Du lịch cộng đồng trên thế giới: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn

Nguyễn Công Thảo1Nguyễn Thị Thanh Bình1

Tóm tắt: Bài viết này giới thiệu một số quan điểm căn bản về du lịch cộng đồng của các học giả trên thế giới. Ba nội dung chính được thảo luận bao gồm: khái niệm, nguồn lực và phương thức triển khai hoạt động du lịch cộng đồng, cũng như tính bền vững của loại hình du lịch này. Kết quả tổng quan cho thấy, sự tham gia của người dân địa phương là yếu tố quan trọng, quyết định sự thành công cũng như tính bền vững của hoạt động này trên các phương diện kinh tế, văn hóa và môi trường.

Từ khóa: Du lịch cộng đồng, người dân địa phương, thế giới.

Phân loại ngành: Dân tộc học

Abstract: This article introduces some fundamental views about community-based tourism by scholars in the world. The three main contents discussed include the concept,  resources and methods of implementing community-based tourism activities, as well as the sustainability of the type of tourism. The overall results show that the participation of local people is an important factor, determining the success and sustainability of the activities from the economic, cultural and environmental perspectives.

Keywords: Community-based tourism, local people, the world. 

Subject classification: Ethnology



1. Đặt vấn đề

Du lịch cộng đồng ( DLCĐ ) mở màn tăng trưởng mạnh ở nước ta từ đầu những năm 2000. Đây là mô hình hoạt động giải trí tương thích với điều kiện kèm theo tự nhiên, văn hóa truyền thống, xã hội của quốc gia cũng như xu thế lựa chọn của nhiều khách du lịch trong và ngoài nước. Tuy nhiên, cho đến nay, việc kiến thiết xây dựng kế hoạch vương quốc nhằm mục đích thôi thúc quy trình tăng trưởng có mạng lưới hệ thống, hiệu suất cao, bền vững và kiên cố cho hoạt động giải trí DLCĐ vẫn chưa được triển khai xong. Hầu hết những quy mô hoặc hoạt động giải trí tự phát hoặc do địa phương hay những tổ chức triển khai quốc tế tương hỗ, mang tầm thời gian ngắn và khó hoàn toàn có thể tiến hành ở khoanh vùng phạm vi rộng. Bài viết này2 trình làng DLCĐ trên quốc tế, gồm có : khái niệm ; sự tăng trưởng hoạt động giải trí DLCĐ ; và tính vững chắc của mô hình du lịch này .

2. Khái niệm du lịch cộng đồng

DLCĐ được Open từ những năm 1970 và cho đến nay đã tăng trưởng phổ cập ở hầu hết những lục địa, đặc biệt quan trọng là ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số ( DTTS ) ở Châu Phi, khu vực Mỹ Latinh và Châu Á Thái Bình Dương. Rozemeijer định nghĩa DLCĐ là hoạt động giải trí du lịch được chiếm hữu, khởi xướng bằng một hay vài cộng đồng địa phương, có sự link với khối tư nhân nhằm mục đích tận dụng nguồn tài nguyên tự nhiên cũng như văn hóa truyền thống một cách vững chắc để lôi cuốn khách du lịch, tăng thu nhập và cải tổ sinh kế [ 15 ]. Ashley. C cho rằng, DLCĐ hầu hết là mô hình du lịch ở quy mô nhỏ và song hành hướng đến cả mục tiêu tăng trưởng kinh tế tài chính và tăng trưởng xã hội [ 3 ]. Ở một cách nhìn khá tương đương, Goodwin and Santilli ý niệm DLCĐ là hoạt động giải trí du lịch được chiếm hữu hoặc quản trị bởi cộng đồng nhằm mục đích tạo ra quyền lợi lớn lao hơn cho cộng đồng [ 7, tr. 1-37 ]. Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên cho rằng, DLCĐ là hoạt động giải trí “ mà ở đó cộng đồng địa phương trực tiếp tham gia và nắm vai trò quan trọng trong việc quản trị và tăng trưởng. Phần lớn quyền lợi thu được thuộc về cộng đồng ” [ 22 ]. Hausle và Strasdas khẳng định chắc chắn DLCĐ ngoài ý nghĩa là mô hình du lịch có sự tham gia tích cực, dữ thế chủ động của người dân vào mọi mắt xích, còn trực tiếp góp phần vào tăng trưởng kinh tế tài chính cho người dân và cho cả địa phương [ 13 ] .
Theo quan điểm được đưa ra trong bộ “ Tiêu chuẩn về du lịch cộng đồng ” được những vương quốc Khu vực Đông Nam Á đồng thuận năm năm nay, DLCĐ là hình thức du lịch được chiếm hữu, quản lý và vận hành, điều phối và quản trị bởi cộng đồng nhằm mục đích hướng tới việc cải tổ điều kiện kèm theo kinh tế tài chính cộng đồng trải qua những hoạt động giải trí tương hỗ sinh kế vững chắc, duy trì và bảo vệ những truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống xã hội có giá trị, cũng như những nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên [ 2 ]. Theo đó, DLCĐ được cho là phải đạt được 10 tiêu chuẩn sau : ( 1 ) Trao quyền và có sự tham gia của cộng đồng nhằm mục đích bảo vệ nền quản trị và quyền sở hữu minh bạch ; ( 2 ) Thiết lập quan hệ hợp tác với những bên tương quan ; ( 3 ) Đạt được sự thừa nhận đúng đắn từ phía cơ quan chức năng có thẩm quyền ; ( 4 ) Cải thiện điều kiện kèm theo kinh tế tài chính cũng như những giá trị nhân văn ; ( 5 ) Duy trì chính sách san sẻ quyền lợi minh bạch, công minh ; ( 6 ) Tăng cường kết nối nền kinh tế tài chính khu vực và địa phương ; ( 7 ) Tôn trọng truyền thống lịch sử và văn hóa truyền thống địa phương ; ( 8 ) Góp phần bảo tồn tự nhiên ; ( 9 ) Cải thiện chất lượng thưởng thức cho khách du lịch trải qua việc thôi thúc sự tương tác giữa khách và chủ ; ( 10 ) Hướng tới tự chủ về kinh tế tài chính .
Có thể thấy, sợi chỉ đỏ xuyên suốt trong những cách nhìn về DLCĐ là việc thừa nhận sự tham gia dữ thế chủ động của cộng đồng địa phương là điều kiện kèm theo tiên quyết, là truyền thống tạo ra sự độc lạ với những mô hình du lịch khác. Về toàn diện và tổng thể, hoạt động giải trí DLCĐ phải từ cộng đồng, do cộng đồng và vì cộng đồng .

3. Phát triển hoạt động du lịch cộng đồng

3.1. Các giá trị hoàn toàn có thể khai thác
Theo Quỹ Châu Á Thái Bình Dương, DLCĐ thường diễn ra dưới những hình thức sau : ( 1 ) Du lịch sinh thái xanh ; ( 2 ) Du lịch văn hóa truyền thống ; ( 3 ) Du lịch nông nghiệp ; ( 4 ) Du lịch địa phương ; ( 5 ) Du lịch làng. Đối tượng tìm đến mô hình DLCĐ thường muốn tự thưởng thức đời sống văn hóa truyền thống, nhịp sống thường ngày, môi trường tự nhiên tự nhiên hoang sơ [ 1 ]. Vì lẽ đó, truyền thống văn hóa truyền thống tộc người và điều kiện kèm theo cũng như cảnh sắc sinh thái xanh địa phương là hai trong nhiều giá trị quan trọng hoàn toàn có thể khai thác trong hoạt động giải trí DLCĐ [ 4, tr. 48-70 ]. Mỗi cộng đồng, dân tộc bản địa thường có truyền thống riêng và đây là tiền đề, điểm tựa để tăng trưởng DLCĐ bởi khách du lịch luôn có tâm thế muốn thưởng thức những điều mới mẻ và lạ mắt, khác với thưởng thức thường ngày của họ [ 16, tr. 89-116 ]. Lựa chọn này còn đem lại cảm xúc “ về nguồn ”, quay trở lại lịch sử dân tộc cho hành khách [ 11, tr. 566 – 591 ]. Khác với mô hình du lịch vui chơi thường thì, khách du lịch với mục tiêu khám phá truyền thống văn hóa truyền thống thường có nhu yếu tích lũy kỹ năng và kiến thức một cách mạng lưới hệ thống, sâu về văn hóa truyền thống của một cộng đồng, dân tộc bản địa nào đó. Chính cho nên vì thế, họ thường định kỳ đi thăm với sự lựa chọn khu vực có chủ đích thay vì ngẫu nhiên và điều đó dẫn đến sự sinh ra của khái niệm du lịch văn hóa truyền thống [ 12 ]. Vai trò của cộng đồng địa phương nhờ đó rất là quan trọng bởi họ là đối tượng người dùng trực tiếp trình diễn, san sẻ, diễn giải những giá trị văn hóa truyền thống ấy cho hành khách .
3.2. Sự tham gia của những bên tương quan
DLCĐ cần phải tích hợp 3 yếu tố để hoàn toàn có thể quản lý và vận hành một cách hiệu suất cao, vững chắc : ( 1 ) sự tương hỗ và tham gia của người địa phương ; ( 2 ) Bảo vệ truyền thống văn hóa truyền thống của người dân cũng như thiên nhiên và môi trường thường trực ; ( 3 ) Lợi ích hướng tối đa đến người dân địa phương [ 16, tr. 89-116 ]. Sau khi thực thi nghiên cứu hoạt động giải trí du lịch ở 3 khu vui chơi giải trí công viên vương quốc của Nhật Bản, Hiwasaki chỉ ra 4 tác nhân dẫn đến sự thành công xuất sắc ở đây gồm có : ( 1 ) Sắp xếp về tổ chức triển khai ; ( 2 ) Nội quy tương quan đến bảo tồn ; ( 3 ) Ý thức tốt về bảo vệ thiên nhiên và môi trường ; ( 4 ) Sự bền chặt của quan hệ hợp tác giữa những bên tương quan [ 10 ]. Đây là 4 yếu tố quan trọng, hoàn toàn có thể vận dụng, nhân rộng ở những địa phận khác. Trong một nghiên cứu ở bản Mae Kampong nằm ở phía Bắc Chiang Mai, nơi hoạt động giải trí DLCĐ cực kỳ tăng trưởng và được biết đến ở bình diện vương quốc, những tác giả đã chỉ ra 3 tác nhân đóng vai trò quan trọng trong thành công xuất sắc của quy mô DLCĐ ở đây, gồm có : ( 1 ) Các điều kiện kèm theo tự nhiên, địa lý thuận tiện ; ( 2 ) Sự tương hỗ hiệu suất cao từ bên ngoài ; ( 3 ) Sự thay đổi trong quản trị [ 8, tr. 4-23 ], [ 9 ] .
Theo Goodwin và Rosa Santilli, để đạt được hiệu suất cao bền vững và kiên cố, những thành phần chính tham gia vào hoạt động giải trí DLCĐ cần gồm có : Cộng đồng địa phương, trực tiếp là những hộ dân sống trong khu vực tiến hành hoạt động giải trí DLCĐ, những người cam kết tham gia vào hoạt động giải trí này. Họ vừa là người chiếm hữu, quản lý và vận hành, quản trị và thụ hưởng phần quyền lợi quan trọng thu được từ hoạt động giải trí DLCĐ ; doanh nghiệp, công ty du lịch trong tiếp cận thị trường, khám phá và tìm kiếm người mua, tổ chức triển khai, cung ứng vốn góp vốn đầu tư và những dịch vụ làm cầu nối đưa hành khách đến những điểm du lịch ; chính quyền sở tại địa phương đóng vai trò trung gian, giữa những doanh nghiệp, công ty du lịch với cộng đồng địa phương và hoàn toàn có thể đưa ra phán quyết phân xử khi có tranh chấp. Đây cũng là nơi hoàn toàn có thể cung ứng những nguồn lực bổ trợ quan trọng cho việc tái tạo, tăng cấp, kiến thiết xây dựng hạ tầng ship hàng hoạt động giải trí DLCĐ ; những tổ chức triển khai tăng trưởng có vai trò tương hỗ về mặt nâng cao năng lượng, kiến thức và kỹ năng làm du lịch cho cộng đồng và một phần nhỏ về mặt kinh tế tài chính, giúp cộng đồng có đủ năng lượng để tham gia vào DLCĐ ở tiến trình đầu ; truyền thông online góp thêm phần tiếp thị mẫu sản phẩm du lịch, cung ứng những thông tin cơ bản khởi đầu cho thị trường ; khách du lịch đóng vai trò quyết định hành động đến sự tăng trưởng, bền vững và kiên cố của hoạt động giải trí DLCĐ [ 7 ] .
Tiếp cận dưới lăng kính lập kế hoạch, Reid cho rằng để hoạt động giải trí DLCĐ hiệu suất cao, bền vững và kiên cố, người dân địa phương cần được tham gia ngay từ khâu lập kế hoạch và điều này giúp cho việc xác lập những điểm du lịch, mức độ tổ chức triển khai, tăng trưởng du lịch [ 14 ]. Chỉ khi những quyết định hành động này được đưa ra bởi cộng đồng, họ mới thực sự chiếm hữu, quản trị và quản lý và vận hành hoạt động giải trí du lịch trên mảnh đất của mình .
Quan điểm của Reid được củng cố qua nghiên cứu trường hợp của Harwood ở West Papua. Harwood đặc biệt quan trọng nhấn mạnh vấn đề cách tiếp cận dựa trên cộng đồng và chủ quyền lãnh thổ cho việc lập kế hoạch tăng trưởng DLCĐ, đặc biệt quan trọng thiết yếu ở những khu vực hẻo lánh nơi tỷ lệ dân số thấp, có nhiều nhóm địa phương khác nhau và ảnh hưởng tác động của luật tục địa phương vẫn còn rõ nét trong việc quản trị tài nguyên vạn vật thiên nhiên. Sự tham gia của cộng đồng địa phương được thừa nhận bảo vệ cho tính vững chắc của hoạt động giải trí du lịch [ 18, tr. 1909 – 1923 ] .

4. Tính bền vững của hoạt động du lịch cộng đồng

Weaver và Lawson cho rằng, hoạt động giải trí DLCĐ chỉ hoàn toàn có thể hiệu suất cao, bền vững và kiên cố khi đồng thời bảo vệ được ba tiềm năng : ( 1 ) Kinh tế bền vững và kiên cố ; ( 2 ) Văn hóa, xã hội vững chắc ; ( 3 ) Môi trường bền vững và kiên cố. Hoạt động DLCĐ giống như nhiều hoạt động giải trí kinh tế tài chính khác, đương nhiên có những tác động ảnh hưởng nhất định đến những DTTS, dưới nhiều sắc tố khác nhau, cả tích cực và xấu đi [ 6 ]. Dưới góc nhìn kinh tế tài chính, quy mô DLCĐ sẽ góp thêm phần tăng cường những thể chế để thôi thúc sự tham gia của cộng đồng địa phương và thôi thúc tăng trưởng kinh tế tài chính. Nó cũng hướng đến việc đưa ra cách tiếp cận hài hòa, điều tiết trong tăng trưởng trải qua nhấn mạnh vấn đề việc cần lưu tâm bảo vệ sự hòa hợp, thích hợp giữa những quy mô tăng trưởng với những yếu tố khác của nền kinh tế tài chính địa phương ; chất lượng của tăng trưởng dưới góc nhìn văn hóa truyền thống và môi trường tự nhiên [ 4, tr. 48-70 ]. Tuy nhiên, việc xác lập những hộ mái ấm gia đình và cộng đồng địa phương có được hưởng lợi và sinh kế của họ có được cải tổ hay không từ DLCĐ, chỉ hoàn toàn có thể nhận diện được khi ngân sách dành cho việc khởi xướng hoạt động giải trí này ít hơn nhiều so với quyền lợi tổng thể và toàn diện thu được. Điều này đặc biệt quan trọng có ý nghĩa khi những nhóm nghèo thường quan ngại từ bỏ những hoạt động giải trí tự cung tự túc tự cấp quen thuộc để tham gia vào hoạt động giải trí mới lạ này bởi họ thiếu nguồn lực và lo lắng rủi do [ 4, tr. 48-70 ] .
Phân hóa giàu nghèo hoàn toàn có thể là những hệ lụy không mong ước khi tăng trưởng DLCĐ do có sự độc lạ về điều kiện kèm theo kinh tế tài chính, trình độ nhận thức, năng lực tiếp cận với nguồn lực khác nhau giữa những nhóm tộc người ; giữa những hộ trong cùng một tộc người. Điều đó hoàn toàn có thể dẫn đến tâm thế tham gia khác nhau, dẫn đến việc hưởng lợi không bình đẳng giữa những hộ dân trong cùng 1 làng, bản. Chính do đó, mối quan hệ quyền lực tối cao giữa những bên tương quan trong việc quản lý và vận hành DLCĐ cũng là một yếu tố cần được làm rõ và đồng thuận ngay từ khi kiến thiết xây dựng dự án Bất Động Sản [ 11, tr. 566 – 591 ]. Mục đích ở đầu cuối của DLCĐ là hướng tới việc nâng cao năng lượng cho cộng đồng địa phương ở 4 Lever : kinh tế tài chính, tâm ý, xã hội và chính trị [ 17, tr. 59-62 ]. Đây được cho là chuỗi giá trị mà DLCĐ đem lại cho người dân : khởi đầu là cải tổ sinh kế và mức cao nhất là cải tổ vị thế chính trị. Bên cạnh đó, sự tăng trưởng của DLCĐ một phần xuất phát từ nhu yếu bảo tồn tự nhiên. Các nhà hoạt động giải trí thiên nhiên và môi trường nhận thức được rằng, khó hoàn toàn có thể duy trì những khu bảo tồn nếu không có sự tương hỗ từ những cộng đồng địa phương. Các tổ chức triển khai bảo tồn nhìn nhận quy mô quản trị tài nguyên dựa vào cộng đồng là một phương pháp hữu hiệu. Dưới lăng kính đó, DLCĐ được coi là tạo dựng được quyền lợi kép : bảo tồn tự nhiên và tăng trưởng cộng đồng [ 21, tr. 104 – 105 ] .
Sử dụng du lịch như thể giải pháp kích thích tăng trưởng kinh tế tài chính, giảm nghèo được thôi thúc từ những năm 1970 và gần đây có khuynh hướng chuyển trọng tâm sang quy mô du lịch sinh thái xanh, du lịch giảm nghèo và DLCĐ. Quá trình này bộc lộ khá rõ nét ở Lào, nơi mà khách du lịch quốc tế cung ứng một nguồn ngoại tệ quan trọng, có ảnh hưởng tác động đến tỷ giá tiền tệ, tình hình việc làm và thậm chí còn là kế hoạch giảm nghèo của cơ quan chính phủ. DLCĐ từ đầu những năm 2000 đã có ảnh hưởng tác động lớn đến việc vương quốc này nhận hỗ trợ vốn để tăng trưởng hạ tầng từ nhiều tổ chức triển khai quốc tế. Dự án Nam Ha là một trong những minh họa rõ nét cho việc DLCĐ góp phần như thế nào vào xóa đói, giảm nghèo ; tăng trưởng vốn văn hóa truyền thống, kinh tế tài chính ; sự tăng trưởng của khối doanh nghiệp tư nhân [ 5 ] .
Dưới phương diện văn hóa truyền thống, trong quy trình tăng trưởng lúc bấy giờ, văn hóa truyền thống của những DTTS có xu thế mai một dưới tác động ảnh hưởng của nhiều yếu tố : hỗn cư, di dân, đô thị hóa, toàn thế giới hóa. Thúc đẩy DLCĐ sẽ góp thêm phần kinh doanh thương mại hóa những mẫu sản phẩm văn hóa truyền thống, trình làng những giá trị văn hóa truyền thống địa phương, tộc người tới mạng lưới rộng hơn. Điều này giúp những cộng đồng thiểu số có thêm nguồn lực kinh tế tài chính, động cơ lưu giữ, bảo tồn những giá trị, thực hành văn hóa của mình. Đây là thực tiễn đã được chứng tỏ ở nhiều nước trong khu vực như Trung Quốc, Xứ sở nụ cười Thái Lan, Lào, Indonesia hay nhiều nước ở Châu Phi [ 4, tr. 48-70 ] .
Dưới phương diện xã hội, DLCĐ tạo việc làm, tăng thu nhập góp thêm phần xóa đói giảm nghèo cho một bộ phận người DTTS. Hoạt động này cũng góp thêm phần nâng cao dân trí, kỹ năng và kiến thức làm thương mại, dịch vụ cho họ, giúp họ kết nối hơn vào dòng chảy của vương quốc thay vì sống khác biệt như trước đây. Đây là lựa chọn tối ưu, giúp những DTTS tận dụng nguồn lực tại chỗ của mình để tạo ra thu nhập, hợp tác, giao lưu với những tộc người khác, những nhóm đến từ nền văn hóa truyền thống khác. Biên giới văn hóa truyền thống, tộc người của họ nhờ đó sẽ được lan rộng ra hơn, vị thế xã hội sẽ được nâng cao hơn. Nhờ quy trình này, khoảng cách về trình độ tăng trưởng kinh tế tài chính, năng lượng hội nhập, tham gia dòng chảy tăng trưởng vương quốc, khu vực của những DTTS sẽ được nâng cao. Mức độ nhờ vào vào sản xuất nông nghiệp trong cơ cấu tổ chức thu nhập của họ sẽ từng bước được giảm bớt nhờ việc đa dạng hóa nguồn thu nhập từ thương mại, dịch vụ Giao hàng khách du lịch. Ngoài ra, vai trò của DLCĐ không riêng gì bộc lộ trong nghành giảm nghèo, tăng trưởng kinh tế tài chính mà còn có góp phần quan trọng trong tạo việc làm, nâng cao vị thế của phái đẹp, cải tổ điều kiện kèm theo vệ sinh thiên nhiên và môi trường và chất lượng chăm nom y tế như một nghiên cứu ở El Salvador đã chỉ ra [ 19, tr. 69-84 ] .
Dưới phương diện môi trường tự nhiên, hoạt động giải trí DLCĐ cũng góp thêm phần bảo vệ thiên nhiên và môi trường tự nhiên, đặc biệt quan trọng là rừng. Hầu hết những DTTS ở nước ta sinh sống dựa vào sản xuất nông nghiệp. Việc thiếu đất sản xuất như nhiều báo cáo giải trình đã chỉ ra là nguyên do chính dẫn đến thực trạng canh tác trái phép trên đất rừng, phá rừng, khai thác lâm, món ăn hải sản, tài nguyên tài nguyên trái phép. Hoạt động DLCĐ trải qua quy mô du lịch sinh thái xanh, du lịch mạo hiểm một khi được tiến hành sẽ giúp người dân địa phương nhận thức tốt hơn về giá trị của rừng và qua đó từng bước hạn chế nạn phá rừng trái phép [ 20, tr. 117 – 31 ] .

5. Kết luận

Mặc dù thừa nhận DLCĐ là một hướng đi bền vững và kiên cố, góp thêm phần cải tổ sinh kế cho những cộng đồng địa phương cũng như bảo vệ vạn vật thiên nhiên, không ít nghiên cứu đã chỉ ra rằng quy mô du lịch này chưa thực sự thành công xuất sắc như kỳ vọng ở nhiều nơi. Có quan ngại cho rằng, liệu người dân địa phương có nhận được quyền lợi tương ứng với những gì họ góp sức hay phần đông quyền lợi từ mô hình du lịch này rơi vào những nhóm khác và liệu mô hình này có sống sót bền vững và kiên cố trong tương lai [ 21, tr. 104 – 105 ]. Quan ngại này được Scheyvens ủng hộ khi cho rằng, hầu hết những hoạt động giải trí DLCĐ được dữ thế chủ động khởi xướng bởi những mạng lưới, tổ chức triển khai bên ngoài chứ không phải bản thân người dân địa phương và vì vậy những nhóm địa phương thường tham gia với tâm thế bị động và là nhóm hưởng lợi thứ yếu [ 17, tr. 59-62 ] .
Kết quả tổng quan cho thấy, sự tham gia của người dân địa phương là yếu tố quan trọng, quyết định hành động sự thành công xuất sắc cũng như tính bền vững và kiên cố của hoạt động giải trí này trên những phương diện kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống và môi trường tự nhiên. Dù chỉ số lượng giới hạn trong 1 số ít nghiên cứu, những bàn luận trong bài viết này hoàn toàn có thể được sử dụng như nguồn tư liệu tìm hiểu thêm cho việc kiến thiết xây dựng kế hoạch, chủ trương tăng trưởng hoạt động giải trí DLCĐ ở nước ta, đặc biệt quan trọng ở khu vực vùng DTTS. Như nhiều học giả đã chỉ ra, nếu hoạt động giải trí này được quản lý và vận hành đúng đắn, có sự tham gia bình đẳng, tích cực của những bên tương quan, ảnh hưởng tác động tích cực của nó sẽ không chỉ trong khoanh vùng phạm vi kinh tế tài chính, mà cả dưới phương diện văn hóa truyền thống, xã hội và môi trường tự nhiên. Đây là điều kiện kèm theo tiên quyết cho tiềm năng tăng trưởng vững chắc .

 

Chú thích

1 Viện Dân tộc học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Nước Ta .
2 Bài viết này là loại sản phẩm của Đề tài “ Giải pháp thiết kế xây dựng tổng thể và toàn diện loại sản phẩm và điểm đến du lịch gắn với khai thác tối ưu những giá trị của Hà Giang trong tăng trưởng du lịch bền vững và kiên cố ”, Mã số : ĐTXH.HG – 06/18 .

Tài liệu tham khảo

[ 1 ] Quỹ Châu Á Thái Bình Dương, Viện Nghiên cứu tăng trưởng ngành nghề nông thôn Nước Ta ( 2012 ), Tài liệu hướng dẫn tăng trưởng du lịch cộng đồng, TP. Hà Nội .
[ 2 ] ASEAN ( năm nay ), ASEAN community – based tourism, Secretariat, Jakarta .
[ 3 ] Ashley. C ( 2006 ), How can governments boost the local economic impacts of tourism ?, Options and Tools, ODI, London, The UK and SNV, The Hague the Netherlands .
[ 4 ] Brohman. J ( 1996 ), “ New Directions in Tourism for the Third World ”, Annals of Tourism Research, Vol. 23, No. 1 .
[ 5 ] David Harrison, Steven Schipani ( 2007 ), “ Lao Tourism and Poverty Alleviation : Community – Based ”, Tourism and the Private Sector, Vol. 10, No. 2-3 .
[ 6 ] David Weaver, Laura Lawton ( 2009 ), Tourism Management, Wiley Publisher, CA ( USA ) .
[ 7 ] Harold Goodwin and Rosa Santilli ( 2009 ), “ Community based tourism : a success ? ”, IRCT occasional paper 11, Vol. 37, No. 1 .
[ 8 ] Kontogeorgopoulos. N ( 2005 ), “ Community based ecotourism in Phuket and Ao Phangnha Thailand : partial victories and bittersweet remedies ”, Journal of Sustain able Tourism, Vol. 13 .
[ 9 ] Kontogeorgopoulos. N, Anuwat Churyen, Varaphorn Duangsaeng ( 2013 ), “ Success Factors in Community-Based Tourism in Thailand : The Role of Luck, External Support, and Local Leadership ”, Tourism Planning và Development, Vol. 11, No. 1 .
[ 10 ] Lisa Hiwasaki ( 2006 ), “ Community-Based Tourism : A Pathway to Sustainability for Japan’s Protected Areas ”, Society và Natural Resources An International Journal, Vol. 19, No. 8 .
[ 11 ] Maureen Greed ( 1997 ), “ Power relations and community – based tourism planning ”, Annals of Tourism Research, Vol. 24, No. 3 .
[ 12 ] McIntosh, R., Goeldner, C. ( 1990 ), Tourism : Principles, Practices, Philosophies ( 6 th ed. ), John Wiley và Sons, Inc, Thành Phố New York .
[ 13 ] Nicole Hausler and Wolfang Strasdas ( 2000 ), Community – based Sustainable Tourism : A Reader, ASSET Press .
[ 14 ] Reid. D ( 2003 ), Tourism, globalisation and development : responsible tourism planning, Pluto Press, London ( UK ) .
[ 15 ] Rozemeijer. N ( 2001 ), Community – based tourism in Botswana : the SNV experience in three community based tourism projects, SNV / IUCN CBNRM tư vấn programme, Botswana .
[ 16 ] Russell. P. ( 2000 ), “ Community – based tourism ”, Travel và Tourism Analyst, No. 5 .
[ 17 ] Scheyvens. R ( 2002 ), “ Case study : ecotourism and empowerment of local communities ”, Tourism Management, Vol. 20, No. 2 .
[ 18 ] Sharon Harwood ( 2010 ), “ Planning for community – based tourism in a remote location ”, Sustainability, Vol. 2 .
[ 19 ] Tomás López – Guzmán, Sandra Sánchez – Cañizares, Víctor Pavón ( 2011 ), Community – based tourism in developing country : a case study, Journal of Tourism, Volume 6, No. 1 .
[ 20 ] Zebu E.H. và Bush M.L. ( 1990 ), “ Park-People relationships : an international review ”, Landscape and Urban Planning, Vol. 19 .
[ 21 ] Wheeller. B ( 1992 ), “ Is progressive tourism appropriate ? ”, Tourism Management, Vol. 13, No. 1 .
[ 22 ] http://www.widecast.org/Resources/Docs/ WWF_2001_Community_Based_Ecotourism_ Develop. pdf .

 

Nguồn: Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 7 – 2019