Từ nghiên cứu tới chính sách về vấn đề ô nhiễm không khí ở Hà Nội – VCAP

Ở Nước Ta, Thủ tướng nhà nước vừa có Chỉ thị số 03 / CT-TTg về tăng cường trấn áp ô nhiễm thiên nhiên và môi trường không khí nhằm mục đích giảm thiểu tác động ảnh hưởng bất lợi đến sức khỏe thể chất người dân, thôi thúc kinh tế tài chính – xã hội tăng trưởng. Trước đó, tại Quyết định số 985 a / QĐ-TTg ngày 1/6/2016, Thủ tướng nhà nước đã phê duyệt Kế hoạch hành vi quản trị chất lượng không khí đến năm 2020 với tầm nhìn tới năm 2025 đề cập việc xác lập và theo dõi những nguồn ô nhiễm và giám sát chất lượng không khí ở toàn bộ những cấp – sẽ góp thêm phần phổ cập những hành vi hướng đến cải tổ chất lượng không khí. Để có chủ trương đúng đắn trong việc giảm thiểu ô nhiễm không khí ( ÔNKK ) không hề thiếu những nghiên cứu về những nguồn gây ra ÔNKK. Dưới đây là 1 số ít quan điểm của người viết về nghiên cứu nguồn ÔNKK và chủ trương để giảm thiểu ÔNKK ở TP.HN .

     Nghiên cứu nguồn ÔNKK ở Hà Nội

Nhiều nhà khoa học đã nêu ra những thiếu vắng và hạn chế về nghiên cứu nguồn thải khí thải gây ÔNKK ở TP. Hà Nội, đặc biệt quan trọng trong việc kiểm kê nguồn thải. Kiểm kê nguồn thải là việc làm thiết yếu tuy nhiên việc này không đơn thuần, rất tốn kém tài lộc và thời hạn triển khai. Một số nguồn ô nhiễm hoàn toàn có thể dịch chuyển hàng năm, do đó cần kiểm kê nguồn thải định kỳ để giảm thiếu sai số đo lường và thống kê .

Ngoài những sai số khó tránh khỏi trong việc kiểm kê, thì việc kiểm kê mới chỉ cung cấp bức tranh về nguồn thải trực tiếp. Các chất ô nhiễm sau khi thoát ra ngoài ống khói sẽ chịu những tác động mạnh từ các quá trình lý-hóa trong khí quyển. Do đặc trưng bụi từng nguồn có tính chất khác nhau dẫn tới tác động của các quá trình khí quyển này lên từng loại bụi cũng khác nhau.

Vì vậy, ngoài việc nâng cao công tác làm việc kiểm kê nguồn thải, tất cả chúng ta cần triển khai tích hợp với những chiêu thức xác lập nguồn khác, đặc biệt quan trọng cần đi kèm với những đo đạc về thông số phát thải cũng như đặc trưng về thành phần hóa học của nguồn thải chính để Giao hàng cho việc chạy những quy mô phân chia nguồn thải sau này .
Một cách thực tiễn, tất cả chúng ta khó hoàn toàn có thể yên cầu một nghiên cứu hoàn toàn có thể chỉ ra được đúng chuẩn sự góp phần của từng nguồn gây ô nhiễm, mà phải có sự tổng hợp của rất nhiều nghiên cứu với những giải pháp tiếp cận khác nhau. Việc kiểm kê, nhìn nhận nguồn thải gây ô nhiễm cần làm liên tục để nhìn nhận sự hiệu suất cao của những chủ trương cũng như phát hiện những nguồn mới .

     ÔNKK không chỉ có bụi PM2.5

Ngoài ô nhiễm bụi mịn ( PM2. 5 ), tất cả chúng ta cần chú ý quan tâm những nguồn ô nhiễm cho những chất ô nhiễm khác, đặc biệt quan trọng những khí SO2, NOx, và VOCs, là tiền chất của bụi thứ cấp. Nồng độ bụi thô ( PM2. 5-10 ) ở TP.HN vẫn còn cao nên cần quản trị nguồn bụi này. Hàm lượng những hợp chất nguy hại có năng lực gây ung thư như sắt kẽm kim loại nặng hay những hợp chất vòng thơm ( PAHs ) là cũng cần được quan tâm đo đạc, đặc biệt quan trọng từ những khu công nghiệp và làng nghề .
Nhiều nhiên cứu chỉ ra rằng, những hạt bụi thứ cấp chiếm một tỉ trọng lớn trong thành phần bụi, do đó nghiên cứu chính sách hình thành bụi thứ cấp như bụi hữu cơ hình thành từ những SVOCs là thiết yếu. Trong đó, một tỉ trọng khá lớn từ bụi thứ cấp là ammonium sulfate1, do đó tất cả chúng ta cần có bức tranh đo đạc toàn vùng cho khí SO2, đặc biệt quan trọng từ những khu công nghiệp, nhà máy điện than, sản xuất gạch, hoặc những làng nghề dùng than làm nguyên vật liệu .

     ÔNKK xuyên biên giới giữa các tỉnh/thành và quốc gia

Ô nhiễm thiên nhiên và môi trường không khí ở TP. Hà Nội có hiện tượng kỳ lạ ô nhiễm vùng rất lớn, do đó nếu chỉ có những chủ trương, giải pháp, hành vi ở riêng khu vực TP. Hà Nội thì chắc như đinh không hề giải quyết và xử lý được triệt để, cần có những chủ trương, phối hợp hành vi liên vùng, liên tỉnh, đồng nhất với những địa phương xung quanh, đặc biệt quan trọng từ những tỉnh phía Đông đồng bằng Bắc bộ .
Những nghiên cứu cần thực thi liên tục ở TP. Hà Nội và những địa phương xung quanh để có nhìn nhận tính hiệu suất cao của những chủ trương hiện hành cũng như sự biến hóa hoặc Open của những nguồn phát thải khí thải mới. Ví dụ : sự Open của những lò đốt rác thủ công bằng tay ở những địa phương xung quanh TP.HN, hay những khu công nghiệp mới .

Hính 1. Ảnh hưởng nguồn từ xa tới bụi mịn TP.HN theo chiêu thức qũy đạo nồng độ trọng số 2
Sự góp phần đáng kể của nguồn ô nhiễm từ xa cũng đòi hòi cần phải có thêm những nghiên cứu cộng tác cùng những vương quốc láng giềng như Trung Quốc ( hình 1 ). Hình trên cho ta thấy ảnh hướng đáng kế của lượng bụi từ Trung Quốc và từ đồng bằng sông Hồng lên nồng độ bụi ở Thành Phố Hà Nội trong mùa đông. Trên quốc tế cũng đã tăng trưởng nhiều chiêu thức tiếp cận khác nhau cho bài toán phân chia nguồn địa phương, vùng và luân chuyển dài hạn. Chúng ta cần ứng dụng những giải pháp đó để phân chia từng loại nguồn địa phương, vùng hay Viral từ những vương quốc khác .

      Từ nghiên cứu tới chính sách về ÔNKK ở Hà Nội

Với những nguyên do trên, tất cả chúng ta không hề trông chờ một nghiên cứu tuyệt vời và hoàn hảo nhất về nguồn ÔNKK rồi mới thi hành những chủ trương. Dựa trên những dẫn chứng khoa học từ những nghiên cứu trước đó ở TP.HN, đặc biệt quan trọng từ những nghiên cứu xác lập nguồn tại điểm đảm nhiệm, tất cả chúng ta đã có một số ít bức tranh sơ bộ về thành phần hóa học chính của bụi và những nguồn góp phần lớn lúc bấy giờ. Theo đó, những nguồn sơ cấp lớn hoàn toàn có thể kể tới là hoạt động giải trí đốt sinh khối / than, ô nhiễm từ xa, hoạt động giải trí công nghiệp, hoạt động và sinh hoạt, giao thông vận tải, bụi đường / crustal3. Bụi thứ cấp hữu cơ và amoni sunfat cũng góp phần không nhỏ trong thành phần bụi mịn .
Các nguồn ô nhiễm bụi chính ở Thành Phố Hà Nội có tỉ lệ khá tương đương nên cần áp dùng đồng thời nhiều chủ trương, không nên chỉ tập chung vào một nguồn. Ví dụ, giao thông vận tải là một nguồn góp phần quan trọng, tuy nhiên đợt phong tỏa thành phố do Covid-19 cho thấy dù lượng giao thông vận tải giảm tới hơn 60 % thì vẫn có những đợt ô nhiễm không khí. Chúng ta cũng cần có thêm những nghiên cứu về chính sách hình thành và chủ trương những đợt ô nhiễm bụi lê dài này. Ở Bắc Kinh để giảm thiểu ô nhiễm ở những đợt ô nhiễm nặng, họ đã cấm đốt ngoài trời và hạn chế lưu lượng giao thông vận tải .
Cộng thêm những kinh nghiệm tay nghề từ những thành phố khác trên quốc tế ( đặc biệt quan trọng về nguồn giao thông vận tải ), tôi nghĩ tất cả chúng ta đã hoàn toàn có thể thiết kế xây dựng những chủ trương tương thích, ví dụ như những chủ trương về nâng cao tiêu chuẩn phát thải khí thải cho phương tiện đi lại giao thông vận tải cơ giới hay chất lượng xăng dầu. Một số giải pháp gần đây như xóa nhà bếp than tổ ong trên địa phận TP.HN hay kiểm tra khí thải xe máy là thiết yếu, tuy nhiên cũng cần phải có những nhìn nhận về sự hiệu suất cao tác động ảnh hưởng của những chủ trương này lên chất lượng không khí .
Những nghiên cứu liên ngành về ảnh hưởng tác động của ÔNKK, đặc biệt quan trọng từ góc nhìn kinh tế tài chính, nguồn năng lượng, sức khỏe thể chất và xã hội là quan trọng để có được những chủ trương hiệu suất cao và tương thích nhất với tình hình hiện tại của quốc gia .

TS.Vũ Tuân

Nghiên cứu viên hạng sang về chất lượng không khí
Đại học hoàng gia Luân – Đôn, Anh Quốc
( Nguồn : Bài đăng trên Tạp chí Môi trường, số 2/2021 )

     Tài liệu tham khảo:

[ 1 ]. Weagle et al., 2018. Global Sources of Fine Particulate Matter : Interpretation of PM2. 5 Chemical Composition Observed by SPARTAN using a Global Chemical Transport Model. Environmental Science và Technology, 52 ( 20 ) 11670, 2018 .

     [2]. Ly et al., 2021. The effects of meteorological conditions and long-range transport on PM2.5 levels in Hanoi revealed from multi-site measurement using compact sensors and machine learning approach. J. Aerosol Science, 152, 105716.

[ 3 ]. Philip et al. 2017. Anthropogenic fugitive, combustion and industrial dust is a significant, underrepresented fine particulate matter source in global atmospheric models. Environ. Res. Lett. 12, 044018, 2017 .