Tái hiện lễ cưới truyền thống của người dân tộc Pa Cô – Báo Công an Nhân dân điện tử

Trong khuôn khổ Ngày hội giao lưu văn hóa truyền thống, thể thao và du lịch những dân tộc thiểu số những tỉnh vùng biên giới Việt – Lào, khu vực miền Trung, Tây Nguyên năm 2019 do Bộ VHTT&DL phối hợp với Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Thừa Thiên – Huế tổ chức triển khai từ ngày 17 đến 19-5, tái hiện lễ cưới truyền thống lịch sử của dân tộc Pa Cô ở A Lưới là một trong số chương trình lôi cuốn phần đông hành khách và người dân tham gia .
Đối với đồng bào dân tộc Pa Cô ( huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên – Huế ), lễ cưới được xem là nghi lễ quan trọng nhất và rất được coi trọng bởi họ ý niệm rằng “ đời người chi có một lần ” .

Nghi lễ họ hàng nhà gái đưa con gái về nhà chồng trong đám cưới của đồng bào Pa Cô.

Khi con trai, con gái dân tộc Pa Cô đến tuổi dựng vợ gả chồng, người cha, người mẹ, đồng đội trong họ tộc mở màn sẵn sàng chuẩn bị những lễ vật truyền thống cuội nguồn .
Đối với con trai thì cần có tiền, vàng, bạc, cườm, bò, heo, áo quân, thau, chiếu ; con gái thì cần những lễ vật như dèng, chiếu, gạo đặc sản nổi tiếng và những loại, gà, vịt, cá ; riêng về số lượng, khối lượng tùy theo điều kiện kèm theo của mỗi mái ấm gia đình .

Lễ cưới của người Pa Cô được xem là nghi lễ quan trọng nhất và rất được coi trọng .

Theo những già làng đồng bào dân tộc Pa Cô_ người có uy tín ở huyện miền núi A Lưới, với truyền thống cuội nguồn từ rất lâu rồi, con trai hay con gái sau một thời hạn tìm hiểu và khám phá yêu đương và quyết định hành động tiến tới hôn nhân gia đình phải có nghĩa vụ và trách nhiệm làm lễ báo cáo giải trình cho hai bên mái ấm gia đình. Tiếp đó sẽ là nghi lễ “ Y py a đâ a, y a, ăm ” ( lễ báo cáo giải trình cho bố, mẹ ) và “ Pôôc xeeq ” ( đám cưới ), là lễ tính quyết định hành động để đôi trẻ tiến tới hôn nhân gia đình, hai bên mái ấm gia đình kết tình thông gia. Và theo phong tục, người Pa Cô tổ chức triển khai lễ cưới theo 2 bước, trong đó “ Pôôc đooq ” là đám cưới tại nhà trai và “ Pa liah, a leq kâr mai ” là đám cưới nhà gái .

Cô dâu, chú rể trong lễ cưới truyền thống của dân tộc Pa Cô. 

Đối với đám cưới nhà trai, sáng sớm trước khi đưa con gái về nhà chồng, họ hàng nhà gái quay quồng sẵn sàng chuẩn bị những lễ vật thiết yếu để đưa cho nhà trai. Và trong lúc này chủ nhà gái làm nghi lễ “ Pai a ngôh ” ( lễ xuất gia ) và báo cho tổ tiên biết là cháu gái đã đi lấy chồng, mong tổ tiên phù hộ sức khỏe thể chất, niềm hạnh phúc và gặp nhiều như mong muốn. Nhà gái cùng già làng, trưởng họ mang theo 1 số ít lễ vật đại diện thay mặt như dèng, gà luộc, gói xôi … để tiễn con về nhà chồng. Ngoài ra, khi về nhà chồng, cô dâu choàng thêm bên ngoài một tấm dèng gọi là “ Pâr lang ” để tránh những điều rủi ro xấu trên đường về nhà chồng .

Họ hàng nhà gái chuẩn bị lễ vật đưa đến nhà trai tùy theo điều kiện của từng gia đình.

Tiếp theo là nghi lễ “ Pa Kloaq ”. Trong nghỉ lễ này, họ hàng phía nhà trai sẽ đứng sẵn trước cửa chính cùng mâm cỗ trên tay để tiếp đón họ hàng nhà gái. Khi bước vào nhà gái sẽ được phía nhà trai gắp thức ăn từ trong mâm cỗ đưa vào miệng. Nghi lễ này trong đám cưới người Pa Cô biểu lộ sự kính trọng so với nhà gái. Khi nhà gái đã vào nhà thì 2 bên mái ấm gia đình sẽ mở màn triển khai làm những nghi lễ dưới sự hướng dẫn và tận mắt chứng kiến của già làng, trưởng họ .

Trên đường về nhà chồng, cô dâu choàng một tấm dèng gọi là “ Pâr lang ” để tránh những điều rủi ro xấu .

Đầu tiên, nhà trai triển khai làm lễ “ Pâr xool ”, sau lễ này hai bên mái ấm gia đình trở thành thông gia, trợ giúp nhau khi khi khăn hoạn nạn. Tiếp đến là nghi thức “ Kâr lootq ” do nhà gái triển khai với ý nghĩa báo cho nhà trai rằng, họ đã đưa con gái về nhà chồng, từ nay chính thức là con dâu của nhà trai .

Hai bên mái ấm gia đình triển khai làm nghi lễ dưới sự hướng dẫn và tận mắt chứng kiến của già làng, trưởng họ khi cô dâu được rước vào nhà trai .

Bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện A Lưới cho biết, người Pa Cô ngày nay không còn hủ tục thách cưới như ngày xưa, nhưng riêng lễ vật liên quan đến phong tục cưới thì nhà trai phải lo cho bằng được theo số lượng quy định.

Lễ cưới của người Pa Cô ngày nay không còn hủ tục thách cưới như ngày xưa.
Cô dâu chú rể hạnh phúc trong ngày cưới.

Sau khi nghi thức trao của hồi môn hoàn tất thì cha mẹ chồng triển khai nghi thức “ Pa tưưp a đeh, pa cha đooi ”, tức đôi vợ chồng mới cưới ngồi ăn chung một chén cơm nếp để cầu mong đôi vợ chồng mãi mãi niềm hạnh phúc, sinh con đẻ cái khỏe mạnh và có đời sống tốt đẹp .
Sau khi hoàn thành xong lễ cưới tại nhà trai, hai bên mái ấm gia đình luận bàn và định ngày tổ chức triển khai lễ cưới tại nhà gái .