Lạm phát Việt Nam liệu có là “làn gió ngược” trong xu hướng lạm phát toàn cầu?
Để góp thêm góc nhìn về tình hình lạm phát hiện nay, VnEconomy xin giới thiệu bài viết của nhóm tác giả Hoàng Nữ Ngọc Thuỷ và Lương Minh Hiển, Hiệp hội Nghiên cứu thị trường liên ngân hàng Việt Nam.
Việt Nam là một nền kinh tế tài chính có độ mở cao. Trong khi, xu thế lạm phát toàn thế giới đang hiện hữu với việc giá sản phẩm & hàng hóa tăng mạnh gây tác động ảnh hưởng trực tiếp lên Ngân sách chi tiêu tiêu dùng. Vì vậy, lạm phát trong nước cũng sẽ không tránh khỏi xu thế chung của toàn thế giới .
SỨC ÉP LẠM PHÁT TOÀN CẦU NGÀY CÀNG LỚN
Kể từ giữa năm 2020, sau khi toàn quốc tế trải qua cú sốc bùng phát đại dịch Covid-19, kinh tế tài chính toàn thế giới đã tận mắt chứng kiến một xu thế lạm phát liên tục ngày càng tăng. Lạm phát cao diễn ra tại nhiều khu vực, gồm có những nền kinh tế tài chính tăng trưởng như Mỹ, EU, cũng như nhiều nền kinh tế tài chính mới nổi ( EM ) .
Năm 2021, lạm phát toàn cầu ước tính đạt mức 3,8%, cao nhất trong vòng 10 năm. Riêng tại Mỹ, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân năm 2021 tăng 4,7%, mức tăng cao nhất trong gần 40 năm, và lạm phát có xu hướng tăng dần, lên tới 7% yoy vào cuối năm 2021 và tiếp tục tăng tốc lên mức 7,9% theo số liệu tháng 2/2022.
Sức ép lạm phát trong thời hạn qua đa phần đến từ ba yếu tố :Một là, sự gián đoạn chuỗi đáp ứng toàn thế giới, thiếu vắng nguồn cung do những hệ quả của đại dịch gây nên, như hoạt động giải trí luân chuyển, đi lại gặp khó khăn vất vả hơn, hay thực trạng thiếu vắng lao động cũng như thiếu vốn dẫn tới cắt giảm năng lượng sản xuất tại nhiều nghành .Hai là, trong khi sự đứt gãy chuỗi đáp ứng toàn thế giới gây ra bởi đại dịch còn chưa lành, cuộc xung đột Nga-Ukraine lại làm trầm trọng thêm những rủi ro tiềm ẩn về nguồn cung và làm ngày càng tăng áp lực đè nén lạm phát. Chiến sự bùng nổ vào cuối tháng 2/2022 đang làm gián đoạn hoạt động giải trí vận tải đường bộ đường thủy và đường không, và rình rập đe dọa nguồn cung sản phẩm & hàng hóa trên toàn thế giới khi Nga là nhà xuất khẩu số 1 quốc tế so với nhiều loại sản phẩm & hàng hóa quan trọng như nguồn năng lượng, ngũ cốc và sắt kẽm kim loại .Ba là, sự phục sinh tích cực của kinh tế tài chính toàn thế giới khi vận tốc tiêm chủng ngày càng tăng những hạn chế so với Covid-19 từ từ được thả lỏng, phối hợp với sự tương hỗ đến từ chủ trương tiền tệ và tài khóa thả lỏng ở mức độ chưa từng có trong lịch sử vẻ vang. Ước tính năm 2021, tăng trưởng kinh tế tài chính toàn thế giới đạt mức 5,9 % – hồi sinh can đảm và mạnh mẽ sau khi giảm 3,1 % trong năm trước đó .
Rủi ro lạm phát mà quốc tế phải đương đầu ở phía trước vẫn còn rất lớn. Cuộc xung đột Nga – Ukraine vẫn chưa có tín hiệu hạ nhiệt và đặt ra nhiều rủi ro đáng tiếc so với nguồn cung. Giá dầu quốc tế đã tăng khoảng chừng 40 % kể từ đầu năm 2022 lên quanh mức 110 – 130 USD / thùng, và nhiều tổ chức triển khai dự báo giá dầu Brent sẽ ở trên mức 100 USD / thùng cho trung bình trong năm nay .Thậm chí, trong ngữ cảnh xấu đi hơn, nếu như cuộc xung đột leo thang đến mức khiến nguồn cung nguồn năng lượng từ Nga bị cắt đứt trọn vẹn, giá dầu hoàn toàn có thể tăng lên tới 150 USD / thùng hoặc cao hơn. Tương tự, giá thực phẩm quốc tế cũng chịu nhiều áp lực đè nén tăng giá do nguồn cung nông sản và phân bón bị thắt chặt. Giá lúa mỳ đã tăng gần 40 % so với cuối năm ngoái, trong khi giá ngô và đậu tương cũng đã tăng khoảng chừng 25 % .Việc giá sản phẩm & hàng hóa tăng mạnh gây ảnh hưởng tác động trực tiếp lên Ngân sách chi tiêu tiêu dùng, cũng như gián tiếp gây ra áp lực đè nén lạm phát do khiến chi phí sản xuất ngày càng ngày càng tăng. Trong khi giá nguồn năng lượng được xem là yếu tố lạm phát có tính “ nhất thời ”, lạm phát đã có tín hiệu tăng mạnh hơn ở những cấu phần cơ bản như nhà tại, dịch vụ, một tín hiệu cho thấy thực trạng lạm phát cao sẽ dai dẳng hơn .Do đó, lạm phát được dự báo liên tục neo cao lại Mỹ, châu Âu và hầu hết những nền kinh tế tài chính mới nổi trong năm 2022. JP Morgan mới nhất dự báo lạm phát toàn thế giới năm 2022 liên tục ở mức cao 5,4 %, riêng tại Mỹ lạm phát được dự báo đạt mức kỷ lục 6,3 % .
“LÀN GIÓ NGƯỢC” TRUNG QUỐC TRONG XU THẾ LẠM PHÁT TOÀN CẦU
Trong khi lạm phát tăng cao đang là xu thế chủ yếu của nền kinh tế tài chính quốc tế, xu thế ngược lại vẫn Open ở 1 số ít vương quốc, trong đó nổi bật phải kể đến Trung Quốc. CPI của Trung Quốc chỉ tăng nhẹ 0,9 % trong năm 2021, mức thấp so với lạm phát trung bình của nước này trong những năm trước. Áp lực lạm phát liên tục duy trì mức thấp trong đầu năm 2022, với mức tăng chỉ 0,9 % so với cùng kỳ .Lạm phát Trung Quốc đa phần chịu áp lực đè nén từ giá nguồn năng lượng tăng cao, tuy nhiên mức độ có phần nhẹ hơn so với Mỹ và châu Âu. Trong khi đó, lạm phát từ giá thực phẩm và những cấu phần khác ( nhà tại, tiêu dùng, dịch vụ ) ở mức gần như không đáng kể .
Sự trái ngược về khuynh hướng lạm phát giữa Trung Quốc và những nền kinh tế tài chính khác hoàn toàn có thể kể tới bốn nguyên do hầu hết như : ( i ) giá thực phẩm ; ( ii ) sức tiêu dùng trong nước ; ( iii ) chủ trương tiền tệ ; ( iv ) những giải pháp trấn áp của Nhà nước .Thứ nhất, giá thực phẩm tại Trung Quốc có khuynh hướng giảm, trái ngược với xu thế toàn thế giới. Cụ thể, trong khi giá thực phẩm tại nhiều nơi tăng mạnh do nguồn cung bị thắt chặt ( ví dụ tại Mỹ giá thực phẩm tăng 6,3 % ), chỉ số giá thực phẩm của Trung Quốc lại giảm 0,1 % trong năm 2021. Nguyên nhân chính là do giá thịt lợn tại nước này giảm rất mạnh so với năm 2020 ( khoảng chừng 36 % ), nhờ trấn áp được dịch tả lợn châu Phi và hồi sinh can đảm và mạnh mẽ sản lượng chăn nuôi .Thứ hai, áp lực đè nén cầu kéo lạm phát ở mức thấp : Trong khi lực cầu tiêu dùng có xu thế phục sinh can đảm và mạnh mẽ ở những khu vực khác, tiêu biểu vượt trội là Mỹ, nhờ tái Open và tương hỗ tài khóa, tiêu dùng trong nước Trung Quốc phục hồi chậm do ( i ) chủ trương phong tỏa “ zero-Covid ” khi có những ca nhiễm Open trong hội đồng ; ( ii ) ảnh hưởng tác động của cuộc khủng hoảng cục bộ nợ trong nghành bất động sản đến tâm ý kinh tế tài chính và khiến giá nhà giảm. Tăng trưởng tiêu dùng của Trung Quốc chỉ đạt mức 3,4 % / năm trong tiến trình 2020 – 2021, thấp hơn hẳn vận tốc tăng trưởng 8-10 % / năm trong những năm trước đó .Thứ ba, chủ trương tiền tệ cũng là một trong những yếu tố chính khiến lạm phát tại Trung Quốc không thay đổi. Trong khi nhiều ngân hàng nhà nước TW khác, nổi bật là Mỹ đã vận dụng chủ trương siêu thả lỏng tiền tệ để tương hỗ kinh tế phục hồi, khiến vận tốc tăng trưởng cung tiền lên tới 20-25 % / năm, Ngân hàng TW Trung Quốc ( PBoC ) đã duy trì chủ trương tiền tệ có phần thận trọng hơn. Tăng trưởng cung tiền của Trung Quốc trong 2 năm 2020 – 2021 vẫn không thay đổi ở mức 10-12 %, do đó không tạo áp lực đè nén lớn lên lạm phát. Ngoài ra, tỷ giá USD / CNY cũng có khuynh hướng giảm mạnh hơn 10 % trong quy trình tiến độ 2020 – 2021 .
Thứ tư, khả năng kiểm soát giá cả của Nhà nước: Sự chi phối của yếu tố nhà nước đối với nền kinh tế cho phép Trung Quốc có khả năng kiểm soát lạm phát khác biệt so với các nước khác, thông qua các công cụ như trợ giá hoặc can thiệp bình ổn thị trường. Cụ thể, từ cuối tháng 10/2021, để đối phó với tình trạng thiếu năng lượng và giá than tăng nóng, Bắc Kinh đã thực hiện một loạt các biện pháp can thiệp vào thị trường than bao gồm thúc đẩy sản xuất và áp đặt giá bán mục tiêu khi xuất mỏ, làm cho giá than hạ nhiệt.
Đối với năm 2022, lạm phát Trung Quốc nhìn chung được dự báo sẽ ở quanh mức 2 %, khá thấp so với quốc tế và vẫn liên tục là “ làn gió ngược ” trong cơn bão lạm phát toàn thế giới. Giá thực phẩm được dự báo liên tục không thay đổi hơn so với những khu vực khác. Chi tiêu tiêu dùng và dịch vụ trong nước dự kiến liên tục hồi sinh lờ đờ do những đợt phong tỏa cục bộ khi Trung Quốc liên tục duy trì chủ trương zero-Covid. Tốc độ lạm phát dự kiến liên tục ở mức thấp trong năm 2022, khoảng chừng 2 %. Các giải pháp của cơ quan chính phủ nhằm mục đích bảo vệ nguồn cung và không thay đổi Chi tiêu sẽ liên tục có tính năng làm giảm bớt áp lực đè nén từ giá sản phẩm & hàng hóa quốc tế .
LẠM PHÁT VIỆT NAM Ở ĐÂU TRONG XU HƯỚNG THẾ GIỚI?
Với mức lạm phát năm 2021 là 1,84 %, thấp nhất kể từ năm năm ngoái, Việt Nam cũng đang là một “ làn gió ngược ” trong khuynh hướng lạm phát của thế giới tính đến thời gian hiện tại .So với Trung Quốc, Việt Nam cũng có những đặc thù tương đương như đã nghiên cứu và phân tích ở trên khiến cho lạm phát có xu thế không thay đổi : ( i ) Giá thực phẩm giảm 0,5 % do nguồn cung trong nước dồi dào, đặc biệt quan trọng là giá thịt lợn giảm sâu khoảng chừng 30 % ; ( ii ) Tổng cầu trong nước yếu do ảnh hưởng tác động của việc giãn cách xã hội lê dài ; ( iii ) Tác động tương hỗ từ giá dịch vụ Nhà nước quản trị, gồm có giá điện ( giảm 0,9 % ), giá dịch vụ y tế ( giữ nguyên chưa tăng giá theo lộ trình ), giá dịch vụ giáo dục ( tăng thấp 1,9 % do chủ trương miễn giảm học phí năm học 2021 / 22 khiến giá giảm mạnh từ tháng 9 ) ; ( iv ) Điều hành chủ trương tiền tệ thận trọng, linh động, tăng trưởng cung tiền không thay đổi ở mức 10-12 %, đồng thời tỷ giá USD / VND trên thị trường liên ngân hàng nhà nước cũng giảm khoảng chừng 1 % so với năm trước, từ 23.200 xuống 22.900 .
Đối với năm 2022, chúng tôi nhìn nhận mặt phẳng lạm phát liên tục được tương hỗ ở ba yếu tố là giá thực phẩm, yếu tố quản trị Ngân sách chi tiêu của Nhà nước, và chủ trương tiền tệ :Một là, giá lương thực, thực phẩm trong nước mặc dầu chịu áp lực đè nén từ giá nông sản và phân bón trên quốc tế tăng cao, tuy nhiên dự kiến vẫn hoàn toàn có thể không thay đổi hơn nhiều so với giá thực phẩm quốc tế. Thực tế, giá nông sản thường có những diễn biến trái chiều giữa những từng loại sản phẩm & hàng hóa khác nhau, hoặc giữa những khu vực khác nhau trên quốc tế. Trong khi giá nông sản, thực phẩm trên quốc tế có xu thế tăng mạnh, giá như thịt lợn, gạo, rau củ trong nước lại đang có khuynh hướng giảm trong thời hạn gần đây .Theo quan điểm của tác giả, sự phân hóa này nhiều năng lực vẫn tiếp nối trong thời hạn tới. Chẳng hạn, mẫu sản phẩm lúa gạo không chịu ảnh hưởng tác động trực tiếp về nguồn cung do sự kiện Nga – Ukraine, nên áp lực đè nén tăng giá so với mẫu sản phẩm này sẽ ít hơn so với lúa mỳ. Trong khi đó, nhu yếu nhập khẩu nông sản của Trung Quốc bị ảnh hưởng tác động bởi chủ trương trấn áp dịch Covid-19 ngặt nghèo, điều này cũng sẽ khiến cho nguồn cung trong nước dư thừa hơn và giúp không thay đổi giá cả nhóm hàng này .
Hai là, ảnh hưởng tác động tương hỗ giá thành của Nhà nước : Giá điện và dịch vụ y tế nhiều năng lực cũng được giữ không thay đổi tối thiểu đến hết năm 2022, trong khi giá dịch vụ giáo dục liên tục được tương hỗ từ chủ trương miễn giảm học phí năm học 2021 / 22. Ngoài ra, nhà nước đã phát hành một loạt những chủ trương tương hỗ về giá thành như ( i ) giảm thuế suất nhập khẩu của 1 số ít loại sản phẩm như thép, ngô, lúa mỳ ; ( ii ) giảm thuế giá trị ngày càng tăng từ 10 % xuống 8 % kể từ tháng 2/2022 ; ( iii ) giảm đến 50 % thuế bảo vệ môi trường tự nhiên so với xăng dầu ( ước tính khiến lạm phát giảm 0,3 – 0,4 điểm Phần Trăm ) ;Ba là, chủ trương tiền tệ kỳ vọng sẽ được giữ không thay đổi để liên tục tương hỗ nền kinh tế tài chính, doanh nghiệp trong toàn cảnh còn nhiều khó khăn vất vả trước mắt, chưa hòa mình vào làn sóng thắt chặt đang diễn ra rầm rộ trên quốc tế. Mặc dù vậy, nếu so với quá trình 2020 – 2021 thì chủ trương tiền tệ nhiều năng lực sẽ có phần thận trọng hơn, một mặt cần để mắt đến áp lực đè nén lạm phát và mặt khác điều kiện kèm theo khách quan để thả lỏng cũng kém thuận tiện hơn khi nguồn cung ngoại tệ không còn duy trì được trạng thái dồi dào như những năm trước .Tăng trưởng cung tiền M2 sau khi tăng mạnh lên trên 14 % trong năm 2020 đã có xu thế chậm lại đáng kể trong năm 2021 khi giảm xuống còn khoảng chừng 10,6 % và dự kiến cũng chỉ duy trì quanh khoảng chừng 11-12 % trong năm 2022. Bên cạnh đó, chủ trương điều hành quản lý tỷ giá cũng được định hình rõ nét theo hướng không thay đổi giá trị đồng xu tiền, qua đó giúp tỷ giá USD / VND giảm bớt được những cú sốc đáng ngại từ môi trường tự nhiên quốc tế, theo xu thế đi ngang là chủ yếu trong năm nay .Tuy nhiên, một yếu tố sẽ tạo ra sự đổi khác về xu thế lạm phát trong thời hạn tới là sự hồi sinh của tiêu dùng trong nước. Sau khi hoàn tất cơ bản việc tiêm chủng trong nước tính đến nay, Việt Nam đã biến hóa kế hoạch ứng phó với dịch Covid-19 từ việc vận dụng những giải pháp giãn cách xã hội khắt khe sang kế hoạch thích ứng bảo đảm an toàn, đồng ý những ca nhiễm trong hội đồng như hầu hết những vương quốc trên quốc tế .Bước đầu cho thấy trong quý 1/2022, Việt Nam đang trấn áp tốt số ca bệnh nặng và tử trận, hoạt động giải trí tiêu dùng có khuynh hướng hồi sinh tích cực và những hoạt động giải trí dịch vụ, du lịch đang dần được Open trở lại. Qua đó, áp lực đè nén lạm phát đến từ phía cầu dự kiến sẽ trở nên rõ nét hơn trong năm 2022 .Đồng thời, lạm phát trong nước sẽ không tránh khỏi xu thế chung của toàn thế giới là áp lực đè nén ngân sách đẩy ngày càng tăng, do stress chuỗi đáp ứng lê dài và giá sản phẩm & hàng hóa quốc tế tăng cao. Giá dầu quốc tế tác động ảnh hưởng trực tiếp đến lạm phát trong nước trải qua những mẫu sản phẩm như xăng dầu, dầu hỏa, khí gas, chiếm tổng tỷ trọng gần 6 % trong chỉ số giá tiêu dùng. Theo đó, khi giá dầu tăng 10 % và giả định giá trong nước tăng tương ứng thì tác động ảnh hưởng làm CPI tăng 0,6 % .Bên cạnh đó, tác động ảnh hưởng gián tiếp là ngân sách nguồn vào sản xuất kinh doanh thương mại ngày càng tăng, dẫn tới áp lực đè nén so với giá những mẫu sản phẩm khác. Bằng nghiên cứu và phân tích và tích hợp sử dụng quy mô định lượng, tác giả ước tính nếu như giá dầu quốc tế tăng 10 % thì tác động ảnh hưởng gián tiếp sẽ khiến lạm phát trung bình 12 tháng sau đó tăng thêm 0,14 % .
Như vậy, có thể thấy diễn biến lạm phát Việt Nam trong năm 2022 vẫn đang có những yếu tố hỗ trợ nhất định khi so sánh với tương quan lạm phát toàn cầu. Tuy nhiên, trong bối cảnh áp lực nhập khẩu lạm phát quốc tế đang là rất lớn và áp lực cầu kéo trong nước cũng bắt đầu có sự phục hồi, nhiều khả năng lạm phát sẽ không còn có thể duy trì mặt bằng thấp như trong thời gian vừa qua.
Theo dự báo của chúng tôi, nếu như giá dầu quốc tế neo ở mức trung bình 100 USD / thùng trong năm 2022, lạm phát có khuynh hướng tăng dần về cuối năm và trung bình cả năm dự kiến sẽ tăng quanh khoảng chừng 3,5 % so với năm 2021, liên tục nằm trong tiềm năng được Quốc hội và Chính Phủ đề ra .Tuy nhiên, trong trường hợp giá dầu quốc tế tăng cao hơn kỳ vọng, trung bình vượt mức 120 USD / thùng thì áp lực đè nén so với lạm phát sẽ ngày càng tăng và tiềm năng trấn áp lạm phát dưới mức 4 % sẽ đương đầu với thử thách đáng kể .
(*) Hiệp hội Nghiên cứu thị trường liên ngân hàng Việt Nam (VIRA)
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Thị Trường
