Yên Bái (thành phố) – Wikipedia tiếng Việt
Yên Bái là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Yên Bái, Việt Nam.
Thành phố Yên Bái nằm bên sông Hồng, cách Thành Phố Hà Nội 154 km về phía tây bắc. Thành phố có vị trí địa lý :
- Phía đông và phía bắc giáp huyện Yên Bình
- Phía tây giáp huyện Trấn Yên
- Phía nam giáp huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ.
Thành phố rộng 108,15 km², dân số năm 2019 là 100.631 người [ 1 ], tỷ lệ dân số đạt 930 người / km² .
Dân cư của thành phố Yên Bái mang đặc trưng của cư dân thành thị vùng cao. Những năm đầu thế kỷ XX dân cư của thị xã Yên Bái thưa thớt. Người Kinh chiếm hầu như đa số, họ tập trung ở Bách Lẫm, Giới Phiên và thị xã Yên Bái với mật độ dân số là trên 10 người/km². Tuy nhiên, khi thực dân Pháp mở tuyến đường sắt Hải Phòng – Hà Nội – Lào Cai và do chính sách tiểu đồn điền nên các luồng cư dân theo đường sông Hồng lên ngày một gia tăng, vì vậy dân số ở thị xã được tăng khá nhanh. Họ từ mạn Phú Thọ, Nam Định, Hà Nam, Hà Đông, Thái Bình lên sinh sống tại các vùng Bách Lẫm, Nam Cường. Trong dòng người nhập cư này phải kể thêm một số người từ các tỉnh miền xuôi lên đây khai thác lâm sản, buôn bán rồi ở lại luôn.
Bạn đang đọc: Yên Bái (thành phố) – Wikipedia tiếng Việt
Ở vị trí nằm trên những tuyến đường giao thông vận tải huyết mạch thuỷ, bộ nên thành phố Yên Bái trở thành một trong những đầu mối thông thương quan trọng giữa miền ngược và miền xuôi. Đạo Phật, đạo Thiên Chúa đã xâm nhập vào đây từ rất sớm chứng tỏ đây là một vùng đất mở để tiếp đón những năng lực và tiềm thức mới để thôi thúc hoạt động và sinh hoạt và đời sống hội đồng .
| Dữ liệu khí hậu của Yên Bái | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tháng | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Năm |
| Cao kỉ lục °C (°F) | 29.6 | 34.8 | 35.5 | 36.9 | 40.0 | 39.3 | 39.8 | 39.6 | 37.3 | 37.2 | 33.1 | 30.8 | 40,0 |
| Trung bình cao °C (°F) | 19.2 | 19.9 | 23.0 | 27.0 | 31.2 | 32.5 | 32.6 | 32.5 | 31.5 | 28.6 | 25.2 | 21.7 | 27,1 |
| Trung bình ngày, °C (°F) | 15.7 | 16.8 | 19.7 | 23.5 | 26.7 | 28.0 | 28.1 | 27.8 | 26.6 | 24.1 | 20.6 | 17.3 | 22,9 |
| Trung bình thấp, °C (°F) | 13.6 | 14.8 | 17.8 | 21.1 | 23.7 | 25.0 | 25.2 | 24.8 | 23.6 | 21.3 | 17.8 | 14.5 | 20,3 |
| Thấp kỉ lục, °C (°F) | 3.3 | 5.1 | 6.8 | 11.0 | 16.8 | 18.6 | 19.5 | 18.3 | 16.9 | 11.3 | 6.8 | 2.9 | 2,9 |
| Giáng thủy mm (inch) | 33 (1.3) |
45 (1.77) |
75 (2.95) |
131 (5.16) |
219 (8.62) |
291 (11.46) |
310 (12.2) |
364 (14.33) |
283 (11.14) |
180 (7.09) |
66 (2.6) |
27 (1.06) |
2.024 (79,69) |
| % độ ẩm | 87.5 | 88.3 | 89.1 | 88.2 | 84.4 | 84.7 | 85.6 | 86.2 | 85.3 | 85.4 | 84.8 | 85.0 | 86,2 |
| Số ngày giáng thủy TB | 14.9 | 17.2 | 21.2 | 21.2 | 16.9 | 16.8 | 18.8 | 18.4 | 14.3 | 12.4 | 9.4 | 9.1 | 190,6 |
| Số giờ nắng trung bình hàng tháng | 52 | 39 | 44 | 70 | 149 | 149 | 168 | 178 | 174 | 148 | 121 | 104 | 1.397 |
| Nguồn: Vietnam Institute for Building Science and Technology[3] | |||||||||||||
Thành phố Yên Bái trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc đã trải qua nhiều lần biến hóa về địa điểm và địa giới hành chính. Thời những Vua Hùng, mảnh đất này nằm trong bộ Tân Hưng, thời phong kiến Bắc thuộc nằm trong vùng đất Tượng Quận, Giao Chỉ rồi Phong Châu. Đến thế kỷ XI ( thời nhà Lý ) thuộc Châu Đăng. Thế kỷ XV ( đời Lê Thánh Tông ) nằm trong lộ Quy Hoá thuộc tỉnh Hưng Hoá. Cuối thế kỷ XVI là một làng nhỏ bé trong tổng Bách Lẫm, phủ Quy Hoá thuộc tỉnh Hưng Hoá .Ngày 15 tháng 4 năm 1888, thực dân Pháp phân loại những địa phận từ Thanh Hóa trở ra Bắc thành 14 quân khu. Địa bàn thành phố Yên Bái ngày này thuộc Quân khu Yên Bái .Sau một thời hạn, toàn quyền Đông Dương Jean-Marie de Lanessan đã ra Nghị định bãi bỏ những quân khu để thiết lập những đạo quan binh trọn vẹn nằm trong chính sách quân quản. Dưới đạo quan binh là những tiểu quân khu. Ngày 9 tháng 9 năm 1891, toàn quyền Đông Dương pháp luật đạo lỵ quan binh Yên Bái đặt tại xóm Đồng Thị, xóm Gò Cau tại làng Yên Bái, tổng Bách Lẫm huyện Trấn Yên. Đứng đầu đạo quan binh là một viên trung tá .Ngày 11 tháng 4 năm 1900, toàn quyền Đông Dương ra Nghị định xây dựng tỉnh Yên Bái, tỉnh lỵ được đặt tại làng Yên Bái thuộc tổng Bách Lẫm, huyện Trấn Yên. Thị xã Yên Bái được hình thành là TT của tỉnh nằm ở chân đồn Cao – khu vực quân sự chiến lược của thực dân Pháp ( phường Nguyễn Phúc thời nay ) với diện tích quy hoạnh chưa đầy 2 km². Năm 1905, 1 số ít làng thuộc tổng Bách Lẫm được đưa vào thị xã. Thị xã Yên Bái lúc đầu chỉ là một phố thuộc phủ Trấn Yên rồi từ từ hình thành 4 thành phố nhỏ là phố Hội Bình, Yên Lạc, Yên Hòa, Yên Thái ( khu vực phường Hồng Hà thời nay ) .Tháng 7 năm 1954, độc lập lập lại ở miền Bắc, thị xã Yên Bái được tái lập và lan rộng ra. Ngày 7 tháng 4 năm 1956 theo Nghị định số 72 / TTg của Thủ tướng nhà nước đã quyết định hành động tái lập thị xã Yên Bái. Đồng thời, thôn Lò Vôi thuộc xã Minh Bảo và xóm nhà thời thánh thuộc xã Nam Cường, huyện Trấn Yên được sáp nhập vào thị xã Yên Bái .Ngày 27 tháng 12 năm 1975, ba tỉnh Yên Bái, Nghĩa Lộ ( trừ 2 huyện Bắc Yên và Phù Yên nhập vào tỉnh Sơn La ) và Lào Cai hợp nhất thành tỉnh Hoàng Liên Sơn, thị xã Yên Bái được chọn làm tỉnh lỵ tỉnh Hoàng Liên Sơn, gồm có 4 phường : Hồng Hà, Minh Tân, Nguyễn Thái Học và Yên Thịnh. [ 4 ]Ngày 16 tháng 1 năm 1979, Hội đồng nhà nước ban hành Quyết định số 15 – CP về việc phân vạch địa giới hành chính của 1 số ít xã thuộc tỉnh Hoàng Liên Sơn [ 5 ]. Theo đó, sáp nhập những xã Tuy Lộc, Nam Cường, Tân Thịnh và Minh Bảo của huyện Trấn Yên vào thị xã Yên Bái .Ngày 6 tháng 6 năm 1988, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 101 – HĐBT về việc phân vạch địa giới hành chính một số ít phường thuộc thành phố Yên Bái [ 6 ]. Theo đó :
- Chia phường Hồng Hà thành 2 phường: Hồng Hà và Nguyễn Phúc
- Chia phường Nguyễn Thái Học thành 2 phường: Nguyễn Thái Học và Yên Ninh
- Chia phường Minh Tân thành 2 phường: Minh Tân và Đồng Tâm
Từ đó, thị xã Yên Bái có 7 phường và 4 xã trực thuộc.
Xem thêm: Xây dựng điểm đến an toàn cho du khách
Ngày 12 tháng 8 năm 1991, tỉnh Yên Bái được tái lập, thị xã Yên Bái trở lại là tỉnh lỵ tỉnh Yên Bái. [ 7 ]Năm 2001, thị xã Yên Bái được công nhận là đô thị loại III .Ngày 11 tháng 1 năm 2002, Thủ tướng nhà nước ra Nghị định số 05/2002 / NĐ-CP [ 8 ] về việc xây dựng thành phố Yên Bái trên cơ sở hàng loạt diện tích quy hoạnh và dân số của thị xã Yên Bái .Ngày 4 tháng 8 năm 2008, nhà nước phát hành Nghị định số 87/2008 / NĐ-CP sáp nhập 6 xã : Văn Phú hà đông, Văn Tiến, Hợp Minh, Giới Phiên, Phúc Lộc, Âu Lâu thuộc huyện Trấn Yên vào thành phố Yên Bái. [ 9 ]Ngày 12 tháng 12 năm 2013, nhà nước phát hành Nghị quyết 122 / NQ-CP về việc xây dựng 2 phường : Nam Cường và Hợp Minh trên cơ sở 2 xã có tên tương ứng. [ 10 ]Ngày 1 tháng 2 năm 2020, sáp nhập xã Phúc Lộc vào xã Giới Phiên và sáp nhập xã Văn Tiến vào xã Văn Phú hà đông. [ 11 ]Thành phố Yên Bái có 9 phường và 6 xã như lúc bấy giờ .
Thành phố Yên Bái có 15 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm có 9 phường : Đồng Tâm, Hồng Hà, Hợp Minh, Minh Tân, Nam Cường, Nguyễn Phúc, Nguyễn Thái Học, Yên Ninh, Yên Thịnh và 6 xã : Âu Lâu, Giới Phiên, Minh Bảo, Tân Thịnh, Tuy Lộc, Văn Phú hà đông .
Các tuyến đường chính của thành phố Yên Bái : Âu Cơ, Lê Trực, Trần Phú, Nguyễn Tất Thành, Đinh Tiên Hoàng, Nguyễn Văn Cừ, Điện Biên, Quang Trung, Yên Ninh, Lý Thường Kiệt, Cao Thắng, Lê Chân, Thành Công, Lê Hồng Phong, Hòa Bình, Đại lộ Nguyễn Thái Học, Hoàng Hoa Thám, Trần Hưng Đạo, Hòa Bình, Nguyễn Du, Ngô Minh Loan, Kim Đồng, Trương Quyền, Nguyễn Phúc .
Các cây cầu tại thành phố Yên Bái: cầu Văn Phú, cầu Bách Lẫm, cầu Yên Bái và cầu Tuần Quán.
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Điểm Đến
