Họ Hà Nghệ Tĩnh – Nguồn lớn, dòng mạnh…

Ngày 16/9/2014, tại xã Tùng Lộc ( Can Lộc ), họ Hà làng Tỉnh Thạch phối hợp với cấp ủy và chính quyền sở tại địa phương trang trọng tổ chức triển khai lễ kỷ niệm 680 năm sinh Phụ quốc Thượng tướng quân Hà Mại ( 1334 – 1410 ) và 580 năm sinh Thượng thư, Tế tửu Quốc tử giám, Tiến sĩ Hà Công Trình ( 1434 – 1511 ) ; ngày 17/9, tại trụ sở phường Nguyễn Du ( TP thành phố Hà Tĩnh ) diễn ra lễ đón bằng xếp hạng di tích lịch sử lịch sử vẻ vang – văn hóa truyền thống cấp tỉnh Khu mộ Hoàng Bảng Đại tướng quân Hà Tông Chính ( 1366 – 1413 ) …Hai sự kiện quan trọng nói trên được triển khai để sẵn sàng chuẩn bị cho một sự kiện đặc biệt quan trọng diễn ra ngày hôm nay ( 20/9 ) : Hội thảo “ Một số nhân vật tiêu biểu vượt trội họ Hà ở Nghệ Tĩnh thời kỳ trung – cận đại ” do Viện Sử học Nước Ta, Ban Liên lạc họ Hà toàn nước và Sở VH-TT và DL chủ trì .

Khu lưu niệm Tổng Bí thư Hà Huy Tập ( Cẩm Hưng – Cẩm Xuyên ). Ảnh : Sỹ Ngọ

Trong suốt hàng ngàn năm lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước hào hùng của dân tộc, các dòng họ đã đóng góp cho đất nước nhiều công trạng với nhiều danh nhân nổi tiếng. Họ Hà là một dòng họ lớn và nổi bật với những đóng góp lớn lao cho đất nước. Trải qua quá trình lịch sử, cũng như nhiều dòng họ khác, việc xác định thủy tổ họ Hà chỉ mới biết đến vị tiên tổ xa đời nhất là Thượng tướng quân Hà Mại – người đã từ Thăng Long vào trấn thủ Nghệ An, rồi định cư ở huyện Thiên Lộc và sinh ra dòng họ Hà nổi tiếng ở làng Tỉnh Thạch (nay là xã Tùng Lộc) với những hậu duệ kiệt xuất như Hà Tông Chính, Hà Công Trình, Hà Tông Mục.

Từ làng Tỉnh Thạch, con cháu họ Hà tỏa đi nhiều nơi, lập ra những chi họ lớn, sản sinh cho quốc gia nhiều nhân tài, danh nhân. Trong tỉnh, có những nhánh ở Cẩm Xuyên ( cử nhân Hà Huy Quang, Tổng Bí thư Hà Huy Tập, … ) ; Hương Sơn ( cử nhân Hà Học Hải, Hà Học Văn, nhà cách mạng Hà Huy Giáp, … ) ; Đức Thọ ( Bí thư Tỉnh ủy thành phố Hà Tĩnh năm 1941 Hà Quang Tập, nguyên Trưởng ban Văn hóa – Văn nghệ Trung ương Hà Xuân Trường, GS. tiến sỹ Hà Học Trạc, … ) ; Nghi Xuân ( Phó bảng Hà Văn Đại, GS. NGND Hà Văn Tấn, … ) .

Qua các đời có nhiều nhánh thiên cư ra ngoài tỉnh, đặc biệt, có một nhánh ra định cư tại làng Kim Thành (Yên Định, Thanh Hóa) sinh ra Tham tụng, Bảng nhãn Hà Tông Huân (1697-1766). Từ Thanh Hóa, nhánh họ Hà lại phân chi ra định cư tại làng Cát Động (nay thuộc thị trấn Kim Bài, huyện Thanh Oai, TP Hà Nội) và sinh ra Tiến sĩ Hà Tông Quyền (1798-1839), Tham tri bộ Lại, đại thần Cơ mật viện, truy tặng hàm Thượng thư.

Sơ lược 1 số ít nhánh lớn với những tên tuổi hậu duệ tiêu biểu vượt trội, đã cho thấy, đây là một dòng họ có sức sống và sự tăng trưởng mang tầm dân tộc. Sức sống của họ Hà Xứ Nghệ, trước hết là ở cái gốc thời xưa tại làng Tỉnh Thạch. Các vị tổ tiên ở đây đã nỗ lực tu dưỡng bản thân, vươn lên tạo phúc cho dân, lập công cho nước. Đặc điểm dễ nhìn thấy nhất ở dòng họ này là văn võ song toàn. Ngoài ra, hoàn toàn có thể thấy, đây là một dòng họ có truyền thống cuội nguồn thức thời, hậu duệ những đời luôn biết hướng thiện, hướng theo sự văn minh của thời đại. Sức sống của dòng họ còn được bộc lộ ở ý thức đoàn kết ngặt nghèo giữa những thành viên, những Trụ sở theo một lực hướng tâm mãnh liệt về cội nguồn và một quan điểm xã hội khoáng đạt trong quan hệ với thiên hạ. Đấy là những nguyên do quan trọng khiến qua bao nhiêu lần “ vật đổi sao dời ”, họ Hà vẫn giữ được nhiều di tích lịch sử, thư tịch, tài liệu để củng cố mối liên lạc giữa những Trụ sở, thế thứ ; đồng thời có được nội lực lớn để thích ứng và tăng trưởng trong mọi thực trạng .

Ngày nay, Đảng và Nhà nước ta đang ra sức đề cao chủ trương xây dựng và phát triển một nền văn hóa “tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, trong đó, việc khôi phục lại truyền thống văn hóa dòng họ được chú trọng. Đại tá Hà Văn Sỹ cùng các thành viên khác trong Ban Liên lạc dòng họ Hà Xứ Nghệ đã truy tìm thư tịch, di tích, nhân vật, chi phái của dòng họ trong và ngoài nước để phục hưng tông tộc, dương danh dòng phái, khích lệ cháu con làm nên một cuộc “tôn tộc đại quy” (châm ngôn của Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niêm) nhằm đóng góp nhiều nhất cho dân tộc trong bối cảnh có nhiều thời cơ và thách thức mới.

Có thể nói, những dòng họ lớn như họ Hà thật sự tiêu biểu vượt trội cho lịch sử vẻ vang sống sót và tăng trưởng của dân tộc Nước Ta và chứng tỏ một cách thuyết phục chân lý “ nguồn lớn thì dòng mạnh, gốc cả thì cành to ” trong ý niệm của người xưa về quy luật tăng trưởng hội đồng xã hội .Phạm Quang ÁiPhó Tổng biên tập Tạp chí Văn hóa TP Hà Tĩnh

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn