Tiểu sử danh nhân Phan Châu Trinh – Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng

Danh nhân Phan Châu Trinh

trung học phổ thông Sóc Trăng xin trình làng tới các bạn học viên cùng các bạn bài viết về sự nghiệp và cuộc sống của danh nhân Phan Châu Trinh được trích dẫn qua tác phẩm “ Về luân lý xã hội ở nước ta ” nằm trong chương trình Ngữ văn lớp 11 để tìm hiểu và khám phá và tìm hiểu thêm giúp tất cả chúng ta hiểu rõ và cuộc sống ông và các tác phẩm nổi tiếng để học tốt môn Ngữ văn .

Cuộc đời hoạt động:

Phan Châu Trinh sinh năm 1872 tại huyện Tiên Phước, phủ Tam Kỳ nay thuộc huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam. Thân sinh là một võ quan nhỏ, từng tham gia phong trào Cần Vương trong tỉnh. Thân phụ ông mất năm ông mới 13 tuổi.

Bạn đang xem : Tiểu sử danh nhân Phan Châu Trinh

Năm 1892, ông đi học và nổi tiếng học giỏi. Bạn cùng học với ông là Huỳnh Thúc Kháng ( kém ông 4 tuổi ). Năm 1900, ông đỗ Cử nhân .
Năm 1901, ông đỗ Phó bảng, đồng khoa với tiến sỹ Ngô Đức Kế và Nguyễn Sinh Sắc .
Năm 1902, ông vào học Trường Hậu bổ, sau ra làm Thừa biện Bộ Lễ. Ít lâu sau ông từ quan, hoạt động giải trí cứu nước. Ông kết giao vơi nhiều sĩ phu yêu nước như Huỳnh Thúc Kháng và Phan Bội Châu. Ông và Phan Bội Châu tâm đắc về nhiệt huyết cứu nước, nhưng ông không ưng ý đường lối của Phan Bội Châu dựa vào Nhật để đấu tranh vũ trang chống Pháp. Ông cùng các bạn đi khắp Nước Ta cổ vũ đấu tranh và link tri thức, văn sĩ yêu nước .
Trong thời hạn từ 1902 đế 1905, Phan Chu Trinh có dịp học những tác phẩm có tư tưởng cách mạng của Jean-Jacques Rousseau, Montesquieu, Voltaire … Càng tiếp xúc nhiều với các quan trường, Phan Chu Trinh càng thấy rõ cảnh thối nát, hủ bại trên đường cử nghiệp .
Năm 1905, ông xuất dương sang Nhật Bản rồi sang Pháp chủ trương dựa vào Pháp để triển khai cải cách, thực thi tự do dân chủ, lật đổ chính sách phong kiến, làm cho dân giàu, nước mạnh, tiến lên giải phóng dân tộc bản địa .
Năm 1906, ông bí hiểm sang Nhật Bản gặp Phan Bội Châu, khởi xướng Duy tân, cải cách nước nhà. Sau khi về nước, ông ra sức tuyên truyền chủ trương cải cách của mình và đã trở thành một trong những người chỉ huy khuynh hướng cải lương hồi đầu thế kỷ 20. Ông gửi cho Toàn quyền Paul Beau một bức thư dài đề ngày 15-8-1906. Trong thư, Phan Châu Trinh chỉ trích nhà nước Pháp không lo mở mang khai thác hóa cho dân mà chỉ lo thu thuế cho nhiều, do đó dân đã khổ càng khổ hơn. Ông đề xuất chính phủ nước nhà Đông Dương nên biến hóa thái độ so với sĩ dân nước Nam, cải tổ mọi chủ trương quản lý .
Bức thư được công bố đã gây tiếng vang lớn trong nhân dân, công khai minh bạch nói lên tâm trạng bất mãn của dân chúng và chứng minh và khẳng định quyết tâm cải biến thực trạng của quốc gia. Bức thư của Phan Chu Trinh đã có tác động ảnh hưởng to lớn trong nhân dân. Ông mở màn hoạt động giải trí mạnh, hô hào tổ chức triển khai nhiều buổi diễn thuyết tại trường Ðông Kinh Nghĩa Thục. Thực dân Pháp chú ý căm thù và triều đình Huế cũng rất bực tức, quyết tìm cách hãm hại ông. Nhưng Phan Chu Trinh vẫn không màng đến, ông đứng ra chỉ huy trào lưu Duy tân, khuyến khích đồng bào mở trường dạy học, lập các hội buôn như Ðông Kinh Nghĩa Thục, Hồng Hưng Tân, công ty Minh Tân, ông cảm hóa được rất nhiều nhân sĩ. Phan Chu Trinh lại hô hào người trẻ tuổi vận Âu phục, cắt tóc ngắn, ủng hộ các mẫu sản phẩm và hàng nội hóa để giúp cho nền kinh tế tài chính trong nước được dồi dào. Ða số người trẻ tuổi trong toàn nước đã nhiệt liệt hưởng ứng trào lưu Duy tân này .
Tháng 7-1907, Phan Châu Trinh ra TP. Hà Nội tham gia giảng dạy ở Đông Kinh nghĩa thục, những buổi diễn thuyết của ông có rất đông người đến nghe. Ông lan rộng ra giao du với cả 1 số ít người Pháp .
Năm 1908, vụ Hà thành đầu độc ở TP.HN và trào lưu chống thuế của nông dân Trung Kỳ nổ ra và bị thực dân Pháp đàn áp, tháng 4-1908 ông bị bắt tại TP.HN, tháng 6-1908 bị đày ra Côn Đảo .
Năm 1910, nhờ Hội Nhân quyền Pháp can thiệp, ông được trả lại tự do, nhưng bị quản thúc tại Mỹ Tho. Tuy nhiên, ông viết thư cho Toàn quyền đòi được sang Pháp hoặc trở lại Côn Đảo, nhất định không chịu cảnh bị giam lỏng ở Mỹ Tho. Nhân dịp có nghị định ngày 31/10/1908 của cơ quan chính phủ Pháp về việc lập một nhóm giảng dạy tiếng Hán tại Pháp, năm 1911, chính quyền sở tại Đông Dương cử một đoàn giáo dục Đông Dương sang Pháp, có cả Phan Châu Trinh và con trai là Phan Châu Dật .
Sang Pháp, ông ở nhà luật sư Phan Văn Trường, mở một hiệu sửa ảnh, sống thanh bạch ( Nguyễn Tất Thành cũng từng thao tác tại cửa hiệu của ông ). Ông tìm cách liên hệ với những người trong Liên minh Nhân quyền và Đảng Xã hội Pháp. Ông cũng có những cuộc tiếp xúc với các nhóm Việt kiều và các đảng phái văn minh, đàm đạo yếu tố độc lập, tự do, dân chủ .
Năm 1913, Phan Châu Trinh tập hợp, chỉnh lý triển khai xong 1 số ít khu công trình chuyên khảo, chính luận viết bằng chữ Hán như Trung Kỳ thuế sưu hà trọng …, Đông Dương chính trị luận, Pháp – Việt liên hiệp hậu chi Tân Việt Nam, Đại Việt sử ký toàn thư : Tự tùy bút … Diễn ca tác phẩm Giai nhân kỳ ngộ .
Năm 1914, ông lại bị bắt giam vào ngục San té vì tình nghi có liên hệ với nước Đức. Nhờ sự can thiệp của Đảng Xã hội Pháp, nên ông mới được thả ra. Thời gian này ông sáng tác Santé thi tập và chép lại các thơ văn đã làm trước đó .

Năm 1917, Phan Châu Trinh, Phan Văn Trường, Nguyễn Tất Thành thành lập Hội người Việt Nam yêu nước tại Pháp.

Ngày 19/6/1919, ông cùng với Phan Văn Trường, Nguyễn Thế Truyền và Nguyễn Tất Thành soạn “ Bản Yêu sách của nhân dân An Nam ” gửi cho Hội nghị Versailles, ký tên chung là Nguyễn Ái Quốc, làm nổ ra “ quả bom chính trị ” chấn động tại nước Pháp .
Năm 1920, Phan Châu Trinh hội kiến với Bộ trưởng Bộ thuộc địa Anbe Sarô yên cầu cải cách chính trị ở Đông Dương .
Năm 1922 khi vua Khải Định sang Pháp dự đấu xảo Marseille, ông viết một bức thư dài “ Thất điều thư ” buộc tội Khải Định 7 điều và khuyên vua về nước gấp, đừng làm nhục quốc thể ( quen gọi là Thất Điều Trần hay Thư Thất Điều ) .
Năm 1925, ông về TP HCM liên tục hoạt động giải trí theo xu thế cải lương, lôi kéo dân quyền, dân số, dân khí. Ông diễn thuyết hai lần ở TP HCM : Đạo đức và luân lý Đông Tâyvà Quân trị chủ nghĩa và dân trị chủ nghĩa .
Năm 1926, Phan Châu Trinh trở bênh nặng. Ông mất ngày 24/3/1926 tại TP HCM. Ngày 4/4/1926, lễ an táng ông được cử hành rất là trang trọng theo niềm tin một lễ quốc tang. Lễ vọng điếu thụ tang được tổ chức triển khai hầu khắp các tỉnh thành trong cả nước. Lễ truy điệu để tang ông là cuộc biểu dương tinh thần dân tộc – dân chủ của trào lưu yêu nước lúc bấy giờ, bất chấp sự ngăn cản của thực dân .
Sau khi mất, ý thức yêu nước của ông vẫn cổ vũ trào lưu trong nước, đặc biệt quan trọng là trong người trẻ tuổi, học viên đã dấy lên trào lưu đấu tranh đòi thả Phan Bội Châu và để tang Phan Châu Trinh .

Quan điểm sáng tác

Vậy xin cùng nói lời chính cáo cùng người nước ta rằng : “ Không bạo động, bạo động tất chết ! Không trông người quốc tế, trông người quốc tế tất ngu ! Đồng bào ta, người nước ta, ai mà ham mến tự do, tôi xin có một vật rất quý báu khuyến mãi cho đồng bào, là “ Chi Bằng Học ”. ( Hiện Trạng Vấn Đề, báo Đăng cổ Tùng báo 1907, Phan Châu Trinh )
Nếu tất cả chúng ta coi dân chủ là một nguồn lực, một đặc trưng mà ngay ngày thời điểm ngày hôm nay trong công cuộc thay đổi của quốc gia, hạt nhân của nó là xác lập một nền dân chủ tương thích với con đường tăng trưởng chung của cả trái đất, thì tất cả chúng ta thấy giá trị biết bao vai trò của Phan Châu Trinh như thể một trong những người khai lập cho tư tưởng dân chủ vào quốc gia Nước Ta. Phan Châu trinh cũng là một thành tựu của quy trình hoạt động tư tưởng Nước Ta mà tất cả chúng ta ghi nhận trào lưu Duy tân Nước Ta đầu thế kỷ XX, nó như sự khởi động cho bước tăng trưởng của dân tộc bản địa trên con đường giữ nước và dựng nước. ( Dương Trung Quốc, Bài Tổng kết Tọa đàm kỷ niệm 130 năm ngày sinh Phan Châu Trinh – 2002 )
Theo ông, trách nhiệm cấp bách so với dân cư Nước Ta là phải :

• Khai dân trí: bỏ lối học tầm chương trích cú, mở trường dạy chữ Quốc ngữ, kiến thức khoa học thực dụng, bài trừ hủ tục xa hoa.
• Chấn dân khí: thức tỉnh tinh thần tự lực tự cường, mọi người giác ngộ được quyền lợi của mình, giải thoát được nọc độc chuyên chế.
• Hậu dân sinh: phát triển kinh tế, cho dân khai hoang làm vườn, lập hội buôn, sản xuất hàng nội hóa…

Phan Châu Trinh nhu yếu chính quyền sở tại thuộc địa sửa đổi chủ trương quản lý hiện hành để hoàn toàn có thể giúp nhân dân Nước Ta từng bước tiến đến văn minh. Ông tôn vinh mục tiêu “ Tự lực khai hóa ”, hoạt động những người cùng chí hướng thức tỉnh dân chúng, tuyên truyền tư tưởng dân quyền .
Phan Châu Trinh rất hoan nghênh việc Phan Bội Châu đã hoạt động được một số ít học viên ra quốc tế học tập và thông dụng những tài liệu tuyên truyền giáo dục quốc dân trong nước. Song, ông phản đối chủ trương bạo động và tư tưởng bảo hoàng của Phan Bội Châu .
Trong thư gửi cho Toàn quyền Beau đề ngày 15/8/1906, Phan Châu Trinh chỉ trích chính phủ nước nhà Pháp không lo mở mang khai thác hóa cho dân mà chỉ lo thu thuế cho nhiều, do đó dân đã khổ càng khổ hơn. Ông ý kiến đề nghị cơ quan chính phủ Đông Dương nên biến hóa thái độ so với sĩ dân nước Nam, cải tổ mọi chủ trương quản lý. Bức thư đã gây tiếng vang lớn trong nhân dân, công khai minh bạch nói lên tâm trạng bất mãn của dân chúng và khẳng định chắc chắn quyết tâm cải biến thực trạng của quốc gia .
Ông cũng viết bản điều trần về cuộc đấu tranh chống sưu thuế năm 1908 ở miền Trung Nước Ta gửi Liên minh Nhân quyền .
Ông viết Pháp-Việt liên hiệp hậu chi Tân Việt Nam, cho rằng không hề nhìn Nước Ta một cách cô lập mà phải đặt trong mối quan hệ với thế giới, trước nhất là với các nước mạnh và với nước Pháp, cũng như không hề chỉ nhìn hiện tại mà phải nhìn lại lịch sử dân tộc đã qua và phải tìm hiểu và khám phá xu thế tăng trưởng sắp tới, tạo nên cách nhìn cả thời lẫn thế .

Sách chuyên đề đã xuất bản

• Phong trào Duy tân và một số thơ văn
• Thi phẩm Tỉnh quốc hồn ca (2 tập) hiệu triệu, thức tỉnh đồng bào, tạo dân khí mạnh, đề cao dân quyền – (tập I: 468 câu, tập II: 500 câu)
• Tập thơ Tây hồ và Santé thi tập (1914-1915) gồm khoảng 50 bài thơ chữ Hán và hơn 200 bài thơ chữ quốc ngữ
• Đầu Pháp chính phủ thư (gửi toàn quyền Beau sau khi ông đi Nhật về)
• Hợp quần doanh sinh thuyết quốc âm tự, 1907 (bài tựa chữ Nôm kêu gọi toàn dân tổ chức đoàn thể, mở mang thực nghiệp để mưu cầu hạnh phúc)
• Hiện Trạng Vấn Đề (còn gọi là bài Kêu gọi “Chi bằng học”), báo Đăng Cổ Tùng Báo, 1907
• Tuồng Trưng nữ vương bình ngũ lãnh, 1910 biểu dương tinh thần bất khuất của Hai Bà Trưng và bày tỏ ý hướng duy tân.
• Trung Kỳ dân biến thỉ mạt ký, 1911 gửi cho Hội Nhân quyền và Dân quyền ở Paris
• Giai nhân kỳ ngộ diễn ca (1913-1915) nội dung nói về sự gặp gỡ lạ lùng của một đôi trai tài gái sắc trên đất Mỹ
• Ký Khải Định hoàng đế thư (còn gọi là Thư thất điếu gởi vua Khải Định), 1922 – thư chữ Hán gửi Khải Định khi ông sang Pháp làm điều ám muội mà Phan Châu Trinh cho là một điều sỉ nhục với quốc thể.
• Bức thư trả lời cho một người học trò tên Đông, 1925, ý kiến với một du học sinh Việt Nam tại Pháp về một loạt liên hệ tới tình hình đất nước và đường lối thực hiện để cứu nước
• Quân trị chủ nghĩa và Dân trị chủ nghĩa, Đạo đức và luân lý Đông Tây, 1925, là hai bài diễn văn của ông đọc tại nhà Hội thanh niên Sài Gòn, sau khi ông từ Pháp trở về
• Đông Dương chính trị luận, 1926, là một bản án thực dân về những tệ chính và tệ trạng với hệ thống chặt chẽ, rõ ràng…
• Pháp Việt liên hiệp hậu chi Tân Việt Nam, bản thảo chữ Hán trình bày đường lối chính trị của ông về mộ nước Việt Nam mới sau khi thi hành chính sách “Liên hiệp Pháp Việt”

Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Độc Lạ