3 Điệu múa đặc sắc của dân tộc Thái

Người Thái có nhiều phong tục tập quán truyền thống cuội nguồn tốt đẹp, nền văn hóa truyền thống phong phú về thơ, y phục, nhạc lý và những làn điệu dân ca …
Trước hết nói đến âm nhạc dân gian, tuy người Thái thì không có dàn chiêng cồng phong phú và đa dạng như của người Mường, nhưng người Thái có một kho tàng dân ca riêng của mình với những giai điệu âm nhạc vô cùng rực rỡ .
Nổi bật nhất ở người Thái về nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian có lẽ rằng phải kể đến nghệ thuậ múa. Nếu như mô hình ở người Mường chưa phải là rực rỡ thì ở người Thái thật đáng kể. Các nhà nghiên cứu múa Thái đã chia nghệ thuật và thẩm mỹ múa của người Thái ra làm ba loại chính đó là : Múa mùn, múa xòe và múa loóng, múa sạp và tôn khâu tôn oọc .

Các điệu múa của người dân tộc Thái

Múa mùn

Người thái đa phần theo thuyết vật linh. Họ quan niệm chết là tiếp tục “sống” ở thế giới bên kia. Vì vậy, đám ma là lễ tiễn người chết về “mường trời”. 

Múa mùn được bộc lộ trong những buổi cúng ma. Trong thể loại múa này, người ta chia ra là 3 điệu múa nhỏ khác là múa múa kiếm, múa khăn và múa kệp boóc. Mỗi điệu múa được sử dụng trong những toàn cảnh khác nhau và mang một ý nghĩa reeng, nhưng toàn bộ đều tiềm ẩn được một sự phong phú và đa dạng, phong phú của múa Thái .

Múa kiếm:

Múa kiếm là loại thẩm mỹ và nghệ thuật múa vừa mang tính võ thuật vừa bộc lộ năng lực của người múa. Múa kiếm thường được trình diễn trên nền nhạc của một loại nhạc cụ là Tăng Bu. Tăng Bu gồm những ống nứa dài, người Thái sử dụng nhạc cụ này bằng cách dỗ đầu những ống nứa này xuống một tấm ván để phát ra một âm thanh đục, và gõ 2 ống nứa vào nhau để tạo thành một âm thanh sắc và trong hơn. Trước đây, người Thái thường sử dụng điệu múa kiếm này để xua đuổi tà ma .

Múa khăn (múa sai hạng)

Múa khăn cũng được thực thi trên nền nhạc của Tăng Bu. Đội hình múa khăn thường từ 8 đến 12 người .
Khi múa khăn thì người Thái thường sử dụng 1 chiếc khăn dài màu xanh hoặc đỏ vắt qua hai vai. Hai đầu của chiếc khăn người ta cột vào nhiều ống nứa nhỏ. Khi vận động và di chuyển thì những ống nứa nhỏ này chạm vào nhau và phát ra âm thanh sắc và trong hòa trộn với âm thanh của Tăng Bu rất sôi động .

Múa nhặt hoa (Kệp boóc)

Múa nhặt hoa cũng thuộc thể loại múa Mùn. Người Thái dựng cột giữa nhà sàn, trang trí nó bằng những cụm hoa trái sặc sỡ. Xung quanh cây để rượu cần, người Thái múa và đi dạo quanh đó. Cuộc vui cứ như thế lê dài .

Múa xòe

Là điệu múa thứ hai, múa xòe là một điệu múa đơn thuần, nhẹ nhàng và nổi tiếng của người Thái. Xòe Thái đã đi vào văn học, thơ ca, thẩm mỹ và nghệ thuật, là kỷ niệm, là niềm mê hồn ám ảnh của biết bao người .

Múa xòe là hình thức múa dân gian phản ánh cuộc sống lao động của người Thái. Múa xòe thể hiện ước mơ của dân tộc Thái về một cuộc sống thanh bình, hạnh phúc.

Cách múa xòe khá đơn thuần : người múa xòe nắm tay nhau đứng thành vòng tròn. Khi múa, nếu vòng đơn thì vòng xòe quay ngược chiều kim đồng hồ đeo tay, nếu vòng xòe kép thì những vòng xòe quay ngược chiều nhau trông thích mắt. Nhạc cụ chính Giao hàng múa xòe là trống .
Sự thanh nhã của múa xòe là cách mời bạn xòe của những thiếu nữ dân tộc Thái và phong tục mời rượu khi tham gia xòe. Những hàng cúc bướm lóng lánh, nụ cười duyên dáng, bàn tay mềm mại và mượt mà nâng chén rượu nồng làm đắm say lữ khách phương xa, tạo nên ấn tượng khó phai so với ai từng một lần tham gia xòe vòng .
Có thể nói, xòe vòng bắt nguồn từ đời sống lao động của nhân dân và được sinh ra từ rất rất lâu rồi. Qua những quy trình tiến độ lịch sử vẻ vang, xòe vòng được tăng trưởng và cho đến ngày này xòe vòng vẫn không cũ, không mòn .

Múa loóng, múa sạp và tôn khâu tôn oọc

Múa Loóng:

Là diệu múa diễn ra xung quanh cái cối dã lúa, động tác múa là động tác giã gạo, đập chày, chuyển tay chày, gõ cối.
Kèm theo những tiếng động vang ra từ điệu múa là tiếng trống, tiếng chiêng, mỗ và tiếng chày đập vào nhau, chày đập vào cối, đôi khi còn có tiếng hú reo của người múa.
Đây là điệu múa thường diễn ra vào dịp mừng cơm mới, săn được thú rừng, vào những đêm nguyệt thực khi khắp nơi người ta gõ múa điệu múa này. Đôi khi múa cả ở đám ma và đám cưới nữa.

Điệu tôn khau tôn oọc ( điệu múa trẻ nhỏ ) :

Là điệu múa đi dạo của trẻ nhỏ vào những đêm trăng sáng trên khắp những bản Thái. Điệu múa này biểu lộ sự đi dạo, nhí nhảnh của trẻ nhỏ do một tốp những em từ 6013,14 tuổi nối đuôi nhau vừa hát, vừa múa .

Múa sạp:

Gõ sạp đón khách là một nét hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống dân gian độc lạ của đồng bào Thái. Gõ sạp tạo bầu không khí sôi động, náo nhiệt khi trong bản, trong mỗi nhà tổ chức triển khai những cuộc vui có đông khách tham gia .

Kiến trúc nhà sàn của đồng bào Thái mang một nét khá khác biệt với kiến trúc nhà sàn của một số dân tộc khác ở chỗ: khi đi lên hết cầu thang, nó không chỉ có cửa rẽ vào lòng nhà, mà nó còn có một lan can – nơi diễn ra cảnh gõ sạp đón khách tới chơi nhà – nằm dọc theo trái nhà dẫn thẳng xuống khu vực bếp.

Số người tham gia gõ sạp từ 9 đến 12 người, là nữ trẻ, giỏi văn nghệ. Trong số đó, có một người điều khiển và tinh chỉnh trống cái và số còn lại mỗi người cầm một đôi ống tre hoặc nứa cắt bỏ mấu ở hai đầu, đứng thành hàng sát mép ngoài lan can .
Cách gõ sạp : Tiếng trống và tiếng ống tre thay phiên nhau tạo thành những âm thanh tùng … cắc … cắc. Rồi lại hòn đảo lại cắc … cắc … tùng … tùng liên tục. Những người cầm ống cũng trỗ ống xuống sàn nhà, đập hai ống vào nhau, sao cho âm thanh của ống xen kẽ vào âm thanh của trống .
Tiếng trống, tiếng gõ sạp vừa nhanh vừa liên hoàn tạo cho khách đến chơi có một cảm xúc rất hưng phấn và hòa đồng trong cuộc vui .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn