NHÀ THƠ NGUYỄN KHUYẾN – MỘT NHÀ THƠ NÔNG THÔN (P3)

nguyễn-khuyên-26

Gọi Nguyễn Khuyến là nhà thơ của nông thôn, trước hết không phải vì ông viết nhiều về chủ đề nông thôn, mà vì ông viết với tình cảm, với sự trăn trở lo âu của con người ở nông thôn thực sự, mà hầu hết là của người nông dân. Nếu không giàn trải lòng mình với nỗi vui buồn của quê nhà lam lú làm thế nào nhà thơ thấy được cảnh mất mùa là khế ?
Nám nay cày cấy vẩn chân thua ,

Chiêm mât đằng chiêm, mùa mất mùa

( Chốn quê )
Nếu không thấm thìa với cảnh làm ăn cơ cực của nông dân làm thế nào ông thấy cảnh đê vỡ mà lo ?
Quai mễ Thanh Liêm đã vỡ rồi ,
Vùng ta thôi cũng lụt mà thôi !
( Nước lụt Hà Nam )
Và nếu không thực sự sống đời sổng của nông dân, làm thế nào nhà thơ hoàn toàn có thể viết được những câu thơ như :
Sớm trưa dưa muối cho qua bữa ,
Chợ búa trầu cau chẳng dám mua
Hay ghi nhận được những cụ thể rất là sinh động và đúng mực như :
Lão tàm ái táo, miên tương khởi
Tân cốc hầm huyên, phúc tiệm phì
( Hạ nhật tân tỉnh )
( Tằm già thích khô ráo, đương ngủ sắp trở dậy, Lúa mới ngậm hoi ấm, đòng đòng từ từ mẫm ra ) ( Ngày hè mưa mãi mới tạnh )
Nguyễn Khuyến còn xa mới ý thức được sự đối kháng giai cấp ởnông thôn trong xã hội cũ. Nhưng cũng chính là tấra lòng ấy và cách nhìn ấy, mà có lúc ông đã phản. ánh được đơn cử cái xích míc giai cấp nóng bức của nông thôn Nước Ta trong một bài thơ khá đặc biệt quan trọng. Cũng là chuyện thuê hồ thả cá như nhau cả, nhưng :
Phú nhân chủ chi thập thiên lợi ,
Bẩn giã cổ chi vô nhất như
( Cổ ngư )
( Người giàu lam chú ao ấy thu lợi hàng mươi nghìn ,
Người nghèo mua lại ao ây, lãi không băng một phán )
( Thầu cá )
Bức tranh nông thôn của Nguyễn Khuyến ngoài những lo toan và làm lụng, còn có những hoạt động và sinh hoạt khác nữa. Cố cái vui ríu rít thầm lặng của những ngày giáp tết được mùa, mọi người rủ nhau gói bánh chưng và chung thịt lợn :
Trong nhà rộn rịp gói bánh chưng ,
Ngoài cửa bi bô rủ chung thịt
Có cái buồn của cảnh chợ tết những năm đói kém :
Dở trời mưa bụi còn hoi rét ,

Nếm rượu tường đình được mây ông ?

Hàng quán người về nghe xao xác ,
Nợ nần năm trước hỏi lung tung
( Chợ Đồng )
Có cái cảnh nước lụt tràn đồng :
Bóng thuyền thấp thoáng dờn trên vách ,
Tiếng sóng long bong lượn trước nhà
( Vịnh lụt )
Có cái lặng lẽ, điu hiu của một ngôi chùa cổ :
Chùa xưa ở lẫn cùng cây đá ,
Sư cụ nằm chung với khói mây
( Nhớ cảnh chùa Đọi )
Cái bằng lặng của một buổi trưa hè, nghe được cả tiếng thở đều đặn của con trâu buộc dưới gốc cây :
Chuông trưa vắng tiêhg người không biết ,
Trâu thả sườn non ngủ gốc cây
Và trong sáng hơn tổng thể, êm dịu hơn toàn bộ là cái vạn vật thiên nhiên của miền quê bát ngát, nhât là vào những ngày thu muộn có ao nước trong veo lóng lánh bóng trăng, có da tròi trong xanh, có sống lưng giậu phất phơ màu khói nhạt, có đom đóm lập loè ồ ngõ tối, có :
Sóng biếc theo làn hoi gợn tý ,
Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo
Và có cả một âm thanh trong suốt :
Một tiếng trên không ngỗng nước nào …
Ba bài thơ về mùa thu của Nguyễn Khuyến là ba bức tranh rực rỡ về cảnh nông thôn nước ta, nhất là cảnh vùng đồng chiêm miền Bắc .
Nói về vạn vật thiên nhiên trong văn học cổ rất nhiều, tả cái đẹp của vạn vật thiên nhiên mùa thu tròng văn học cổ rất hay. Nhưng trước Nguyễn Khuyến, chưa khi nào có một vạn vật thiên nhiên nào đậm đà phong vị của quốc gia quê nhà đến thế .

Share this:

Thích bài này:

Thích

Đang tải …