vật nhựa một lần khi đi chơi vì tính tiện lợi, sau khi dùng xong thản nhiên vứt rác bừa bãi ra môi trường tự nhiên. Phần lớn những cơ sở kinh doanh thương mại du lịch, đặc biệt quan trọng là những cơ sở siêu thị nhà hàng, bán hàng tạp hóa, lưu niệm, vẫn sử dụng túi ni lông, hộp xốp để gói, đựng đồ cho hành khách. Mặt khác, rác thải nhựa trên biển cũng phát sinh từ quy trình sử dụng và ship hàng khách du lịch từ những tàu, thuyền du lịch thăm quan, lưu trú trên biển … Ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên của người dân và hành khách còn hạn chế, nên mới xảy ra thực trạng xả rác thẳng ra môi trường tự nhiên gây ô nhiễm và mất đi cảnh sắc đẹp tại những bãi tắm, vùng ven biển. Một thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy, tại Nước Ta rác thải nhựa chiếm khoảng chừng 50 – 80 % lượng rác thải biển, năm 2019 ước tính lượng chất thải nhựa do khách du lịch thải ra những khu du lịch biển, hòn đảo lên tới hơn 230 nghìn tấn. Trong khi đó, Nước Ta đứng thứ 4 trong những nước có lượng rác thải nhựa cao nhất quốc tế, với trung bình khoảng chừng 730 nghìn tấn rác nhựa ra biển mỗi năm. Theo nghiên cứu và phân tích của TS. Dư Văn Toán ( Viện Nghiên cứu biển và hải đảo ) và tác giả Nguyễn Thùy Vân ( Viện Nghiên cứu tăng trưởng du lịch ), ngoài nguyên do du lịch tràn ngập, những nguyên do cộng dồn khác dẫn đến ô nhiễm biển là do tăng trưởng công nghiệp cùng với nuôi trồng thủy hải sản bất hài hòa và hợp lý ; dân số tăng và nghèo khó ; lối sống giản đơn và dân trí thấp cộng với thể chế, chủ trương còn chưa ổn. Khoảng 70 % đến 80 % lượng rác thải trên biển có nguồn gốc từ trong nước khi những xí nghiệp sản xuất, xí nghiệp sản xuất, khu công nghiệp, khu dân cư xả nước thải, chất thải rắn không qua giải quyết và xử lý ra những con sông ở vùng đồng bằng ven biển hoặc xả thẳng ra biển ; trong khi đó, những hoạt động giải trí du lịch có ảnh hưởng tác động tới 20-30 % đến môi trường sinh thái, cảnh sắc tự nhiên của biển.

Ô nhiễm môi trường “kéo lùi” du lịch biển ảnh 1

Du lịch “thụt lùi” vì ô nhiễm

Phải mất hàng trăm, hàng vạn năm, lượng rác thải này mới hoàn toàn có thể được phân huỷ. Tuy nhiên, nếu không có những giải pháp giải quyết và xử lý kịp thời, lượng rác thải vẫn liên tục tăng lên qua những năm mỗi khi du lịch hồi sinh, vượt qua sức chịu tải và năng lực hồi sinh của môi trường tự nhiên. Ô nhiễm thiên nhiên và môi trường gây mất cảnh sắc, ảnh hưởng tác động đến sức khoẻ con người là một trong những yếu tố số 1 khiến hành khách ngần ngại trở lại điểm đến. Ngược lại, trong quá khứ đã nhiều “ thiên đường ” du lịch phải tự ngừng hoạt động để bảo vệ vạn vật thiên nhiên.

Nhiều bài học kinh nghiệm thấm thía trên quốc tế hoàn toàn có thể kể đến Xứ sở nụ cười Thái Lan đóng cửa vịnh Maya và hòn đảo Phi Phi từ tháng 3/2018 đến nay nhằm mục đích ngăn ngừa những tổn thương cho môi trường tự nhiên do quá tải khách du lịch. Trước thời gian đó, mỗi ngày có khoảng chừng 5.000 lượt hành khách du lịch thăm quan vịnh Maya bằng thuyền, gây ô nhiễm môi trường tự nhiên, phá huỷ một phần những rạn sinh vật biển. Việc ngừng hoạt động trong thời điểm tạm thời nhằm mục đích mục tiêu để những rạn sinh vật biển bị tổn thương có thời hạn hồi sinh. Đáng nói, đây không phải khu du lịch duy nhất ở xứ sở của những nụ cười thân thiện bị buộc đóng cửa do ảnh hưởng tác động từ du lịch ồ ạt tới môi trường tự nhiên. Các hòn hòn đảo Koh Tachai, Koh Khai Nok, Koh Khai Nui và Koh Khai Nai cũng từng bị đóng cửa trong thời điểm tạm thời do thực trạng ô nhiễm khá nghiêm trọng. Mặt khác, hòn hòn đảo Boracay được coi là niềm tự hào của ngành du lịch Philippines cũng từng phải đóng cửa nhiều tháng vì thực trạng ô nhiễm thiên nhiên và môi trường. Boracay từng là niềm tự hào của ngành du lịch đảo quốc này với thành tích nhiều năm liền Open trong những list bãi biển đẹp nhất hành tinh do những tạp chí du lịch uy tín bầu chọn. Riêng năm 2017, đã có tới gần 4 triệu hành khách tới đây, trong đó có rất nhiều hành khách Việt. Sự tăng trưởng nhanh gọn này đã khiến quần đảo phải ngừng hoạt động liên tục sáu tháng vào năm 2018 để phục sinh vạn vật thiên nhiên và cảnh sắc. Còn tại Nước Ta, tác dụng giám sát môi trường tự nhiên hàng năm về thực trạng môi trường tự nhiên, chất lượng nước biển ở nhiều bãi tắm trên địa phận nhiều tỉnh, thành đều đã có tín hiệu ô nhiễm môi trường tự nhiên. Ví dụ nổi bật nhất là hòn đảo Phú Quốc ( tỉnh Kiên Giang ), kể từ năm 2019 đã có nhiều hình ảnh, thông tin san sẻ trên mọi phương tiện đi lại truyền thông online về việc hòn đảo ngọc đang thực sự lâm nguy vì ô nhiễm thiên nhiên và môi trường cả sông lẫn biển do rác thải, nước thải từ những hoạt động giải trí hoạt động và sinh hoạt, kinh doanh thương mại và du lịch. Mới đầu năm 2021, nhiều người dân trên hòn đảo đã phản ánh thực trạng con sông Dương Đông – một trong những con sông lớn và dài nhất trên hòn đảo – đang “ chết dần ” vì ô nhiễm. Theo đó, rác không chỉ do người dân địa phương thải ra, mà còn do nhiều khách du lịch đến đây đi dạo thiếu ý thức vứt bừa bãi. Tình trạng ô nhiễm môi trường tự nhiên nhức nhối ở hòn đảo ngọc nhiều năm nay đã là nguyên do khiến nhiều hành khách, mái ấm gia đình, công ty du lịch ngần ngại đặt vé tới nơi này. Mặc dù chưa có những số liệu chính thức cho thấy du lịch Phú Quốc bị tác động ảnh hưởng do ô nhiễm thiên nhiên và môi trường ra làm sao nhưng hậu quả trước mắt chính là đời sống của người dân địa phương đã bị ảnh hưởng tác động nặng nề.

Tất nhiên, sẽ không có ai mong muốn bất kỳ một “thiên đường du lịch” nào ở Việt Nam phải đóng cửa vì ô nhiễm môi trường. Thêm vào đó, những đợt “nghỉ” của du lịch bởi dịch bệnh tái bùng phát hiện nay cũng phần nào giúp thiên nhiên có thời gian hồi phục.

Lại nói, trong một bài báo mới gần đây trên tờ New York Times ( Mỹ ) có đặt câu hỏi đáng suy ngẫm : Đại dịch Covid-19 khiến du lịch “ ngừng hoạt động ” so với Mẹ Trái Đất là lời nguyền hay phước lành ? Bởi lẽ, không có hành khách, rất nhiều khu bảo tồn, bảo trì vạn vật thiên nhiên đã phải dừng hoạt động giải trí vì thiếu ngân sách, tạo điều kiện kèm theo cho nhiều tổ chức triển khai, cá thể hoạt động giải trí phạm pháp để tàn phá thiên nhiên và môi trường, săn bắt bừa bãi, gây tổn thường nhiều hơn so với môi trường tự nhiên. Có thể thấy, du lịch tràn ngập, hành khách tăng vọt có thực sự là nguyên do chính dẫn đến ô nhiễm môi trường tự nhiên hay không ? Thiết nghĩ, nếu mỗi người thực sự du lịch có nghĩa vụ và trách nhiệm, tự nâng cao ý thức gìn gìn thiên nhiên và môi trường, thậm chí còn hành vi để quét dọn rác thải, cộng sinh cộng hưởng cùng với quỹ đạo tự nhiên thì ngành du lịch và môi trường tự nhiên mới hoàn toàn có thể cũng tăng trưởng bền vững và kiên cố. Nếu không, theo như những số lượng thống kê nêu trên, lượng rác thải sẽ ngày càng chất đống năm này qua năm khác, đến khi quá tải năng lực chịu đựng và hồi sinh của vạn vật thiên nhiên. Lúc ấy, có lẽ rằng giải pháp ngừng hoạt động chỉ xử lý được phần nào hậu quả, không riêng gì thiệt hại kinh tế tài chính, kéo lùi du lịch mà bản thân đời sống mỗi người dân địa phương cũng sẽ bị rình rập đe dọa.