Thổ cẩm của người Ê đê tại Đắk Lắk có gì đặc biệt?

Không giống như 1 số ít dân tộc khác cùng chung sống trên đất Đắk Lắk như M’nông, Thái, Tày, Nùng … thì người Ê đê ở đây vẫn giữ được nghề dệt vải truyền thống cuội nguồn và tăng trưởng cho đến ngày này.

Thổ cẩm người Ê đê từ ngày xưa cho nay vẫn được người đời biết đến như là một nét văn hóa cũng như nghệ thuật độc đáo của họ. Do đó, việc thể hiện sự sáng tạo cũng như nghệ thuật tạo hình tinh tế của người dân tộc Ê đê không giống với bất kì dân tộc nào khác sinh sống tại Đắk Lắk. Vậy thổ cẩm của người Ê đê có nét độc đáo gì?

Thổ cẩm của người Ê đê tại Đắk Lắk có gì đặc biệt? 1

Trang phục của người Ê đê tại Đắk Lắk

Ý nghĩa của thổ cẩm của người dân Ê đê

Không giống như trang phục cả các dân tộc khác, trang phục của người Ê đê thường có hai màu chủ đạo là đen và đỏ. Với 2 tone màu này, đó là sự tượng trưng cho màu của đất, của lửa,… biểu tượng của sự dũng cảm, sức mạnh vươn lên, khát vọng tình yêu của họ.

Đối hoa văn trên thổ cẩm cũng có ý nghĩa rất lớn, hoa văn trên thổ cẩm của người Êđê phản ánh quốc tế tự nhiên của con người thường là những họa tiết thân mật với đời sống như :

  • Những con vật như bướm, rùa hay thằn lằn, chim muông,…
  • Hoa lá, cây cối như cây dương xỉ, rau dớn, quả trám
  • Đồ vật như cối giã gạo, dao, kiếm,…
  • Cảnh sinh hoạt nghệ thuật, tôn giáo, tín ngưỡng như móc xích treo nhạc cụ, dây treo chiêng, cột nhà mồ…

Tất cả đều gắn liền với ý nghĩa, niềm tin đời sống hòa giải với vạn vật thiên nhiên, nương rẫy, núi rừng, …

Các bước để dệt ra thổ cẩm người Ê đê

Để dệt ra được một bộ đồ thổ cẩm sặc sỡ cần trải qua rất nhiều quy trình, đơn cử như sau :

Kéo sợi và nhuộm màu

Để dệt được một tấm vải, người Ê đê thường dùng sợi bông làm nguyên vật liệu để dệt vải. Màu sắc của thổ cẩm được nhuộm bằng lá, vỏ cây rừng để tạo màu. Ví dụ, để có sợi tơ màu vàng thì họ sẽ dùng củ nghệ già giã để làm nước nhuộm, còn muốn có sợi màu xanh chàm thì dùng vỏ của cây chàm … Khi đã có những sợi chỉ màu vừa lòng, quy trình tiếp theo là tạo hình hoa văn trên mỗi tấm thổ cẩm.

Thổ cẩm của người Ê đê tại Đắk Lắk có gì đặc biệt? 2

Để dệt được một tấm thổ cẩm sặc sỡ cần trải qua rất nhiều công đoạn

Dệt thổ cẩm, tạo hoa văn

Đây hoàn toàn có thể nói là tiến trình kỳ công nhất để có được những tấm thổ cẩm đẹp, với những hoa văn cũng như sắc tố sặc sỡ. Để thổ cẩm có hoa văn đẹp, yên cầu người nghệ nhân dệt thổ cẩm phải chớp lấy được ý đồ từ khi xếp sợi để phối sắc tố. Cụ thể, người dệt phải tưởng tượng được trong đầu bố cục tổng quan của tấm vải sẽ như thế nào ? Kích cỡ họa tiết dệt sẽ ra sao để hoàn toàn có thể tạo hình những hoa văn trên nền tấm vải sao cho hòa giải, thích mắt. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là sự điều khiển và tinh chỉnh của đôi chân và đôi tay sao cho thuần thục. Ngoài ra, trên tấm vải sẽ có nhiều loại hoa văn lại có số sợi dọc, sợi ngang, kỹ thuật nâng – hạ sợi trọn vẹn khác nhau. Chính do đó mà yên cầu sức tinh xảo, khôn khéo của người dệt phải rất cao và rất là cẩn trọng để tạo hình được những họa tiết, hoa văn theo ý muốn.

Đặc điểm trang phục thổ cẩm của người dân tộc Ê đê tại Đắk Lắk

Trang phục thổ cẩm của người dân tộc Ê đê tại Đắk Lắk được làm ra còn tùy vào mỗi loại trang phục sẽ có cách sắp xếp và trang trí hoa văn khác nhau. Cụ thể:

Đối với áo của phái mạnh :

  • Áo mặc thường ngày sẽ trang trí ít hoa văn
  • Áo dành cho các lễ hội thì có dải hoa văn màu đỏ hình cánh chim đại bàng nằm ở hai mảng trước ngực, tượng trưng cho khí phách và khát vọng chinh phục thiên nhiên của người Ê đê.

Thổ cẩm của người Ê đê tại Đắk Lắk có gì đặc biệt? 3

Trang phục thổ cẩm của người dân tộc Ê đê tại Đắk Lắk

Đối với váy của phụ nữ :

  • Váy mặc ở nhà hoặc lên nương rẫy thì chỉ dệt hoa văn đơn giản hoặc không có hoa văn
  • Váy dành cho những ngày hội, lễ, tết thì được trang trí công phu, màu sắc sặc sỡ với nhiều hoa văn chạy ngang thân váy,…

Để dệt được một chiếc váy, áo, khố, mền Ê đê yên cầu sự tinh xảo, cầu kỳ trong việc phong cách thiết kế bố cục tổng quan họa tiết hoa văn. Chính những kĩ năng đó mà người nghệ nhân đã tạo nên nét đặc trưng của dân tộc mình, đồng thời góp thêm phần tạo nên vẻ đẹp trong văn hóa truyền thống của nước ta .